Berichten over christelijke politiek

Op 1 maart 2021 ben ik aangetreden als de nieuwe hoofdredacteur van Groen. Daarmee viel ik met mijn neus in de boter. Die maand werden de verkiezingen voor de Tweede Kamer gehouden, kort nadat het kabinet gevallen was over de toeslagenaffaire. Snel na de verkiezingen zorgde informateur Kajsa Ollongren voor ophef. Vanwege een positieve testuitslag voor corona verliet zij overhaast het Binnenhof met vertrouwelijke notities onder haar arm. Op een van dat moment genomen foto kon het zinnetje ‘Pieter Omtzigt: functie elders’ ontcijferd worden, hetgeen tot enorme opwinding leidde. Wat mij betreft dus een vliegende start. En voor mij meteen ook een aanleiding om eens nader te reflecteren op de vraag hoe ik zelf tegen de politiek aankijk.

Voor Tweede Kamerverkiezingen stond in het EO-blad Visie een advertentie van de politieke partij Jezusleeft met de tekst: “Jezus ja, EU nee”. Dat verband maakte me nieuwsgierig, dus heb ik het partijprogramma opgezocht. Daar lees ik: “Jezusleeft ziet slechts één oplossing voor Nederland en de EU: de samenwerking zo snel mogelijk beëindigen, een Nexit.” De logica ontgaat mij. Het partijprogramma begint met deze zin: ‘Als programmapunt nummer 1 wil Jezusleeft Nederland bekend maken dat er maar 1 oplossing is: Jezus Volgen!’ Wacht even: dus als je Jezus gaat volgen, ben je vanzelf tegen de EU? Vergelijk dat eens met het partijprogramma van het CDA: “Wij kiezen voor een sterker Europa, dat zich richt op haar kerntaken. Veiligheid en economische stabiliteit zijn voor ons de belangrijkste taken van de Europese Unie.” Is dat tegen Jezus?

Hoe wordt er vanuit verschillende christelijke denkstromingen aangekeken tegen internationale relaties en intergouvernementele organisaties? Simon Polinder bereidt een proefschrift voor over deze vraagstukken en redigeerde recent een bundel over dit thema. In een schriftelijk interview stellen we hem onze vragen over het christelijk realisme, het katholiek-sociaal denken en het neocalvinisme of de christelijke filosofie in relatie tot internationale politiek en samenwerking.

Honderdveertig jaar geleden werd het begrip ‘soevereiniteit in eigen kring’ gemunt. Wat is de relevantie van dat begrip? Voor Radix schreef Robert van Putten een artikel waarin hij de politieke urgentie van soevereiniteit in eigen kring peilt. Ook schetst hij dat hedendaagse noties van netwerken en praktijken vergelijkbare intuïties bevatten. Tot slot levert hij bouwstenen aan die dit oude perspectief op ordening hanteerbaar maken.

Wat is de meerwaarde van christelijke politiek? Daarover gaan we voor de podcast 'Een goed verhaal' in gesprek met Mirjam Bikker en Frank Bosman. Het gesprek is op 18 februari live te volgen via het YouTube-kanaal van het Wetenschappelijk Instituut, en kijkers kunnen hun vragen stellen via chat of Whatsapp. Het gesprek is later terug te luisteren als podcast. 

2021 wordt een spannend jaar voor de ChristenUnie. Hoe zullen de verkiezingen uitpakken na een periode van regeren? Het is hét moment bij uitstek om je te verdiepen in de ChristenUnie en haar gedachtegoed.

Waar komen de standpunten van de ChristenUnie vandaan, en (waarom) is christelijke politiek relevant in deze tijd? Ben je in de twintig, een denker, en wil je het christelijk-sociale denken ontdekken of je kennis daarvan verdiepen? Doe je dat graag samen met andere jonge denkers en met Beatrice de Graaf, Mirjam Bikker en mgr. Gerard de Korte? Solliciteer dan voor het Fellowsprogramma van 2021!

Corona en het klimaat. Hoe verder we in de pandemie komen, hoe duidelijker de parallellen worden tussen beiden: de ontwikkeling van de pandemie en de aanpak ervan zijn een compacte weergave van onze omgang met klimaatverandering.  

Meerdere prominente CDA’ers hebben zich gekandideerd als lijsttrekker voor de komende Tweede Kamerverkiezingen. Wordt het Pieter, Hugo of Mona? Nu zult u mij niet snel zien canvassen voor het CDA, maar deze procedure laat mijn christelijk en democratisch hart sneller kloppen. Mijn appel voor de ChristenUnie: volg hierin het CDA.

Met deze column sluit ik mijn tijd als columnist voor het WI af. Wie me gevolgd heeft, weet dat mijn grootste zorg om de samenleving is dat die uiteen valt in door groepskenmerken bepaalde identiteiten – dankzij etnisch nationalisme op rechts en identiteitspolitiek op links.

‘Blijf gezond!’ De strijdkreet van deze dagen is krachtig, maar ook wel kwetsbaar. Want een mensenleven is kwetsbaar. Onze werkelijkheid is ‘gebroken’, zeggen gelovigen wel. Als er een kernbegrip is uit de christelijk-politieke traditie dat we niet moeten vergeten in deze crisis is het dat woord: gebrokenheid. We zijn geen goden, maar leven in de schaduw van de Schepper. Om het seculier uit te drukken: we zijn gewoonweg begrensde en beperkte wezens. Dat besef is vaak ver weg, ook in deze coronacrisis. Het paradijs van een leven in dankbare afhankelijkheid geven we snel op voor de appel van zelfbeschikking.

De coronacrisis heeft allerlei voordelen, maar één is onderbelicht. Het regeerambt wordt weer ernstig opgevat. Blijkbaar is niets minder dan een pandemie nodig om dat voor elkaar te krijgen. Want hoe anders was de sfeer slechts een half jaar geleden, op 22 augustus om precies te zijn. Plaats van handeling: Oisterwijk.

Het zal niemand ontgaan zijn: het corona-virus is neergestreken in Nederland en heeft steeds grotere gevolgen voor ons publieke leven. Zelf heb ik de laatste weken weinig anders gedaan dan het bedrijf waar ik werk klaarmaken voor grootschalig thuiswerken zonder onze dienstverlening te verstoren.

De politiek verdeelt, maar de overheid verbindt. Deze woorden heb ik de laatste tijd vaker gehoord van  veelal jonge mensen in dienst van de overheid. Het is een soort mantra.

Er was nogal een rel rond de tweet van Thierry Baudet de afgelopen dagen. In het hoofdredactioneel commentaar van deze krant werd hem ‘onverdunde messiaanse zelfoverschatting’ verweten. Het is terecht als eigentijdse valse profeten ontmaskerd worden. Dat maakt de behoefte aan profetie in de politiek echter niet minder.

Ze zitten overal. Een vijfde colonne van onderkruipers die stiekem onze samenleving naar de Filistijnen helpt. In spiegelende kantoortorens bedenken ze hun duistere plannen. Ze willen de wereld naar hun hand zetten, zo staat in hun geheime protocol. Iedereen is tegen ze en ze krijgen van alles de schuld. Van de afbraak van de verzorgingsstaat en het lerarentekort tot het verdwenen ‘touwtje uit de brievenbus’. We noemen ze ‘neoliberalen’. Met marktwerking vermorzelen ze de sociale structuren. Voor de mens achter de cijfers is geen aandacht meer.

Het H-woord. Niet lang geleden een taboeonderwerp binnen met name de rechtste politieke partijen als het gaat om hypotheekrenteaftrek. Christelijke partijen, ChristenUnie in het bijzonder, hebben iets soortgelijks met een ander H-woord: de waardering van het homohuwelijk. Een precair onderwerp waar de achterban verschillend over denkt en waar partijprominenten zich niet zo snel publiekelijk over uitspreken.

Hoe houdbaar is onze vorm van politiek nog? Ik vraag me dat steeds vaker af. Met steeds meer kleine fracties en steeds moeilijker te smeden coalities lijkt de rek er soms uit. Voor grote beslissingen is er een hoop kunst- en vliegwerk nodig om een politieke lijn te bepalen waar genoeg partijen zich senang bij voelen. Het gevolg is lange processen en onduidelijke communicatie. En de burger weet niet bij welke partij ze moet zijn om echt gehoord en begrepen te worden. Het wordt tijd voor een andere manier van volksvertegenwoordiging.

Jongeren die staken voor het klimaat, boeren in actie en een brandbrief van werkgevers dat tienduizenden banen op de tocht staan door de stikstofcrisis. En dat allemaal in één week tijd. Iedereen ziet het probleem van klimaatverandering, maar niemand de oplossing en iedereen strijdt voor zijn eigen hachje.  Ja, we weten wel dat minder hard rijden, minder koeien, minder industrie en minder gas goede stappen zijn als het gaat om vermindering van broeikasgassen. Maar deze stappen doen pijn. En als je als bestuurder of politicus dan zo’n lastig besluit neemt, wordt je weggezet als klimaatgekkie. Je kijkt wel uit, toch?

“En toch zal zelfs de moordenaar van Derk een advocaat vinden die het onderste voor hem uit de kan haalt. Zo hoort het namelijk.”

Inmiddels dagelijks in het nieuws: alarmerende berichten over klimaatverandering. Van bosbranden in de Amazone tot wetenschappelijke rapporten die aangeven dat we als mensheid voor een ongekende opgave staan om binnen de komende tien jaar het klimaat te kunnen redden. Om in 2030 de mondiale uitstoot gehalveerd te hebben.

Er is in afgelopen jaren veel gezegd over onze ‘kenniseconomie’. Er is in Nederland een berusting ontstaan in het feit dat wij geen producerend land meer zijn. Wij zijn een land dat het moet hebben van onze kennis en expertise. Door het delen van informatie en methodes kan Nederland groot zijn. Ik zie in die manier van kijken naar onze economie wel problemen.

De opkomst van de immigranten uit de islamitische landen is een van de belangrijke reden van de polarisatie in de samenleving en is ook een voedingsbodem voor de opkomst van rechts-radicalen en als reactie daarop links-radicalen. De politieke wil om een grondige en serieuze verandering te brengen in het immigratiebeleid is tot op heden uitgebleven. Dat heeft te maken met de politieke luiheid en het ontbreken van daadkracht.

Afgelopen week heeft minister Carola Schouten haar ‘Realisatieplan Visie LNV. Op weg met nieuw perspectief’ gepresenteerd. Belangrijk kritiekpunt is dat de minister te weinig regie zou nemen, terwijl dat haar nadrukkelijk, via een motie, was gevraagd.

Vorige week schreef Bas de Groot hier over wat hij zag als een “hoopvolle breuk” tussen ChristenUnie en SGP rondom de fractievorming in Brussel en de coalitievorming in Zuid-Holland. Daar maakte hij weinig vrienden mee, in ieder geval in kringen van SGP en hun ‘new found friends’ bij Forum.

Voor veel ChristenUnie-stemmers waren de afgelopen weken niet makkelijk. Een gezamenlijke lijst met de SGP voor de Europese Verkiezingen, de mogelijkheid van een Europese fractie met Forum en tot overmaat van ramp werd er ook nog onderhandeld met de partij van Baudet voor het provinciebestuur in Zuid-Holland. Tot afgelopen woensdag.

'We moeten ons niet laten meeslepen in ‘een wereldbeeld van strijd’. Dat is levensgevaarlijk.' Deze hartekreet werd door het Nederlands Dagblad op 3 juni overgenomen. Maar in zijn strijd voor de rechtsstaat verliest Stefan Paas zich in eenzijdigheid, betoogt WI-directeur Wouter Beekers. 'Daarmee voedt hij het conflict waar hij zelf niet aan wil.'

Het is de misser die we binnen de ChristenUnie nog te vaak maken: te veel focus op het uitstappen en te weinig op het instappen. Instappen in dat nieuwe leven. Recent maakte het kabinet bij de publicatie van de Voorjaarsnota bekend miljoenen extra uit te trekken voor de zogenaamde RUPS-programma’s. Deze uitstapprogramma’s voor prostituees zijn in de praktijk vooral een langdurige, doch broodnodige investering in gesprek, pastoraal werk, bezoeken, onderzoek, etc. Maar wat mij betreft, is dat pas de helft van het hele verhaal.v

Ontlasting moet deel worden van onze economie. En dat moeten we in Europa regelen.

We moeten het even hebben over het ‘moreel kompas’. De afgelopen weken beriepen de nodige politici zich op het hunne nadat ze in het nauw waren geraakt over hun (declaratie)gedrag. De afgekloven beeldspraak vergeven we ze maar even.

Ruim een maand geleden sprak dr. Martine Vonk haar inspirerende Groenlezing uit. Op verzoek van het WI gaven de wetenschappelijk bureaus van VVD en GroenLinks een reactie vanuit hun partijvisies. De Teldersstichting (VVD) uit twijfel aan een verduurzaming vanuit de radix. Bureau de Helling (GroenLinks) verwijt Vonk over het hoofd te zien dat politiek het domein is van botsende waarden, waardoor haar voorstellen politiek gezien onuitvoerbaar zijn. Het laatste woord is aan Martine Vonk zelf: 'De kunst is om te zoeken naar grond voor gedeelde waarden.'

‘Hier in Limburg hebben wij geen provinciehuis, maar een heus gouvernement. Aan de oever van de Maas ligt het er sprookjesachtig bij, zeker in panorama vanaf de Sint Pietersberg. Als ik daar hardloop, bid ik soms stilletjes om een zetel voor de ChristenUnie bij de Statenverkiezingen van volgend jaar.’

Afgelopen donderdag inspireerde Martine Vonk ons met haar boeiende lezing 'Duurzaam radicaliseren, over een duurzaamheid vanuit de radix - het hart, de kern. Vonk schreef haar lezing met het oog op de christelijk-sociale politiek van de ChristenUnie. Maar hoe kijken de WI's van andere partijen eigenlijk naar haar lezing? Hieronder een reactie vanuit de Teldersstichting, het WI van de VVD: 'Bij het liberale gedachtegoed past twijfel aan de radix.'

Ik zat woensdagavond met mijn zoon van vier maanden oud, die net zijn nachtflesje kreeg, op schoot te kijken naar Thierry Baudet die een paar honderd meter verderop in Zeist zijn uil liet opstijgen. Mijn zoon weet niets van uilen en heeft er, naast frequent braken, ook niets mee gemeen. Het vrolijke wezentje in mijn armen weet zich in zijn hulpeloosheid geen keus dan een bodemloos vertrouwen in wie hem voeden, wat er om hem heen gebeurt, en dat hij daar deel is van een groter verhaal. Zo moet het ook de stemmers van Baudet zijn vergaan.

Het kabinet voelde de bui al hangen: toen het CPB en PBL woensdag de doorrekening van het klimaatakkoord presenteerden, lag het voorstel voor een CO2-heffing voor bedrijven al in de week. In het akkoord worden bedrijven te veel ontzien en de kosten komen onevenredig veel bij burgers te liggen. Daarbij, de klimaatdoelen van 2030 zullen met deze plannen niet worden gehaald. En dus komt alsnog een CO2-heffing uit de hoge hoed, wat goed in lijn ligt met de ideeën van de ChristenUnie.

Over twee dagen mag u uw stem uitbrengen, voor de verkiezingen van de Provinciale Staten én de Waterschappen. Maar waarom is goed waterbeheer eigenlijk noodzakelijk? En wat is dan een christelijk-sociale visie op waterbeheer?

Het hoopvol realisme van de ChristenUnie doet recht aan de dagelijkse spanningen tussen ideaal en werkelijkheid, en biedt bij elk onderwerp een prettige bandbreedte om op het standpunt te reflecteren. In het klimaatdebat mis ik nog wat realisme.

De toekomst van de Europese Unie staat op het spel tijdens de aankomende verkiezingen. Gaan we voor meer federalisme met als resultaat een Europese grootmacht of toch meer soevereiniteit naar de lidstaten? Juncker kiest nu voor meer federalisme. Hij vindt daarbij prominente staatshoofden uit onze Unie aan zijn zijde. Denk daarbij aan Emmanuel Macron die Europees federalisme als unie-ideologie niet schuwt. De Britse reactie kennen we, maar hoe varen de aspirant-lidstaten daar eigenlijk bij?

‘Wat wij gaan doen als we een absolute meerderheid behalen…’ Zo zou ieder verkiezingsprogramma eigenlijk moeten beginnen. Nu er meerdere verkiezingen aankomen is het goed om weer eens aandacht te geven aan de verkiezingsbeloften. Vooral denk ik dat het tijd is dat de kiezer leert om er anders naar te kijken.

Het vorige kabinet vroeg staatscommissie Remkes na te denken over de houdbaarheid van het parlementaire stelsel. In de afbakening van het rapport stelt de staatscommissie dat 'het bieden van oplossingen voor onvrede over concrete resultaten van beleid of de dieperliggende oorzaken van maatschappelijke onvrede buiten haar opdracht vallen.' Begrijpelijk, maar jammer. Want als je het over het functioneren van de democratie hebt, doen onvrede over beleid of de maatschappij in het algemeen er natuurlijk wel degelijk toe.

Wat een hardwerkend Kamerlid vermag. Het debat over het kinderpardon moet voor Joël Voordewind een mooie dag zijn geweest. Mede dankzij zijn standvastigheid wordt er opnieuw gekeken naar hier gewortelde kinderen die buiten het kinderpardon dreigden te vallen. “De wonderen zijn de wereld nog niet uit”, aldus Voordewind, en zo is het.

Vorige week werd VVD-leider Klaas Dijkhoff gekozen tot Politicus van het Jaar. De panelleden konden kiezen tussen onder andere de zwembadnaaktfoto (Baudet), de Trudeau-hemdsmouwen (Klaver) en de proefballon (Dijkhoff). De meest vertrouwde minister (Schouten) of het meest effectieve Kamerlid qua aangenomen voorstellen (Dik-Faber) stonden niet op het menu. Het was, in het jargon uit mijn wereld, de overwinning van de marketing over het product.

Toen de Fransen in opstand kwamen tegen de Zonnekoning drong het ook tot zijn Marie Antoinette door dat er sprake leek te zijn van honger. Haar reactie: “bien, is het brood op? Laat ze cakejes eten” In lijn daarmee legde een geestig schrijver, Jonathan Miller, president Macron in de mond: “kunnen ze geen diesel betalen? Laat hen Tesla’s kopen”. In Frankrijk is de geest uit de fles en die gaat niet zomaar terug. Buitenlandse Zaken heeft het reisadvies naar onze zuideroverburen aangescherpt.

Elke verkiezing laat zien hoe het politieke landschap opschuift naar rechts. Hieraan ten grondslag ligt het gevoel dat de zorgen over een destabiliserende maatschappij, onder andere als gevolg van massa-immigratie, niet serieus worden genomen. Ondertussen winnen internationale verdragen aan invloed, en verdampt de democratische invloed op keuzes die de maatschappij tekenen

Vandaag wil ik een positief verhaal schrijven. Tegelijkertijd wil ik het ook over het kerkasiel hebben. In mijn hart ben ik ervan overtuigd dat dit best samen kan gaan. Een verhaal met een goede afloop. De familie Tamrayzan mag blijven en ook komt er een oplossing voor de andere vierhonderd gevallen. Allemaal dankzij de kerk. Hoera! In mijn hoofd zitten echter twijfels.

De week van de veiligheid is net afgelopen, goed getimed nu de donkere avonden invallen. Twee jaar terug werd er ook bij ons ingebroken. Een nare ervaring, al viel de schade uiteindelijk mee. Wonend ‘achter’ het politiebureau hoop je dat de dader nog gepakt kan worden, maar de vriendelijke gelatenheid van de politie bleek veelzeggend.

Het is alweer oktober. Ik heb al mogen proeven van allerlei thematisch snoepgoed. Hoog tijd dus voor onze traditionele pietendiscussie. Deze discussie is nu al langer onderdeel van mijn leven dan de tijd dat ik daadwerkelijk in Sinterklaas geloofde. Hoewel het debat elk jaar net iets anders is dan het jaar ervoor blijft één ding vast recept: het is niet echt een debat, want niemand luistert naar elkaar.

We gaan het over eenden hebben. Dan bent u maar vast gewaarschuwd.

Even voor de duidelijkheid: ik ben geen SGP-hater. De SGP-politici die ik heb ontmoet, vond ik sympathieke en oprechte mensen. En ik geloof absoluut niet dat ze vrouwenhaters zijn. Als vrouw zijnde kom ik 10.000 keer liever Kees van der Staaij tegen in een donker steegje dan bepaalde  niet-SGP’ers (zoals een Trump). Maar waar ik wel moeite mee heb, is dat de ChristenUnie soms een gezamenlijke kieslijst heeft met de SGP.

Afgelopen zomer werd bekend dat de afschaffing van de dividendbelasting de staat meer gaat kosten dan de eerder genoemde 1,4 miljard. Afgelopen vrijdagavond werd duidelijk hoe de ChristenUnie deze 'naheffingsmeloen gaat slikken'. In de scherpe laatste Maandagmiddagcolumn van Jarin van der Zande: 'Is de slokdarm dan nu helemaal uitgerekt?'

Het zijn weer de weken van de partijcongressen. De VVD, het CDA en D66 hebben ze inmiddels achter de rug, de ChristenUnie leden ontmoeten elkaar aankomende zaterdag weer in Lunteren. Diegene die denkt dat het maar saaie bijeenkomsten zijn, heeft het flink mis. Met name voor regeringspartijen zijn eigen partijcongressen de uitgelezen kans om hun eigen visie, onafhankelijk van coalitieafspraken, weer eens onbeschaamd aan het grote publiek kenbaar te maken. Klaas Dijkhoff pleitte een week geleden op zijn congres nog voor het verlagen van de bijstand, en de herwaardering van ‘goed volk’. Gert-Jan Segers heeft al laten weten een nieuwe politieke agenda tegen het neoliberalisme voor zich te zien, en het congres zaterdag te gebruiken om die contouren aan de leden te schetsen.

Het #dividenddebat met de ‘vergeten’ memo’s wekte afgelopen week weinig vertrouwen. Nog zorgwekkender zijn de achtergehouden memo’s waaruit bleek dat het salafisme groeit in Nederland, mede door buitenlandse financiering. Maar ik denk dat vooral de persoonlijke missers van politici het vertrouwen in de politiek ondermijnen, want ‘dat soort mensen’ maakt voor ons immers vele keuzes. Wat kan de ChristenUnie daaraan doen?

Mijn broer leerde me tafeltennissen. Inmiddels denk ik dat we ongeveer op hetzelfde niveau zitten. Dus soms wint hij, soms win ik. In tafeltennissen zijn we ongeveer even goed (vind ik, we gaan dat binnenkort weer eens testen op zijn verzoek). Maar vroeger, want daar hebben we het over, was ik beter in verliezen. Dat betekende dat er een bepaalde mate van tact nodig was in de gevallen dat ik won. Het al te opzichtig etaleren van overwinnaarsvreugde werd (misschien terecht) niet gewaardeerd. Het metaspel moest dus voorzichtig gespeeld worden.

Het was wel een beetje een teleurstelling, dat blanco stemmen. Ik had gehoopt dat er een apart vakje “ik breng geen stem uit” op het stemformulier stond, dat ik met gefrustreerde halen donkerrood in kon kleuren. Of nog beter: dat er een vakje stond: “Ik wil dit referendum helemaal niet.” Maar niks van dit alles; ik moest helemaal niets inkleuren en een leeg stemformulier in de stembus doen.

Hier in Limburg hebben wij geen provinciehuis, maar een heus gouvernement. Dit als erfenis van de militaire gouverneurs die hier ooit bestuurden. Aan de oever van de Maas ligt het er sprookjesachtig bij, zeker in panorama vanaf de Sint Pietersberg. Als ik daar hardloop bid ik soms stilletjes om een zetel voor de ChristenUnie bij de Statenverkiezingen van volgend jaar. Waarom?

Onderzoek van de ChristenUnie Amersfoort toont aan: migrantenchristenen maken gemakkelijker contact met andere migranten dan met andere christenen. Migranten worden sneller welkom geheten op de werkvloer dan in een Nederlandse kerk. Onze gedeelde cultuur verbindt ons blijkbaar sterker dan onze gedeelde religie. Tijd voor verandering!

Zouden juist christenpolitici niet begrip moeten hebben voor de eigenaardige manieren waarop ‘de gewone man’ soms
aan de politiek deelneemt? Deden hun 'kleine luyden' van weleer niet anders? Die vraagt stelt Wouter Beekers in zijn column voor 'Groen'.

Het rommelt rond de vrijheid van meningsuiting. Twittercensuur in Duitsland, Macron die in verkiezingstijd de sociale media wil controleren en een EU die miskleunt met ‘disinfo’ en onwelgevallig nieuws. Ook in Nederland hebben we een met ‘nepnieuws’ worstelende minister. Benauwende ontwikkelingen, want dit alles raakt aan onze grondrechten. Het vrije woord en vrije pers vormen de basis van onze democratie. ChristenUnie, spreek je alstublieft uit tegen overheidsinmenging in nieuwsstromen. En sticht vrede tussen links en rechts.

Het Wetenschappelijk Instituut begint iets nieuws! De maandagmiddagcolumn. Elke week een prikkelende column op de WI-website door één van onze vaste columnisten. Elke week een stukje om op te kauwen. Noem het onze politieke weekopening. Vandaag de aftrap, door Mirjam Kosten.

De ChristenUnie kan zich beter niet meer als 'christelijk' afficheren, aldus theoloog Rikko Voorberg. WI-directeur Wouter Beekers reageert: 'de ChristenUnie is niet los van geloof verkrijgbaar'.

Is ‘christelijke politiek’ wel wenselijk? Het Christelijk Weekblad vroeg het onder anderen aan Wouter Beekers, directeur van het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie. Zijn boodschap: met je laten aanspreken op de Bijbel is niets mis.

De recente strijd rond Unilever maakt iets duidelijk. Sprinkhaankapitalisten van de andere kant van de oceaan staan te trappelen om zich een weg door onze economie te vreten. Het zijn investeringsfondsen die op zoek zijn naar snelle en grote winsten. Ze kopen Europese bedrijven op, laden die vol met schulden, knippen ze in stukjes en proberen in dat destructieve proces winsten te boeken. Het is de harde Angelsaksische economie: winst op de korte termijn staat voorop. Is er een alternatief?

Naar verwachting zal de komende maanden de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen langzaam maar zeker losbarsten. Nu zijn sommigen bang dat de ‘onderbuik’ daarin ook gaat spreken.

De allerarmsten ter wereld mogen niet de sluitpost zijn op de Nederlandse begroting, betoogt Rinze Broekema vandaag in Trouw. Nu wordt voor de opvang van asielzoekers geput uit het budget voor ontwikkelingssamenwerking.

De ChristenUnie zou de anti-shariamotie van CDA, SGP en VVD – een verbod van politieke partijen die de sharia willen invoeren in Nederland – niet moeten steunen. Dat schrijven Jurjen Dieleman (Denktank PerspectieF) en Geert Jan Spijker (WI ChristenUNie) vandaag in het ND.

Pessimisme over de positie van christenen in samenleving en politiek is onterecht, stelt Robert van Putten.

Rob Nijhoff en Jan Westert, respectievelijk medewerker en voorzitter van het Curatorium van het WI, reageren in een opinieartikel in het ND op het rapport van de Commissie Cnossen. "Te impliciete uitspraken leiden tot verwarring en stimuleren de cliché dat de ChristenUnie zich aanpast aan de tijdgeest, ‘net als het CDA’.", aldus de auteurs. "De kwestie vraag wel om een voorzichtige en prudente benadering."

Zaterdag 14 april vond het voorjaarscongres van het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie plaats. Het thema van het congres, "macht en overtuiging", was aanleiding tot heftige discussies over het bedrijven van christelijke politiek. Stefan Paas wees op de waardevolle, maar bescheiden bijdrage die bij christelijke politiek past: "De tweede stem zingen, hoger moet je als christenen niet inzetten in de politiek."

De ChristenUnie in de regering, plus de normen en waarden van Balkenende – dat leidt tot grote vrees onder vijftig-plus seculieren. Verlichtingsfundamentalisten, ook wie zich zo niet willen noemen, lijken bang opeens in God te moeten gaan geloven, liefst op de wijze van de mannenbroeders. Angst voor dwang dus, voor bevoogding, of althans voor verminderde keuzevrijheid. Hieronder laat ik zien dat ook Paars vanuit een aantal overtuigingen de samenleving heeft ingericht. Dat ging via Kamermeerderheden, en zo zal dat ook gaan onder Balkenende IV. De kwaliteit van democratie ligt in het zoeken van een zo breed mogelijk draagvlak, zonder minderheden bij voorbaat als achterlijk te bestempelen, of meerderheden als dwingend of bevoogdend.

Op 7 maart 2006 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. In het grootste deel van de 458 gemeenten in Nederland zullen politieke partijen de strijd om de gunst van de kiezer weer aangaan. In 196 gemeenten doet de ChristenUnie daar volop aan mee.

Het onderwijs is één van de onderwerpen die het meest tot politieke strijd aanleiding geven. Dat was zo in de 19e eeuw, toen als het ware een tweede tachtigjarige oorlog, maar nu met vreedzame middelen, werd gestreden. Na de vrijheid van godsdienst moest ook de vrijheid van onderwijs verzekerd worden. Maar ook na de pacificatie van 1917 was de onderwijsvrijheid geen rustig bezit. Dat is ook nu niet het geval, getuige de vele pleidooien om deze vrijheid in te perken of zelfs af te schaffen. Wat zit daar achter? En waar staan wij in deze discussies?

Het prostitutiebeleid na de opheffing van het bordeelverbod

Toen André Rouvoet in het praatprogramma Barend & Van Dorp in september 2004 uitlegde waarom hij niet tegen de bezuinigingen ging demonstreren op het Museumplein, kreeg hij van de interviewers de gratuite en misschien juist daarom zo veelzeggende Pavlov-reactie : “maar meneer Rouvoet, ik begrijp het niet, waarom bezuinigt u dan niet liever op defensie of zo?” Ook de ChristenUnie, die bij de laatste verkiezingen geen bezuinigingen op defensie in haar programma had staan, moet zich kennelijk hiervoor verantwoorden.

Heeft het zin om een kleine christelijke partij in stand te houden nu de verzuiling voorbij is? En zo ja, hoe zou deze partij zich moeten manifesteren? Deze vragen hebben voortdurend op de achtergrond een rol gespeeld bij discussies in de eerste jaren van de ChristenUnie.

Klimaatverandering is een hot issue. Omdat het Kyoto protocol in februari eindelijk van kracht is geworden, staat het in het brandpunt van de belangstelling. Waar gaat het eigenlijk over? Dit artikel schetst de klimaatverandering, onderzoekt het menselijk aandeel daarin en bespreekt het beleidsmatige antwoord daarop.

De gebeurtenissen van de afgelopen maand hebben duidelijk gemaakt hoe diep de kloven zijn tussen bevolkingsgroepen in Nederland. Er is vaak gezegd dat de solidariteit in de samenleving onder druk staat. Daarbij werd doorgaans gedacht aan sociaal-economische verhoudingen. Nu wordt duidelijk hoezeer religieuze en culturele verhoudingen gekenmerkt worden door afstand en negatieve beeldvorming. Respect en onderlinge waardering blijken soms ver te zoeken. Nederland blijkt een verdeeld huis, burgers zien elkaar niet echt staan en de vrijheid elkaar geestelijk te verwonden wordt gekoesterd.

Na de schokkende moord op Theo van Gogh zal de discussie over onze rechtstaat en haar botsende grondrechten opnieuw oplaaien. Het is belangrijk dit debat zuiver te voeren en de spanning van beide zijden te belichten.

Woordenboeken noemen veel verschillende betekenissen van macht: vermogen, kracht, gezag, gezagdragend lichaam, grote menigte, leger, mogendheid, wettelijke bevoegdheid of invloed.
Macht is een kernbegrip in de politiek. Het is zelfs een centraal begrip in alle sociale wetenschappen. Maar wat is macht nu precies? Wat is een christelijke visie op macht? En hoe kan macht in goede banen worden geleid?

De bestuursstructuur in onze moderne en mondige samenleving dient transparant en controleerbaar te zijn. Er moet verantwoording afgelegd kunnen worden over het reilen en zeilen van de bestuursorganisaties. In dit artikel onderzoeken Henk Visser en Jan Post aan de hand van de casus over de veiligheidsregio’s of onze bestuursstructuur wel beantwoordt aan die eisen van transparantie en het kunnen afleggen van verantwoording.

“In het besef dat Europa als werelddeel een bakermat van de beschaving is; dat zijn inwoners, die zich sinds het begin der tijden hier golfsgewijs gevestigd hebben, geleidelijk de waarden hebben ontwikkeld die ten grondslag liggen aan het humanisme: gelijkheid, vrijheid en eerbied voor de rede, geïnspireerd door de culturele, religieuze en humanistische tradities van Europa, waarvan de waarden, die immer deel hebben uitgemaakt van zijn erfgoed, de centrale rol van de mens en zijn onschendbare en onvervreemdbare rechten, alsmede de eerbiediging van het recht, in de samenleving hebben verankerd, …”

Waar willen we heen met de ChristenUnie? Moet de partij zich scharen in de conservatieve gelederen? Moet de partij zich meer gaan profileren als een links- activistische beweging? Welke conclusie moet de partij trekken uit de opkomst van Pim Fortuyn? Hoe moet de partij zichzelf organiseren? Het laatste jaar zijn dit soort vragen regelmatig te horen in de ChristenUnie. Gelukkig maar. Een partij die niet over zichzelf en haar identiteit nadenkt vervalt al gauw in gezapigheid en zelfgenoegzaamheid. En wat nog erger is, ze raakt het contact met de samenleving kwijt.

Dit artikel geeft een korte schets van de achtergrond waartegen de permanente campagne van de ChristenUnie ontwikkeld is. Een aantal recente media-uitingen zijn heel goed bruikbaar om die achtergrond te illustreren. Postmodernisme, zo blijkt uit die artikelen, heeft misschien toch niet het laatste woord. Er lijken zich tekenen van enig herstel en bezinning aan te dienen, een adempauze in de kaalslag zo u wilt. Ik wil daarover niet al te optimistisch zijn, maar negeren is ook geen optie. Ik zie nieuwe kansen voor het zichtbaar maken van de relevantie van een bewezen politieke traditie.

Als een echte moderne politieke partij voert de ChristenUnie tegenwoordig permanent campagne. Hierbij worden mensen gemobiliseerd, moderne middelen ingezet en allianties aangegaan met andere organisaties. Maar wat is eigenlijk een moderne politieke partij? Dé specialist op het gebied van partijpolitiek, politicoloog en PvdA-partijvoorzitter dr. Ruud Koole over het fenomeen democratie, de rol van de moderne politieke partij, en de noodzakelijkheid van partijvernieuwing. "Een politieke partij moet als het ware een soort baken zijn in de politieke zee."

Wat hield de doorbraak in de Nederlandse politiek precies in en hoe werd er vanuit kerkelijke kring op gereageerd, in het bijzonder binnen vrijgemaakte kring door representatieve auteurs in de periode 1945-1960?

Op 31 december 2003 eindigde het Nederlandse voorzitterschap van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE). De Nederlandse regering heeft in aanloop naar het voorzitterschap gezegd zich hard te willen maken voor de vrijheid van godsdienst. Nu het jaar erop zit is het de vraag in hoeverre de regering zich heeft ingespannen voor het bevorderen van de vrijheid van godsdienst. Hierbij doet zich de moeilijkheid dat de inspanningsverplichting niet onmiddellijk tot resultaat leidt.

De gekozen burgemeester lijkt er nu echt aan te komen. Het kabinet heeft de plannen in een notitie aan de Kamer voorgelegd. In de Kamer tekent zich een duidelijke meerderheid af voor de hoofdlijnen. Alle aanleiding dus om in aansluiting op een eerder artikel in dit blad nog eens goed na te denken over voor en tegen van verkiezen en benoemen.

Nederland wordt over het algemeen internationaal geroemd vanwege haar sterke gezondheidscultuur. Met name als het gaat om seksualiteit dient het Nederlandse model als voorbeeld voor vele beleidsadviseurs en lobbygroepen die gericht zijn op het terugdringen van met name zwangerschappen en seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) onder jongeren.
Het feit dat de situatie in Nederland de laatste jaren zo sterk is verslechterd, hangt dan ook lineair samen met de erosie van het traditionele gezin. Het is geen geheim dat de sociale gezondheid van een maatschappij wordt bepaald door de sterkte van het gezin, en dat hierbij met name de rol van de moeder doorslaggevend is.

Terwijl de meeste politieke stromingen de Verlichting omarmen vanwege de vele aan haar toegeschreven verworvenheden, staat de christelijke politiek zoals de ChristenUnie die vorm wil geven in een traditie die ronduit kritisch stond en staat tegenover de Verlichting: de anti-revolutionaire traditie. Maar hoe vult christelijke politiek de begrippen vrijheid, gelijkheid en broederschap in. En hoe kan christelijke politiek, terwijl ze het ‘ni Dieu et ni maitre’ en de volkssoevereiniteit afwijst, toch tolerant zijn?

De ChristenUnie is volgens Van Middelkoop een partij die principieel en fundamenteel voorstander is van vrijheidsrechten voor iedereen. „Daar moeten we de consequenties uit trekken”, zo zei hij. Vrijheid van godsdienst en onderwijs zijn ook in het belang van de integratie. Zaken die het dichtst bij het hart van de mens liggen, worden daarin veiliggesteld. Een land dat die basisveiligheden biedt, is de moeite waard om er te integreren.

Het kabinet wil flink bezuinigen, maar niet op de veiligheid. Dat was één van de belangrijkste boodschappen van Prinsjesdag 2003. Aan veiligheid wordt in de komende vier jaar 350 miljoen euro meer uitgegeven. Het aantal arrestaties, behandelde zaken en straffen en boetes moet fors omhoog. Hoofddoel is dat de criminaliteit en overlast in de openbare ruimte vanaf 2006 met zo'n 25 procent is afgenomen. De politie krijgt hiervoor in 2004 22,5 miljoen extra, het Openbaar Ministerie 36 miljoen, de rechtsbijstand 30 miljoen en de rechterlijke macht 58 miljoen.

Mensen zijn altijd onzeker geweest over wat de toekomst zou brengen. Toch is de wijze waarop we in onze moderne samenleving omgaan met deze onzekerheid anders dan die in premoderne samenlevingen. Dit heeft ook consequenties voor het overheidsbeleid. In de huidige risicosamenleving lijkt de taak van de overheid als verzorgingsstaat te worden ingeruild voor die van een voorzienige staat, die aan individuen maximale veiligheid moet bieden en alle mogelijke risico’s moet uitsluiten.

Het kabinet mist visie en daadkracht op het punt van de verantwoordelijkheden van de samenleving. Dit gapend gat in het regeerakkoord kan volgens Cors Visser niet alleen gevuld worden met de volzinnen van de minister-president. Er is een brede coalitie van conservatieven, katholieken, protestanten en liberalen van de oude stempel nodig om die hiaten concreet in te vullen.

Eind vorige week is de Europese Conventie afgerond met een ontwerp voor een “Grondwet” dat vrijdag 20 juni aan de EU-regeringsleiders tijdens de Top van Thessaloniki wordt aangeboden.
Helaas heeft de Conventie in de Preambule van deze grondwet geen verwijzing opgenomen naar de christelijke wortels van Europa.

In deze bijdrage wordt een overzicht gegeven van de stand van zaken in de totstandkoming van het nationaal ruimtelijk beleid. De vraag dringt zich op of de nieuwe Nota Ruimte nog iets zal toevoegen aan wat op provinciaal en lokaal niveau al wordt afgesproken. De sturende kracht van centraal ruimtelijk beleid staat ter discussie, maar vooral is er sprake van gebrek aan planologische ambitie. De Nota Ruimte zal een zwaar beroep doen op het verantwoordelijkheidsbesef van raads- en statenfracties om de eigen verstedelijking binnen grenzen te houden en het landelijk gebied te beschermen.

Bekende woorden van onze Here Jezus aan het slot van de bergrede. Het staat in het stukje waar Jezus de scharen oproept zijn woorden niet alleen te horen, maar ook te doen (Mattheüs 7:24-27). En dan volgt die vergelijking van de verstandige man die Zijn woorden hoort en ze wel doet en de dwaze of domme man die ze hoort en niet doet. In dit artikel gaat het mij om het voorbeeld dat Jezus gebruikt om duidelijk te maken wat verstandig en dom is.

Waar houdt Europa op? Het is een vraag die, met het oog op de uitbreiding van de Europese Unie, al vele malen gesteld is. Toenmalig bondskanselier Kohl zei ooit, dat Europa ophoudt waar de gotische kathedralen uit het landschap verdwijnen. Met de kandidatuur van Turkije voor lidmaatschap in het verschiet lijkt een dergelijke opvatting echter een gepasseerd station. Maar welke criteria spelen bij beantwoording van deze gevoelige vraag nu een rol? Een korte verkenning.