Berichten over zorg voor de schepping

"Onze oorlog tegen de natuur moet stoppen, en we weten dat het kan", zei VN-chef Antonio Guterres op 1 december, aan de vooravond van de klimaattop in Madrid. Als je Guterres hoort dan zou je denken dat de klimaattop vooral over natuur gaat. Wie het programma bekijkt echter vooral woorden als ‘systems’, ‘funds’ en zelfs ‘gender and climate change’. De woorden ‘nature’ of ‘biodiversity’ zijn niet te bekennen.

Het klimaat is een van de topprioriteiten van het nieuwe Europese parlement en de Europese commissie. Binnen honderd dagen na zijn aanstelling moet Frans Timmermans met een Green Deal komen. Deze Green Deal is een alomvattend klimaatplan, wat moet leiden tot een klimaatneutraal Europa in 2050. Hoe gaat Timmermans dat doen? Immers, zowel inhoudelijk als financieel staat hij voor een grote uitdaging.

Jongeren die staken voor het klimaat, boeren in actie en een brandbrief van werkgevers dat tienduizenden banen op de tocht staan door de stikstofcrisis. En dat allemaal in één week tijd. Iedereen ziet het probleem van klimaatverandering, maar niemand de oplossing en iedereen strijdt voor zijn eigen hachje.  Ja, we weten wel dat minder hard rijden, minder koeien, minder industrie en minder gas goede stappen zijn als het gaat om vermindering van broeikasgassen. Maar deze stappen doen pijn. En als je als bestuurder of politicus dan zo’n lastig besluit neemt, wordt je weggezet als klimaatgekkie. Je kijkt wel uit, toch?

Inmiddels dagelijks in het nieuws: alarmerende berichten over klimaatverandering. Van bosbranden in de Amazone tot wetenschappelijke rapporten die aangeven dat we als mensheid voor een ongekende opgave staan om binnen de komende tien jaar het klimaat te kunnen redden. Om in 2030 de mondiale uitstoot gehalveerd te hebben.

Er is in afgelopen jaren veel gezegd over onze ‘kenniseconomie’. Er is in Nederland een berusting ontstaan in het feit dat wij geen producerend land meer zijn. Wij zijn een land dat het moet hebben van onze kennis en expertise. Door het delen van informatie en methodes kan Nederland groot zijn. Ik zie in die manier van kijken naar onze economie wel problemen.

Het is de misser die we binnen de ChristenUnie nog te vaak maken: te veel focus op het uitstappen en te weinig op het instappen. Instappen in dat nieuwe leven. Recent maakte het kabinet bij de publicatie van de Voorjaarsnota bekend miljoenen extra uit te trekken voor de zogenaamde RUPS-programma’s. Deze uitstapprogramma’s voor prostituees zijn in de praktijk vooral een langdurige, doch broodnodige investering in gesprek, pastoraal werk, bezoeken, onderzoek, etc. Maar wat mij betreft, is dat pas de helft van het hele verhaal.v

Vorige week pleitte D66-leider Rob Jetten voor een mondiaal natuurakkoord. Hij zou graag zien dat Europa de leiding neemt om volgend jaar op de internationale natuurtop in Peking een akkoord voor biodiversiteit op te stellen, in navolging van het Parijsakkoord uit 2015. In Trouw beargumenteerde hij waarom: “We genieten allemaal van natuurdocumentaires en we willen allemaal nog een keer een safari maken. Kan dat nog als er op Borneo alleen nog palmolievelden zijn, en dus geen orang-oetans meer?” Au. Ik hoop van harte dat niet de safari’s, maar de orang-oetans zelf het doel zijn van het op te stellen mondiale natuurakkoord. Want meer natuurbehoud is absoluut nodig, maar het helpt niet als we daardoor meer gaan vliegen.

Ruim een maand geleden sprak dr. Martine Vonk haar inspirerende Groenlezing uit. Op verzoek van het WI gaven de wetenschappelijk bureaus van VVD en GroenLinks een reactie vanuit hun partijvisies. De Teldersstichting (VVD) uit twijfel aan een verduurzaming vanuit de radix. Bureau de Helling (GroenLinks) verwijt Vonk over het hoofd te zien dat politiek het domein is van botsende waarden, waardoor haar voorstellen politiek gezien onuitvoerbaar zijn. Het laatste woord is aan Martine Vonk zelf: 'De kunst is om te zoeken naar grond voor gedeelde waarden.'

Afgelopen donderdag inspireerde Martine Vonk ons met haar boeiende lezing 'Duurzaam radicaliseren, over een duurzaamheid vanuit de radix - het hart, de kern. Vonk schreef haar lezing met het oog op de christelijk-sociale politiek van de ChristenUnie. Maar hoe kijken de WI's van andere partijen eigenlijk naar haar lezing? Hieronder een reactie vanuit Bureau de Helling, het WI van GroenLinks: 'Politiek is iets anders dan ethiek. Wás het maar gelijk.'

Afgelopen donderdag inspireerde Martine Vonk ons met haar boeiende lezing 'Duurzaam radicaliseren, over een duurzaamheid vanuit de radix - het hart, de kern. Vonk schreef haar lezing met het oog op de christelijk-sociale politiek van de ChristenUnie. Maar hoe kijken de WI's van andere partijen eigenlijk naar haar lezing? Hieronder een reactie vanuit de Teldersstichting, het WI van de VVD: 'Bij het liberale gedachtegoed past twijfel aan de radix.'

Het kabinet voelde de bui al hangen: toen het CPB en PBL woensdag de doorrekening van het klimaatakkoord presenteerden, lag het voorstel voor een CO2-heffing voor bedrijven al in de week. In het akkoord worden bedrijven te veel ontzien en de kosten komen onevenredig veel bij burgers te liggen. Daarbij, de klimaatdoelen van 2030 zullen met deze plannen niet worden gehaald. En dus komt alsnog een CO2-heffing uit de hoge hoed, wat goed in lijn ligt met de ideeën van de ChristenUnie.

Vandaag gaan de 'klimaatspijbelaars' weer de straat op. Een hoopvol plaatje, maar met een impopulaire boodschap, schrijft columnist Frank Bosman. De klimaatspijbelaars zijn uiteindelijk pionnen in een duister politiek spel, zo zegt hij. Maar wél pionnen met recht van spreken.

Het hoopvol realisme van de ChristenUnie doet recht aan de dagelijkse spanningen tussen ideaal en werkelijkheid, en biedt bij elk onderwerp een prettige bandbreedte om op het standpunt te reflecteren. In het klimaatdebat mis ik nog wat realisme.

We staan met z’n allen voor de uitdaging onze CO2-uitstoot naar beneden te krijgen. Eén van de maatregelen die daar een bijdrage aan levert is minder hard rijden. Maar oh, wat ligt dat gevoelig. 130 km/u mogen rijden op de snelweg is een recht geworden, waar we niet zomaar op terug willen komen.

Drie jaar geleden hebben 195 landen het klimaatakkoord van Parijs ondertekend. Het doel van dit akkoord is de wereldwijde stijging van de temperatuur te beperken tot 2 graden Celsius ten opzichte van de voor-industriële tijd, zeg, 1850. En, waar mogelijk, deze stijging zelfs tot 1,5 graad te limiteren. Ook het Europees Parlement en de Europese milieuministers hebben dit akkoord geratificeerd. Een gezamenlijk doel waar we bij uitstek ook gezamenlijk de schouders onder moeten zetten.

Af en toe moet je even twijfelen aan wat je altijd zeker wist. Zo’n moment had ik toen ik de Zondag met Lubach-uitzending over kernenergie keek. Tussendoor mompelde ik nog wat over straling, onze kinderen en kernafval, maar tegen het einde van het item was ik zo’n beetje om. VVD-fractievoorzitter Dijkhoff vindt het ook een goed idee. Nu wij nog? Volgens Carla Dik-Faber niet en dus zit een omslag er voorlopig niet in. Wat nu?

De uitbreiding van vliegveld Lelystad is uitgesteld. Het is hartstikke mooi dat zulke dingen geregeld worden in Den Haag. Maar is dat nou nodig? Als je niet vliegt, is er ook geen groter vliegveld nodig. Mensen schijnen te wachten op een prijsverhoging voor ze beslissen om minder te vliegen. Alsof even naar Londen vliegen hen nu onverhoeds overkomt. Er is ook nog zoiets als eigen verantwoordelijkheid.

Ik ben een hartstochtelijk dierenliefhebber. Als klein meisje richtte ik al een club op voor mijn lievelingsdier, de kangoeroe. Mijn telefoon staat vol met foto’s van de golden retriever van mijn ouders. Natuurdocumentaires kijk ik liever niet, omdat ik zo’n medelijden heb met de beestjes die worden opgegeten door een roofdier.

De discussie over duurzaamheid beperkt zich veelal tot de opwekking van ‘groene’ energie – zoals wel of geen windmolenparken (NRC, 6 okt). Die noodzakelijke omslag van fossiel naar niet fossiel zal echter pas plaatsvinden als het winnen van olie en gas niet meer economisch rendabel is.

Het Nederlandse voetbal staat ongedacht weer op de wereldkaart. Dat is aangename gespreksstof. Minder bekend is dat Nederland tot voor kort ook op duurzaamheidsgebied wereldwijd goed bekend stond.

De urgentie van de energieproblematiek vraagt om een antwoord. We moeten daarom af van de ‘pappen-en-nathouden’ sfeer die rondhangt in het Nederlandse energiebeleid. Duidelijke keuzen voor een duurzame energievoorziening zijn nodig. Door het energiebeleid in stroomlijn te brengen met ambitieuze duurzaamheid- en besparingsdoelstellingen kunnen we die keuzen ook daadwerkelijk maken.

De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Maria van der Hoeven, gooide dit voorjaar de knuppel in het hoenderhok. Naar aanleiding van een gesprek dat zij had met de Delftse nano-technoloog Cees Dekker liet ze zich in haar weblog [1] positief uit over hoe deze hoogleraar zijn persoonlijk geloof combineert met wetenschapsbeoefening. Concreet spitste de bewindsvrouw dat toe op Intelligent Design, waar ze en passant aan toevoegde zelf evenmin in ‘toeval’ te geloven. Hiermee was de discussie over schepping, evolutie en Intelligent Design geopend.

Klimaatverandering is een hot issue. Omdat het Kyoto protocol in februari eindelijk van kracht is geworden, staat het in het brandpunt van de belangstelling. Waar gaat het eigenlijk over? Dit artikel schetst de klimaatverandering, onderzoekt het menselijk aandeel daarin en bespreekt het beleidsmatige antwoord daarop.

Het huidige samenspel van landbouw- en ontwikkelingsbeleid vraagt teveel van boeren, aldus Jacob Jan Vreugdenhil en Cors Visser. Te veel van boeren hier: algehele liberalisering zorgt voor de onmogelijke spagaat van nog lagere prijzen tegenover toenemende consumenteneisen. En te weinig voor boeren ginds, want de hulp moet verder gaan dan alleen hulp voor handel.

Afgelopen week is de knop omgegaan bij Minister Van Ardenne. Was ze er voorheen overtuigt op tegen om arme landen hun torenhoge schulden kwijt te schelden, nu is er bereidheid om er in ieder geval over te praten. Dat bleek in Brussel, na een overleg met haar EU-collega’s. Kwijtschelding of verlichting van schulden zou echter een smaller budget voor ontwikkelingssamenwerking impliceren, want de kabinetsafspraak is dat schuldverlichting – mocht het er van komen – niet uit een ander potje betaald wordt. Maar de minister laat zich niet zomaar ten doel gestelde ontwikkelingsresultaten van haar brood eten. Daarom stelde ze met haar ommezwaai wel voorwaarden: de EU moet de landbouwsubsidies aan haar boeren afbouwen en de markten beter openstellen voor producten uit ontwikkelingslanden.