Berichten over veiligheid

Wat is goed overheidsbeleid op onzekerheid of reflectie? Robert van Putten schreef daarover een artikel voor het Tijdschrift voor Religie, Recht en Beleid. Onzekerheid temperen is belangrijk in bestuur en beleid, maar dat kan ook ontsporen. Daarom betekent goed bestuur óók ruimte geven aan onzekerheid. Een christelijk wereldbeeld geeft inzichten voor meer ontspannen omgaan met onzekerheid. De noties certitudo, improvisatie en bescheidenheid staan daarin centraal. Samen vormen ze bouwstenen voor een post-seculier perspectief op bestuur in tijden van crisis. 

Van nature ben ik nogal gezagsgetrouw. Dacht ik. Toch merk ik dat ik wrevelig word van afzetlinten, eenrichtingsvoetgangersverkeer en opdringerige handpompjes alcohol. En hoewel ik niet houd van mensenmassa’s, verlang ik naar de tijd dat ik me daar onbekommerd in kan begeven.

In mijn vorige column hield ik een pleidooi om ook in coronatijden onze digitale vrijheden te koesteren. Inmiddels zijn we zes weken verder en lijkt het erop dat er een tracingapp komt voor bron en contactonderzoek. Dit lijkt mij onwenselijk, maar het laat ook een onderliggend probleem zien: het gebrek aan data ethiek bij politieke besluitvorming.

Mark Rutte oogstte veel lof met zijn toespraak over de verlenging van de Corona-maatregelen. Direct, duidelijk, presidentieel. Wat mij in positieve zin is bijgebleven is zijn pleidooi voor een volwassen democratie. Geen regering die burgers oplegt wat te doen, maar kabinet en burgers gezamenlijke ten strijde tegen het virus. Mijn aanvulling: laten we in deze tijden ook onze digitale vrijheden koesteren.

“Als u niet herkenbaar op de foto wilt, kunt u achter in de zaal gaan zitten”. Dit soort aankondigingen zie je steeds vaker op bijeenkomsten of congressen. Het is een uitvloeisel van de AVG, de Algemene Verordening Gegevensbescherming, die sinds 28 mei 2018 van kracht is. Personen mogen niet langer zomaar herkenbaar op de foto gezet worden, want dan zijn het persoonsgegevens. Best lastig. Maar onschuldig. Zo onschuldig is de AVG echter niet overal.

Donderdag verscheen een oproep in Trouw om de maximumstraf voor doodslag te verhogen. Die hartenkreet kwam Gerrit van der Brug, topman bij het Openbaar Ministerie. Volgens hem is het gat tussen de maximumstraffen voor moord en doodslag te groot.

Een algemeen vuurwerkverbod: een goede zaak, of niet? Wat Jarin van der Zande betreft is het heel goed dat er in zijn gemeente Apeldoorn - tot dusver de enige in Nederland - een algemeen vuurwerkverbod komt vanaf 2021. In de 'Ja, maar...' die u vindt in de nieuwste editie van Groen verwoordt hij waarom.

High, stoned, skaffa. Deze woorden kun je gebruiken om je gevoel te omschrijven als je onder invloed bent van drugs. Deze woorden kun je inmiddels ook wel toepassen op de politiek en overheid als het gaat om de bestrijding van gebruik en smokkel van harddrugs in Nederland.

'We moeten ons niet laten meeslepen in ‘een wereldbeeld van strijd’. Dat is levensgevaarlijk.' Deze hartekreet werd door het Nederlands Dagblad op 3 juni overgenomen. Maar in zijn strijd voor de rechtsstaat verliest Stefan Paas zich in eenzijdigheid, betoogt WI-directeur Wouter Beekers. 'Daarmee voedt hij het conflict waar hij zelf niet aan wil.'

De zomervakantie komt er weer aan. Voor de meeste mensen is dat een plezierig vooruitzicht. Lekker op vakantie. Misschien wel met familie. De vakantiereis van komende zomer zal echter niet voor iedereen even gelukkig uitpakken. Ik denk dan aan vrouwen en kinderen die over de grens meegenomen worden, hun paspoort en andere papieren moeten afstaan en vervolgens zonder rechten, documenten en hulp komen te zitten. Vaak gaat het om jonge vrouwen die te ‘Westers’ worden of weigeren vrijwillig met een partner te trouwen die in het land van herkomst woont.

Afgelopen zaterdag was ik te gast bij het Henri Veldhuis Symposium van The Rights Forum. Het was voor mij de eerste keer dat ik als voorzitter van PerspectieF zou gaan spreken of debatteren over het Israël-Palestina conflict.

Even gechargeerd: er zijn mensen die bang zijn dat onze cultuur ten onder gaat (aan islamisering bijvoorbeeld) en er zijn mensen die bang zijn dat de wereld door klimaatverandering onleefbaar wordt. Er zijn ook nog de pechvogels die bang zijn voor allebei; mijn indruk is dat die soort er niet zoveel is. Misschien is ons brein maar bedraad voor één doemscenario tegelijk.

Het pleidooi van Kinderombudsvrouw Kalverboer om kinderen van IS-strijders zo snel mogelijk hierheen te halen, glipte door de Nashville-affaire door alle nieuwsnetten. Recent schreef directeur van ons WI, Wouter Beekers, al een interessant stuk met als kop: 'Een heilig leven is een gehecht leven'. Bij die stelling passen ook de vraagtekens bij het terugkeren van IS-kinderen.

Vandaag wil ik een positief verhaal schrijven. Tegelijkertijd wil ik het ook over het kerkasiel hebben. In mijn hart ben ik ervan overtuigd dat dit best samen kan gaan. Een verhaal met een goede afloop. De familie Tamrayzan mag blijven en ook komt er een oplossing voor de andere vierhonderd gevallen. Allemaal dankzij de kerk. Hoera! In mijn hoofd zitten echter twijfels.

De week van de veiligheid is net afgelopen, goed getimed nu de donkere avonden invallen. Twee jaar terug werd er ook bij ons ingebroken. Een nare ervaring, al viel de schade uiteindelijk mee. Wonend ‘achter’ het politiebureau hoop je dat de dader nog gepakt kan worden, maar de vriendelijke gelatenheid van de politie bleek veelzeggend.

Het is alweer oktober. Ik heb al mogen proeven van allerlei thematisch snoepgoed. Hoog tijd dus voor onze traditionele pietendiscussie. Deze discussie is nu al langer onderdeel van mijn leven dan de tijd dat ik daadwerkelijk in Sinterklaas geloofde. Hoewel het debat elk jaar net iets anders is dan het jaar ervoor blijft één ding vast recept: het is niet echt een debat, want niemand luistert naar elkaar.

Vorige week begonnen we de maandagmiddagcolumn: elke week een nieuwe column met een prikkelende opinie. In deze tweede editie: voorzitter van ChristenUnie-jongerenorganisatie Perspectief, Jarin van der Zande, over de sleepwet.

"Ik luister niet naar jou, want jij bent een Nederlander.” Zo reageerde een Turkse jongen toen Wouter Beekers hem vroeg de beker cola op te ruimen die de jongen had neergegooid. Conservatieven zullen op een dergelijke uitspraak een andere reactie hebben dan progressieven, elk vanuit hun overtuigingen. Maar van elkaars overtuigingen kunnen zij veel leren, betoogt Beekers. Over nationale trouw, bijvoorbeeld.

Een jaar geleden kondigde koning Willem-Alexander aan dat we in een nieuw tijdperk zijn beland. Ons land maakt een ontwikkeling door ‘van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving’. Die stelling heeft een politieke discussie losgemaakt langs de gebruikelijke lijnen. Links nam het op voor de verzorgingsstaat, rechts voor de participatiesamenleving. Veel interessanter dan te blijven steken in tegenstellingen is te zoeken naar verbindingen. Dat vraagt wel een kritische reflectie op onze bestuurscultuur en –instituties. Wellicht biedt de zoektocht naar een nieuwe Ombudsman een kans.

Sinds 1990 is het rijksbeleid gericht op kwaliteitsverbetering van de brandweerorganisatie. In onze samenleving nemen de risico´s, maar ook de complexiteit en de kwetsbaarheid in hoge mate toe. Evaluaties van rampen en zware ongevallen tonen steeds weer aan dat de organisaties van de hulpverleningsdiensten, waaronder de brandweer, verbeterd moet worden.

In het Westen leidt de onstuitbare opkomst van China tot ongemakkelijke vragen: wordt dit de eeuw van China? Gaat China de internationale spelregels naar zijn hand zetten? Is in tijden van economische crisis doortastend leiderschap naar Aziatische snit beter dan de besluiteloosheid en verdeeldheid van Westerse democratieën? Het antwoord van deze bijdrage luidt “nee”. Maar: dat is nog geen reden voor opluchting voor de rest van de wereld.

Christennetwerk GMV, het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie en Sensor houden morgen een congres om zich te bezinnen op de herziening van de Nederlandse verzorgingsstaat. Een van de medewerkers is Ad Heystek, diaconaal consulent van de Christelijke Gereformeerde Kerken: ,,Gemeenteleden en diakenen hebben verleerd voor de medeburgers in de samenleving te zorgen.''

Het doorgaans gesloten kerkgebouw in de straat staat tegenwoordig geregeld open. Vroeger was dit alleen op zondag het geval en voor een oplettende waarnemer ook op een enkele avond in de week. Weliswaar betreft het deze keer niet de hoofddeur van het kerkgebouw die openstaat, maar een deur van het bijgebouw.

Na de val van de Muur en het wegvallen van de dreiging van het Warschaupact heeft onze krijgsmacht, evenals overigens die van veel andere landen, te kampen gehad met een zekere desoriëntatie. De “vertrouwde” vijand was verdwenen, Nederland leek nauwelijks nog externe dreigingen te kennen, dus wat was nog de ratio van een krijgsmacht. Natuurlijk, niemand heeft in ernst afschaffing bepleit, maar een heroriëntatie en het zoeken van een nieuwe missie waren noodzakelijk.

Nog maar ruim vijftien jaar geleden zag de politieke en geografische wereld er heel anders uit dan nu. Onder president Gorbatsjov was de Sovjet-Unie langzaam maar zeker onder haar eigen gewicht bezweken. De Berlijnse Muur was al lang beklad maar uiteindelijk werd ze zelfs geheel ontmanteld. Economische sleutelwoorden waren 'marktwerking' en 'flexibilisering'. Kenmerk van de eerste periode na de val van de Muur was optimisme.

Toen André Rouvoet in het praatprogramma Barend & Van Dorp in september 2004 uitlegde waarom hij niet tegen de bezuinigingen ging demonstreren op het Museumplein, kreeg hij van de interviewers de gratuite en misschien juist daarom zo veelzeggende Pavlov-reactie : “maar meneer Rouvoet, ik begrijp het niet, waarom bezuinigt u dan niet liever op defensie of zo?” Ook de ChristenUnie, die bij de laatste verkiezingen geen bezuinigingen op defensie in haar programma had staan, moet zich kennelijk hiervoor verantwoorden.

De bestuursstructuur in onze moderne en mondige samenleving dient transparant en controleerbaar te zijn. Er moet verantwoording afgelegd kunnen worden over het reilen en zeilen van de bestuursorganisaties. In dit artikel onderzoeken Henk Visser en Jan Post aan de hand van de casus over de veiligheidsregio’s of onze bestuursstructuur wel beantwoordt aan die eisen van transparantie en het kunnen afleggen van verantwoording.

De integratie van allochtonen is, ondanks falend integratiebeleid, grotendeels geslaagd en dat is een prestatie van formaat van zowel de betreffende allochtone burgers als van de ontvangende samenleving. Zo luidt in een notendop de belangrijkste conclusie van de Tijdelijke Commissie Onderzoek Integratiebeleid. Onlangs verdedigde de commissie haar rapport ‘Bruggen bouwen’ in de Kamer en kreeg daarvoor lof. Wat heeft de commissie gezegd, hoe moet het nu verder met het integratiebeleid en wat is de eigen insteek van de ChristenUnie daarin? [1]

Het kameroverleg over de Navo zal donderdag 13 november met meer dan gewone belangstelling worden gevolgd. De toekomstig secretaris-generaal van de Navo vertolkt dan wellicht voor de laatste keer als minister van Buitenlandse Zaken het standpunt van de Nederlandse regering over de Navo. Of neemt De Hoop Scheffer als vast een voorschot op zijn nieuwe functie? Meer prioriteit aan de vorming van NATO Response Force en minder aan een EU-interventiemacht?

Het kabinet wil flink bezuinigen, maar niet op de veiligheid. Dat was één van de belangrijkste boodschappen van Prinsjesdag 2003. Aan veiligheid wordt in de komende vier jaar 350 miljoen euro meer uitgegeven. Het aantal arrestaties, behandelde zaken en straffen en boetes moet fors omhoog. Hoofddoel is dat de criminaliteit en overlast in de openbare ruimte vanaf 2006 met zo'n 25 procent is afgenomen. De politie krijgt hiervoor in 2004 22,5 miljoen extra, het Openbaar Ministerie 36 miljoen, de rechtsbijstand 30 miljoen en de rechterlijke macht 58 miljoen.

Mensen zijn altijd onzeker geweest over wat de toekomst zou brengen. Toch is de wijze waarop we in onze moderne samenleving omgaan met deze onzekerheid anders dan die in premoderne samenlevingen. Dit heeft ook consequenties voor het overheidsbeleid. In de huidige risicosamenleving lijkt de taak van de overheid als verzorgingsstaat te worden ingeruild voor die van een voorzienige staat, die aan individuen maximale veiligheid moet bieden en alle mogelijke risico’s moet uitsluiten.

Een van de magische woorden van zowel het vorige als het huidige kabinet is veiligheid. Verontrustend echter is het gemak waarmee vergeten wordt, dat de veiligheid in Nederland mede wordt bepaald door de internationale situatie. Tevens wordt te gemakkelijk voorbij gegaan aan de rol die de Nederlandse krijgsmacht in veiligheidskwesties dient te spelen.

Zo’n twintig jaar geleden werden in Nederland heftige discussies gevoerd over het al of niet plaatsen van Amerikaanse middellange nucleaire afstandswapens (de INF). Deze wapens waren de ontbrekende schakel tussen de kernwapens die op het slagveld de Sovjettroepen uit moesten schakelen en het Amerikaanse strategische lange afstand kernwapen. Inmiddels is de internationale situatie gewijzigd: de Sovjet-Unie bestaat niet meer. Er lijkt een internationale ordening te ontstaan die door de Verenigde Staten wordt gedomineerd. Het vijandbeeld van de Sovjet-Unie maakte plaats voor dat van “schurkenstaten” (Irak onder Saddam Hoessein, Iran en Noord-Korea) en voor een religieus gemotiveerd transnationaal terrorisme. Als gevolg van deze veranderingen nemen de Amerikanen enige afstand van de gedachte van de wederzijdse afschrikking.

Sinds de aanslagen van 11 september 2001 is het concept van de soevereiniteit dat sinds het verdrag van Westfalen in 1648 de wettelijke grondslag van het internationale stelsel is geweest op losse schroeven komen te staan. De staatssoevereiniteit is niet heilig meer. Deze soevereiniteit wordt niet alleen van buitenaf, maar ook van binnenuit uitgehold. Het resultaat is dat we niet alleen meer met soevereine staten te maken hebben, maar ook met failed of failing states. Deze staten vormen niet langer alleen een bedreiging op nationaal niveau, maar tevens op regionaal en mondiaal niveau. De vraag is welk antwoord hierop moet worden gegeven.

President Bush heeft vorig jaar in zijn befaamde speech het begrip "pre-emptive strike" gelanceerd. Hij paste deze strategie toe in Irak. Ook andere landen hebben, al dan niet in bedekte termen, inmiddels aangegeven dat zij de pre-emptive strike in hun nationale strategie overwegen op te nemen. Uitlatingen van Australische en Japanse regeringsleiders wijzen daarop. Het onderwerp dat ik wil aansnijden betreft de relatie tussen het internationale recht en de pre-emptive strike. In het volkenrecht komt het begrip “anticiperende verdediging” voor. Een begrip dat mogelijk een preemptive strike zou toestaan. Om allerlei "wildgroei" te voorkomen dat elk land een dergelijke pre-emptive strike gaat uitvoeren, is het wenselijk te zoeken naar mogelijkheden om deze vorm van "aanvallende verdediging" onder bepaalde voorwaarden volkenrechtelijk te accepteren. Het zou de nieuwe Nederlandse regering sieren als zij een aanzet tot een discussie zou geven om consensus over deze begrippen te bereiken. Voorkomen wordt dan dat regionale grootmachten naar eigen inzicht dit soort termen gaan invullen.

De huidige verdragen die gaan over terrorismebestrijding richten zich op de uitingen, zoals kapingen, gijzelnemingen en bomaanslagen. De tijd is rijp voor een VN-breed, op preventie gericht terrorismeverdrag, stelt mr. drs. B. Anker.