Eigenlijk lijkt de staatscommissie een beetje op een relatietherapeut: het loopt niet helemaal lekker tussen volksvertegenwoordigers en kiezers, en de commissie mag aanbevelingen doen voor een beter huwelijk. De aanbevelingen richten zich met name op wat de politiek moet doen: meer stembussen, een bindend referendum, een wat andere inrichting van het kiesstelsel.

En de kiezer? De kiezer zit intussen daar bij die therapiesessie instemmend te knikken. “Zo politiek, nu hoor je het eens van een ander.”

Er is natuurlijk ook een andere kant. Misschien kent u Dirk de Wachter wel. Die sympathieke Vlaamse psychiater die een beetje op Nick Cave lijkt en dingen zegt als 'We moeten weer een beetje leren ongelukkig te zijn, het leven is niet altijd fijn'. Dirk de Wachter duikt overal en nergens op om de hedendaagse mens voor te houden dat veel van onze verwachtingen van het leven, en specifiek in de liefde, te hoog gespannen zijn.

Zoals een te romantisch ideaal in de liefde voor teleurstelling zorgt, kan ook een te simpel beeld van de democratie voor teleurstelling zorgen. Laten we daarom naast de staatscommissie Dirk de Wachter als relatietherapeut op de bank zetten. De kiezer mag bij hem leren dat we in de democratie een beetje ongelukkig horen te zijn.

De staatscommissie geeft als aanbeveling mee om democratische burgerschapsvorming op scholen beter vorm te geven. Laten we dat dan ‘les in teleurstelling’ noemen. Politici én burgers mogen zich aansluiten voor bijscholing. Want wat betekent het dat de overheid bijvoorbeeld bestaanszekerheid, spreiding van de welvaart en volkshuisvesting als ‘voorwerp van zorg’ heeft en zorg draagt voor een bewoonbaar land en een bewoonbaar milieu? We moeten opnieuw in gesprek over wat we kunnen en mogen verwachten van elkaar, en waar we moeten accepteren dat we de hemel niet kunnen maken op aarde. Of, meer in ChristenUnie-termen, met een zeventiende-eeuws gezang: 'Hoofd omhoog, het hart naar boven / hier beneden is het niet'.

Mirjam Kosten studeerde religiewetenschap, is eindredacteur van Groen en kweekt paddenstoelen op koffiedik.