Zo hoorde ik deze week Sophie In 't Veld zeggen: “Ik heb mij aan alle regels gehouden en mijn eigen morele kompas strak gevolgd." Volgens In 't Veld is er duidelijk geen sprake van onrechtmatig handelen van haar kant, meldde EenVandaag.

Voor de goede orde: een Europarlementariër verdient een ton per jaar. Er is een algemene kostenvergoeding van €4300 per maand, én een dagvergoeding (!) van €304 voor hotelovernachtingen, maaltijden en alle andere werkgerelateerde kosten.

Die krijg je ook als je gewoon in Brussel woont en dus niet die kosten hoeft te maken. Dat mag volgens de regels. Maar als het echt zo is dat je morele kompas je voorschrijft dat alles in orde is zolang je de declaratieregels niet overtreedt, sta je op moreel Antarctica: alle kanten die je op kunt zijn goed, het noorden is immers overal.

De VVD betrekt haar kompassen waarschijnlijk van dezelfde firma. Het meest recente bewijs daarvan, Anne-Wil Duthler, zocht de grens van belangenverstrengeling op en ging er over heen. Toch vond de VVD daar pas wat van toen ze er een rechtszaak over verloor.

Het valt me op dat media daar nauwelijks een oordeel over hebben. Kranten willen zich niet branden aan een normatief oordeel over het gedrag van politici, zeker als het binnen de formele regels is gebleven. Kennelijk is er zo weinig gedeelde morele grond over, dat als een politicus niet door een rechter is veroordeeld, niemand meer durft te zeggen dat een politicus zich niet integer heeft gedragen.

We durven elkaar niet meer aan te spreken. Dat geldt voor media, maar zo bleek deze week, ook voor premier Rutte, toen hij geschoffeerd werd door een afvaardiging van de gele hesjes, die hem de hand weigerden en al bellend binnenkwam om op hoge poten zijn aftreden te eisen.

Het zou mooi zijn als er, om te beginnen, door media een moreel meer pluralistisch kader wordt gegeven in hun verslaglegging. Welke conflicterende waarden zien we? Worden hier door de politicus in kwestie meer publieke of private waarden benadrukt? Welke principes spelen een rol? Wat zijn de gevolgen van het gedrag? En slaat de verdediging van een politicus in dat licht eigenlijk ergens op?

Een breder moreel denkkader in berichtgeving kan het begin zijn van een belangrijk waardendebat en meer complete moreel afweging bij politici.

Mart Keuning was van van 2012 tot 2018 fractievoorzitter van de ChristenUnie Leiden.