Berichten over opinie

In een tijd van vergrijzing, tekorten op de arbeidsmarkt en een steeds groter beroep op mantelzorgers is een overheid nodig die koers zet voor het goede samenleven. Met als doel een zorgstelsel dat tegen de toekomst is opgewassen.

Een geloofwaardig Europa stelt orde op zaken in de eigen veiligheidsgemeenschap, stimuleert het basisvertrouwen en zet zich blijvend en onverzettelijk in voor de internationale rechtsorde. Zo’n Europa schrikt pas echt af.

Niet gek dat ‘de gemeenschap’ nieuw elan krijgt en politici daarvoor pleiten. Maar wil dat werken, dan zijn een blik naar buiten en dienstbaarheid aan een rechtvaardige wereld noodzakelijk, betoogt Trineke Palm in Trouw.

Voor Tweede Kamerverkiezingen stond in het EO-blad Visie een advertentie van de politieke partij Jezusleeft met de tekst: “Jezus ja, EU nee”. Dat verband maakte me nieuwsgierig, dus heb ik het partijprogramma opgezocht. Daar lees ik: “Jezusleeft ziet slechts één oplossing voor Nederland en de EU: de samenwerking zo snel mogelijk beëindigen, een Nexit.” De logica ontgaat mij. Het partijprogramma begint met deze zin: ‘Als programmapunt nummer 1 wil Jezusleeft Nederland bekend maken dat er maar 1 oplossing is: Jezus Volgen!’ Wacht even: dus als je Jezus gaat volgen, ben je vanzelf tegen de EU? Vergelijk dat eens met het partijprogramma van het CDA: “Wij kiezen voor een sterker Europa, dat zich richt op haar kerntaken. Veiligheid en economische stabiliteit zijn voor ons de belangrijkste taken van de Europese Unie.” Is dat tegen Jezus?

In het kielzog van alle technologische vooruitgang komt het politieke debat over AI maar moeilijk op gang. Wat mist, is de politieke bezinning op de productie en het gebruik van AI-systemen, in plaats van een apolitiek en moralistisch vertoog over de algoritmische natuur.

Met iets tussen interesse en bevreemding las ik het interview met Rebecca Gomperts, oprichter van Women on Waves en door Time Magazine uitgeroepen als invloedrijk baken van hoop (Trouw, 25 september). In het interview wordt gesproken van een conservatieve golf in het denken over abortus. Dat is bijvoorbeeld zichtbaar in de VS van president Trump, waar in sommige staten het recht op abortus ter discussie staat.

Wat is vrijheid ons waard? Dat wordt momenteel nadrukkelijk getest door China. Het land maakt een exportmodel van onderdrukking. Terwijl het Westen in de ban is van interne strubbelingen, staan de waarden waar het op stoelt onder zware druk. Het is tijd om in verweer te komen.

Het lijkt erop dat in de parlementaire ondervraging over de ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen de rechtsstaat soms als synoniem gezien wordt voor de wat vage frase ‘hoe we met elkaar in dit land leven’. Dat is niet alleen slordig, het is schadelijk voor het juiste functioneren van die geliefde rechtsstaat.

‘Blijf gezond!’ De strijdkreet van deze dagen is krachtig, maar ook wel kwetsbaar. Want een mensenleven is kwetsbaar. Onze werkelijkheid is ‘gebroken’, zeggen gelovigen wel. Als er een kernbegrip is uit de christelijk-politieke traditie dat we niet moeten vergeten in deze crisis is het dat woord: gebrokenheid. We zijn geen goden, maar leven in de schaduw van de Schepper. Om het seculier uit te drukken: we zijn gewoonweg begrensde en beperkte wezens. Dat besef is vaak ver weg, ook in deze coronacrisis. Het paradijs van een leven in dankbare afhankelijkheid geven we snel op voor de appel van zelfbeschikking.

Er was nogal een rel rond de tweet van Thierry Baudet de afgelopen dagen. In het hoofdredactioneel commentaar van deze krant werd hem ‘onverdunde messiaanse zelfoverschatting’ verweten. Het is terecht als eigentijdse valse profeten ontmaskerd worden. Dat maakt de behoefte aan profetie in de politiek echter niet minder.

In zijn H.J. Schoo-lezing roept minister Wopke Hoekstra op tot wederkerigheid, versterking van de positie van de middenklasse en bescherming van onze cultuur. Daarmee reageert hij op globaliseringsspanningen en -onzekerheid. So far, so good. Maar er mist nog een wezenlijk punt in zijn lezing, merkt Lambert Pasterkamp. 'We moeten oppassen dat we geen lege doos gaan beschermen.'

'We moeten ons niet laten meeslepen in ‘een wereldbeeld van strijd’. Dat is levensgevaarlijk.' Deze hartekreet werd door het Nederlands Dagblad op 3 juni overgenomen. Maar in zijn strijd voor de rechtsstaat verliest Stefan Paas zich in eenzijdigheid, betoogt WI-directeur Wouter Beekers. 'Daarmee voedt hij het conflict waar hij zelf niet aan wil.'

Zouden juist christenpolitici niet begrip moeten hebben voor de eigenaardige manieren waarop ‘de gewone man’ soms
aan de politiek deelneemt? Deden hun 'kleine luyden' van weleer niet anders? Die vraagt stelt Wouter Beekers in zijn column voor 'Groen'.

De ChristenUnie kan zich beter niet meer als 'christelijk' afficheren, aldus theoloog Rikko Voorberg. WI-directeur Wouter Beekers reageert: 'de ChristenUnie is niet los van geloof verkrijgbaar'.

"Ik luister niet naar jou, want jij bent een Nederlander.” Zo reageerde een Turkse jongen toen Wouter Beekers hem vroeg de beker cola op te ruimen die de jongen had neergegooid. Conservatieven zullen op een dergelijke uitspraak een andere reactie hebben dan progressieven, elk vanuit hun overtuigingen. Maar van elkaars overtuigingen kunnen zij veel leren, betoogt Beekers. Over nationale trouw, bijvoorbeeld.

Is ‘christelijke politiek’ wel wenselijk? Het Christelijk Weekblad vroeg het onder anderen aan Wouter Beekers, directeur van het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie. Zijn boodschap: met je laten aanspreken op de Bijbel is niets mis.

Wouter Beekers werd door socialevraagstukken.nl gevraagd in te gaan op een debat over de participatiesamenleving, tussen Jan Rotmans enerzijds en zijn collegae Evelien Tonkens en Jan Willem Duyvendak anderzijds. Hij is blij met de betrokkenheid van wetenschappers bij dit belangrijke politieke debat, maar waarschuwt ook. 'Die rol van wetenschappers is waardevol, maar ook beperkt. Bescheidenheid is hier gepast.'

'De participatiesamenleving biedt kansen, áls overheid, markt, kerk en samenleving coöpereren. Misschien moeten we dus meer spreken van een coöperatiemaatschappij dan een participatiesamenleving,' zegt WI-directeur Wouter Beekers in het protestants opiniemagazine Woord & Dienst.

De kritiek van werkgeversorganisaties op strengere hypotheekregels laat zien dat ze weinig hebben geleerd van de crisis, stelt Teunis Brand.

De discussie over duurzaamheid beperkt zich veelal tot de opwekking van ‘groene’ energie – zoals wel of geen windmolenparken (NRC, 6 okt). Die noodzakelijke omslag van fossiel naar niet fossiel zal echter pas plaatsvinden als het winnen van olie en gas niet meer economisch rendabel is.

Pessimisme over de positie van christenen in samenleving en politiek is onterecht, stelt Robert van Putten.

Het gedachtegoed van de filosoof Charles Taylor vindt ook in Nederland weerklank. Vandaag wordt een bundel gepresenteerd die zijn boek Een seculiere tijd toegankelijk maakt voor een breder publiek.

Asielzoekers moeten we niet allereerst bezien als onwettig, maar als mensen die net als wijzelf bestemd zijn voor de eeuwigheid, aldus Wouter Beekers.

Het onderwijs is één van de onderwerpen die het meest tot politieke strijd aanleiding geven. Dat was zo in de 19e eeuw, toen als het ware een tweede tachtigjarige oorlog, maar nu met vreedzame middelen, werd gestreden. Na de vrijheid van godsdienst moest ook de vrijheid van onderwijs verzekerd worden. Maar ook na de pacificatie van 1917 was de onderwijsvrijheid geen rustig bezit. Dat is ook nu niet het geval, getuige de vele pleidooien om deze vrijheid in te perken of zelfs af te schaffen. Wat zit daar achter? En waar staan wij in deze discussies?

Temidden van alle discussies over het onderwijs is het goed weer eens te luisteren naar ‘de stem van het verleden’. Hoe zat het met die befaamde schoolstrijd in de 19de eeuw? En welke houding namen Guillaume Groen van Prinsterer en zijn antirevolutionairen aan in het onderwijsdebat met liberalen, katholieken en conservatieven?

Christennetwerk GMV, het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie en Sensor houden morgen een congres om zich te bezinnen op de herziening van de Nederlandse verzorgingsstaat. Een van de medewerkers is Ad Heystek, diaconaal consulent van de Christelijke Gereformeerde Kerken: ,,Gemeenteleden en diakenen hebben verleerd voor de medeburgers in de samenleving te zorgen.''

Het doorgaans gesloten kerkgebouw in de straat staat tegenwoordig geregeld open. Vroeger was dit alleen op zondag het geval en voor een oplettende waarnemer ook op een enkele avond in de week. Weliswaar betreft het deze keer niet de hoofddeur van het kerkgebouw die openstaat, maar een deur van het bijgebouw.

Nog maar ruim vijftien jaar geleden zag de politieke en geografische wereld er heel anders uit dan nu. Onder president Gorbatsjov was de Sovjet-Unie langzaam maar zeker onder haar eigen gewicht bezweken. De Berlijnse Muur was al lang beklad maar uiteindelijk werd ze zelfs geheel ontmanteld. Economische sleutelwoorden waren 'marktwerking' en 'flexibilisering'. Kenmerk van de eerste periode na de val van de Muur was optimisme.

Toen André Rouvoet in het praatprogramma Barend & Van Dorp in september 2004 uitlegde waarom hij niet tegen de bezuinigingen ging demonstreren op het Museumplein, kreeg hij van de interviewers de gratuite en misschien juist daarom zo veelzeggende Pavlov-reactie : “maar meneer Rouvoet, ik begrijp het niet, waarom bezuinigt u dan niet liever op defensie of zo?” Ook de ChristenUnie, die bij de laatste verkiezingen geen bezuinigingen op defensie in haar programma had staan, moet zich kennelijk hiervoor verantwoorden.

Klimaatverandering is een hot issue. Omdat het Kyoto protocol in februari eindelijk van kracht is geworden, staat het in het brandpunt van de belangstelling. Waar gaat het eigenlijk over? Dit artikel schetst de klimaatverandering, onderzoekt het menselijk aandeel daarin en bespreekt het beleidsmatige antwoord daarop.

Het huidige samenspel van landbouw- en ontwikkelingsbeleid vraagt teveel van boeren, aldus Jacob Jan Vreugdenhil en Cors Visser. Te veel van boeren hier: algehele liberalisering zorgt voor de onmogelijke spagaat van nog lagere prijzen tegenover toenemende consumenteneisen. En te weinig voor boeren ginds, want de hulp moet verder gaan dan alleen hulp voor handel.

Afgelopen week is de knop omgegaan bij Minister Van Ardenne. Was ze er voorheen overtuigt op tegen om arme landen hun torenhoge schulden kwijt te schelden, nu is er bereidheid om er in ieder geval over te praten. Dat bleek in Brussel, na een overleg met haar EU-collega’s. Kwijtschelding of verlichting van schulden zou echter een smaller budget voor ontwikkelingssamenwerking impliceren, want de kabinetsafspraak is dat schuldverlichting – mocht het er van komen – niet uit een ander potje betaald wordt. Maar de minister laat zich niet zomaar ten doel gestelde ontwikkelingsresultaten van haar brood eten. Daarom stelde ze met haar ommezwaai wel voorwaarden: de EU moet de landbouwsubsidies aan haar boeren afbouwen en de markten beter openstellen voor producten uit ontwikkelingslanden.

In dit artikel[i] komen enkele belangrijke vraagstukken omtrent het ouderenbeleid aan bod en wordt aangegeven hoe de ChristenUnie zich daarbij tot nu toe heeft opgesteld. We beginnen met het neerzetten van een paar bijbelse noties.

De ChristenUnie moet komen met een steviger financieel-economisch beleid. De vergrijzing en de huidige kenniseconomie vragen om meer aandacht voor het gezin en een hogere arbeidsparticipatie van vijftig-plussers. Dat zijn enkele conclusies uit het interview met prof. dr. A.L. (Lans) Bovenberg, hoogleraar algemene economie aan de Universiteit van Tilburg.

Vergrijzing is een wereldwijd vraagstuk, maar in Europa en Nederland speelt de vergrijzing het sterkst. De (dubbele) vergrijzing stelt de samenleving voor een grote uitdaging. Veel financiële middelen gaan naar ouderen, terwijl we juist moeten investeren in jonge generaties. Bovendien schrijven we in Europa in vergelijking met elders in de wereld mensen snel af. Er is maar een klein deel van de bevolking boven de zestig dat nog participeert op de arbeidsmarkt. Toekomst gericht ouderenbeleid vraagt om een evenwichtige benadering in het belang van alle generaties.

De laatste tijd dient zich bij herhaling het sceptische liberale commentaar op het Nederlandse ontwikkelingsbeleid aan. Zo ook weer op woensdag 12 januari in deze krant: de VVD vindt het Nederlandse ontwikkelingsbeleid een aanfluiting. Kamerlid Szasbo laat niet af, ook na het verschijnen van zijn rapport ‘Duurzame armoede; 35 jaar Nederlands ontwikkelingsbeleid’, zijn boodschap te herhalen. En dat gebeurt in weinig genuanceerde bewoordingen. Minister Van Ardenne zou niet eens kans zien ‘een deuk in een pakje boter te slaan’, iets wat haar voorgangers evenmin bereikt hebben.

De gebeurtenissen van de afgelopen maand hebben duidelijk gemaakt hoe diep de kloven zijn tussen bevolkingsgroepen in Nederland. Er is vaak gezegd dat de solidariteit in de samenleving onder druk staat. Daarbij werd doorgaans gedacht aan sociaal-economische verhoudingen. Nu wordt duidelijk hoezeer religieuze en culturele verhoudingen gekenmerkt worden door afstand en negatieve beeldvorming. Respect en onderlinge waardering blijken soms ver te zoeken. Nederland blijkt een verdeeld huis, burgers zien elkaar niet echt staan en de vrijheid elkaar geestelijk te verwonden wordt gekoesterd.

Na de schokkende moord op Theo van Gogh zal de discussie over onze rechtstaat en haar botsende grondrechten opnieuw oplaaien. Het is belangrijk dit debat zuiver te voeren en de spanning van beide zijden te belichten.

De bestuursstructuur in onze moderne en mondige samenleving dient transparant en controleerbaar te zijn. Er moet verantwoording afgelegd kunnen worden over het reilen en zeilen van de bestuursorganisaties. In dit artikel onderzoeken Henk Visser en Jan Post aan de hand van de casus over de veiligheidsregio’s of onze bestuursstructuur wel beantwoordt aan die eisen van transparantie en het kunnen afleggen van verantwoording.

Sinds de ontdekking van een multicultureel drama in onze polders, buitelen de politiek correcte meningen over elkaar heen. De een nog radicaler dan de ander. Toen was daar het rapport van de commissie Blok. Het drama bleek mee te vallen. Het grootste deel van de nieuwkomers integreert en vindt zijn plek. Maar er zijn ook knelpunten. De vraag is, waar zitten die knelpunten en hoe gaan we daar als ChristenUnie mee om. In dit artikel probeer ik een aantal praktische handreikingen te bieden.

Hoe kan een partij geestelijke vrijheid hoog in het vaandel hebben, wanneer ze een religieus geïnspireerd programma heeft? Deze vraag wordt ons wel eens door niet-christenen gesteld. Wanneer we denken over integratie worden we ook zelf met deze vraag geconfronteerd. Immers hoe gaan we om met andere religies die ook een politiek streven ontwikkelen? Welke plaats verdient een christelijke partij als de ChristenUnie in het politieke debat?
Steeds vaker wordt religie in verband gebracht met fundamentalisme. De vrijheid van onderwijs staat ter discussie. Juist nu is het belangrijk om helder te hebben op welke manier religie een plaats heeft in het politieke debat en een rol mag spelen bij het besturen van ons land.

Nederland moet kiezen. Wil ze wel of niet een migratiesamenleving zijn? Wil ze een verzorgingsstaat zijn of wil ze veel vrijheden, geld en aandacht geven aan zelforganisaties (verzuiling)? Kiezen moet, want een etnisch verzuilde samenleving tast de solidariteit - de bestaansgrond van onze verzorgingsstaat - aan. Een combinatie is onmogelijk. Althans, dat is kort samengevat de belangrijkste stelling van Ruud Koopmans in het voorgaande interview.
In dit artikel willen we enerzijds laten zien dat zijn stelling niet ongegrond is en anderzijds een aantal oplossingsrichtingen in discussie geven.

De integratie van allochtonen is, ondanks falend integratiebeleid, grotendeels geslaagd en dat is een prestatie van formaat van zowel de betreffende allochtone burgers als van de ontvangende samenleving. Zo luidt in een notendop de belangrijkste conclusie van de Tijdelijke Commissie Onderzoek Integratiebeleid. Onlangs verdedigde de commissie haar rapport ‘Bruggen bouwen’ in de Kamer en kreeg daarvoor lof. Wat heeft de commissie gezegd, hoe moet het nu verder met het integratiebeleid en wat is de eigen insteek van de ChristenUnie daarin? [1]

Arbeid is meer dan geld verdienen. Het geeft invulling aan de bijbelse opdracht om binnen de samenleving verantwoordelijkheid te dragen en de van God gekregen gaven verder te ontwikkelen. Voor de ChristenUnie is dat een belangrijke legitimering van gesubsidieerde arbeid. Daarom is het jammer dat, nu de economische motor hapert en de werkloosheid sterk stijgt, het rijk hierop fors bezuinigt.

Waar willen we heen met de ChristenUnie? Moet de partij zich scharen in de conservatieve gelederen? Moet de partij zich meer gaan profileren als een links- activistische beweging? Welke conclusie moet de partij trekken uit de opkomst van Pim Fortuyn? Hoe moet de partij zichzelf organiseren? Het laatste jaar zijn dit soort vragen regelmatig te horen in de ChristenUnie. Gelukkig maar. Een partij die niet over zichzelf en haar identiteit nadenkt vervalt al gauw in gezapigheid en zelfgenoegzaamheid. En wat nog erger is, ze raakt het contact met de samenleving kwijt.

Dit artikel geeft een korte schets van de achtergrond waartegen de permanente campagne van de ChristenUnie ontwikkeld is. Een aantal recente media-uitingen zijn heel goed bruikbaar om die achtergrond te illustreren. Postmodernisme, zo blijkt uit die artikelen, heeft misschien toch niet het laatste woord. Er lijken zich tekenen van enig herstel en bezinning aan te dienen, een adempauze in de kaalslag zo u wilt. Ik wil daarover niet al te optimistisch zijn, maar negeren is ook geen optie. Ik zie nieuwe kansen voor het zichtbaar maken van de relevantie van een bewezen politieke traditie.

Wat hield de doorbraak in de Nederlandse politiek precies in en hoe werd er vanuit kerkelijke kring op gereageerd, in het bijzonder binnen vrijgemaakte kring door representatieve auteurs in de periode 1945-1960?

De ChristenUnie is volgens Van Middelkoop een partij die principieel en fundamenteel voorstander is van vrijheidsrechten voor iedereen. „Daar moeten we de consequenties uit trekken”, zo zei hij. Vrijheid van godsdienst en onderwijs zijn ook in het belang van de integratie. Zaken die het dichtst bij het hart van de mens liggen, worden daarin veiliggesteld. Een land dat die basisveiligheden biedt, is de moeite waard om er te integreren.

Het kameroverleg over de Navo zal donderdag 13 november met meer dan gewone belangstelling worden gevolgd. De toekomstig secretaris-generaal van de Navo vertolkt dan wellicht voor de laatste keer als minister van Buitenlandse Zaken het standpunt van de Nederlandse regering over de Navo. Of neemt De Hoop Scheffer als vast een voorschot op zijn nieuwe functie? Meer prioriteit aan de vorming van NATO Response Force en minder aan een EU-interventiemacht?

Het kabinet wil flink bezuinigen, maar niet op de veiligheid. Dat was één van de belangrijkste boodschappen van Prinsjesdag 2003. Aan veiligheid wordt in de komende vier jaar 350 miljoen euro meer uitgegeven. Het aantal arrestaties, behandelde zaken en straffen en boetes moet fors omhoog. Hoofddoel is dat de criminaliteit en overlast in de openbare ruimte vanaf 2006 met zo'n 25 procent is afgenomen. De politie krijgt hiervoor in 2004 22,5 miljoen extra, het Openbaar Ministerie 36 miljoen, de rechtsbijstand 30 miljoen en de rechterlijke macht 58 miljoen.

De ChristenUnie en de SGP zitten met één fractie in het Europees Parlement. Toch kwamen de wetenschappelijke studiecentra van deze twee partijen met twee afzonderlijke publicaties uit. De Mr. G. Groen van Prinsterer stichting kwam vorig jaar december met het boek “Richting Europa”, geschreven door Benjamin Anker en Sander Luitwie-ler. De Guido de Brèsstichting publiceerde enkele maanden geleden “Boodschap aan Eu-ropa”, een SGP-visie op de Europese Unie, geschreven door een werkgroep onder leiding van de vroegere Europarlementariër ir. L. van der Waal. De auteurs van beide brochures maakten naar eigen zeggen dankbaar gebruik van de kennis van de mede-werkers van de Eurofractie.

Mensen zijn altijd onzeker geweest over wat de toekomst zou brengen. Toch is de wijze waarop we in onze moderne samenleving omgaan met deze onzekerheid anders dan die in premoderne samenlevingen. Dit heeft ook consequenties voor het overheidsbeleid. In de huidige risicosamenleving lijkt de taak van de overheid als verzorgingsstaat te worden ingeruild voor die van een voorzienige staat, die aan individuen maximale veiligheid moet bieden en alle mogelijke risico’s moet uitsluiten.

Een van de magische woorden van zowel het vorige als het huidige kabinet is veiligheid. Verontrustend echter is het gemak waarmee vergeten wordt, dat de veiligheid in Nederland mede wordt bepaald door de internationale situatie. Tevens wordt te gemakkelijk voorbij gegaan aan de rol die de Nederlandse krijgsmacht in veiligheidskwesties dient te spelen.

Zo’n twintig jaar geleden werden in Nederland heftige discussies gevoerd over het al of niet plaatsen van Amerikaanse middellange nucleaire afstandswapens (de INF). Deze wapens waren de ontbrekende schakel tussen de kernwapens die op het slagveld de Sovjettroepen uit moesten schakelen en het Amerikaanse strategische lange afstand kernwapen. Inmiddels is de internationale situatie gewijzigd: de Sovjet-Unie bestaat niet meer. Er lijkt een internationale ordening te ontstaan die door de Verenigde Staten wordt gedomineerd. Het vijandbeeld van de Sovjet-Unie maakte plaats voor dat van “schurkenstaten” (Irak onder Saddam Hoessein, Iran en Noord-Korea) en voor een religieus gemotiveerd transnationaal terrorisme. Als gevolg van deze veranderingen nemen de Amerikanen enige afstand van de gedachte van de wederzijdse afschrikking.

Sinds de aanslagen van 11 september 2001 is het concept van de soevereiniteit dat sinds het verdrag van Westfalen in 1648 de wettelijke grondslag van het internationale stelsel is geweest op losse schroeven komen te staan. De staatssoevereiniteit is niet heilig meer. Deze soevereiniteit wordt niet alleen van buitenaf, maar ook van binnenuit uitgehold. Het resultaat is dat we niet alleen meer met soevereine staten te maken hebben, maar ook met failed of failing states. Deze staten vormen niet langer alleen een bedreiging op nationaal niveau, maar tevens op regionaal en mondiaal niveau. De vraag is welk antwoord hierop moet worden gegeven.

De Tweede Kamer zal na het zomerreces met minister De Hoop Scheffer overleggen over het Nederlandse OVSE-voorzitterschap van het afgelopen halve jaar. De regering was voornemens het parlement elk kwartaal te informeren over de voortgang van de werkzaamheden van het Nederlands voorzitterschap. Tot nu toe heeft de Kamer echter slechts één rapportage ontvangen. Handhaving van de godsdienstvrijheid zou door Nederland hoog op de politieke agenda worden gezet, maar de resultaten van de Nederlandse inzet zijn nog niet goed zichtbaar.

President Bush heeft vorig jaar in zijn befaamde speech het begrip "pre-emptive strike" gelanceerd. Hij paste deze strategie toe in Irak. Ook andere landen hebben, al dan niet in bedekte termen, inmiddels aangegeven dat zij de pre-emptive strike in hun nationale strategie overwegen op te nemen. Uitlatingen van Australische en Japanse regeringsleiders wijzen daarop. Het onderwerp dat ik wil aansnijden betreft de relatie tussen het internationale recht en de pre-emptive strike. In het volkenrecht komt het begrip “anticiperende verdediging” voor. Een begrip dat mogelijk een preemptive strike zou toestaan. Om allerlei "wildgroei" te voorkomen dat elk land een dergelijke pre-emptive strike gaat uitvoeren, is het wenselijk te zoeken naar mogelijkheden om deze vorm van "aanvallende verdediging" onder bepaalde voorwaarden volkenrechtelijk te accepteren. Het zou de nieuwe Nederlandse regering sieren als zij een aanzet tot een discussie zou geven om consensus over deze begrippen te bereiken. Voorkomen wordt dan dat regionale grootmachten naar eigen inzicht dit soort termen gaan invullen.

Het kabinet mist visie en daadkracht op het punt van de verantwoordelijkheden van de samenleving. Dit gapend gat in het regeerakkoord kan volgens Cors Visser niet alleen gevuld worden met de volzinnen van de minister-president. Er is een brede coalitie van conservatieven, katholieken, protestanten en liberalen van de oude stempel nodig om die hiaten concreet in te vullen.

Eind vorige week is de Europese Conventie afgerond met een ontwerp voor een “Grondwet” dat vrijdag 20 juni aan de EU-regeringsleiders tijdens de Top van Thessaloniki wordt aangeboden.
Helaas heeft de Conventie in de Preambule van deze grondwet geen verwijzing opgenomen naar de christelijke wortels van Europa.

In deze bijdrage wordt een overzicht gegeven van de stand van zaken in de totstandkoming van het nationaal ruimtelijk beleid. De vraag dringt zich op of de nieuwe Nota Ruimte nog iets zal toevoegen aan wat op provinciaal en lokaal niveau al wordt afgesproken. De sturende kracht van centraal ruimtelijk beleid staat ter discussie, maar vooral is er sprake van gebrek aan planologische ambitie. De Nota Ruimte zal een zwaar beroep doen op het verantwoordelijkheidsbesef van raads- en statenfracties om de eigen verstedelijking binnen grenzen te houden en het landelijk gebied te beschermen.

Nederland kent 16,2 miljoen inwoners, waarvan het overgrote deel in de stad woont. Deze stedelingen gebruiken echter veel meer ruimte dan binnen de stad beschikbaar is. Het gemiddelde ruimteverbruik van Nederlanders is 3,32 ha per persoon. Die ruimte is nodig om te wonen, voor voedselproductie, voor mobiliteit en bijvoorbeeld recreatie in bos en natuur. Dit betekent dat we ruim vijftien keer zoveel land gebruiken als we in Nederland ter beschikking hebben.

Bekende woorden van onze Here Jezus aan het slot van de bergrede. Het staat in het stukje waar Jezus de scharen oproept zijn woorden niet alleen te horen, maar ook te doen (Mattheüs 7:24-27). En dan volgt die vergelijking van de verstandige man die Zijn woorden hoort en ze wel doet en de dwaze of domme man die ze hoort en niet doet. In dit artikel gaat het mij om het voorbeeld dat Jezus gebruikt om duidelijk te maken wat verstandig en dom is.

Wat kenmerkt een ChristenUnie-bestuurder of zou een ChristenUnie-bestuurder moeten kenmerken? Wat is er opvallend, anders of uniek aan een bestuurder van de ChristenUnie? Wat betekent het om als christen bestuurder te zijn? Wat vinden ChristenUnie-bestuurders zelf belangrijke begrippen voor hun politieke stijl? Tientallen raadsleden, wethouders, burgemeesters, Statenleden, Kamerleden en Europarlementariërs gingen met elkaar aan de slag om hier antwoorden op te vinden.

Tijdens de afgelopen verkiezingscampagne is de term ´christelijk-sociaal´ vaak gevallen. Premier Balkenende was zelfs bijzonder hoogleraar in het christelijk-sociaal denken. Ook de ChristenUnie maakt zich sterk voor een sociaal beleid gebaseerd op zorg voor de naaste. Deze sociale betrokkenheid van christelijke partijen is niet nieuw, maar afkomstig van christen-socialisten. In hoeverre was er sprake van wisselwerking tussen christendom en socialisme in Nederland aan het begin van de twintigste eeuw? En wat is de plaats van godsdienst in de politiek?

Vaak wordt de stelling gehoord, dat evangelische Christenen geen oog hebben voor de maatschappelijke consequenties van het evangelie. Het zou bij hen uitsluitend gaan om persoonlijk heil en niet om het heil van de hedendaagse wereld. De enige roeping van de gemeente is de verkondiging van het evangelie en de consequenties voor de schepping spelen hierbij geen enkele rol. Het is de vraag of deze visie op evangelisch Christendom recht doet aan de werkelijkheid.

Van de verkiezingen kan nu al gezegd worden dat ze een breuklijn gaan vormen in onze politieke geschiedenis. Pim Fortuyn heeft dingen blootgelegd die door de gevestigde politiek niet zomaar weer bedekt kunnen worden. Het volk roept om veranderingen en deze roep zal zich ongetwijfeld vertalen in de verkiezingsuitslag. En wat dan? Er is een ‘nieuwe politiek’ nodig die weer principieel houvast geeft. Het lege pragmatisme van het poldermodel heeft de volkswoede gaande gemaakt en zal moeten worden afgezworen.

Op het terrein van het welzijnsbeleid kan de overheid verschillende rollen vervullen: voorwaardenscheppend, stimulerend, regisserend, participerend of zelfs (mede) uitvoerend. Binnen en buiten de ChristenUnie worden de begrippen ‘voorwaardenscheppend’ en ‘stimulerend‘ vaak gebruikt en gekoesterd. Zo komt de verhouding tussen overheid en particulier initiatief het beste tot uiting. De overheid erkent immers de verantwoordelijkheid van de burgers voor het welzijn van henzelf en hun naasten. Dan krijgt het particulier initiatief ruim baan, ook voor het bepalen van het eigen beleid.

Op 10 april vorig jaar aanvaardde de Eerste Kamer het wetsvoorstel dat actieve euthanasie in Nederland toestond. Toen kort daarop negatieve reacties uit het buitenland in de Nederlandse media doordrongen, zei minister Borst dat zij haar best wilde doen de euthanasiewet in het buitenland uit te leggen. Onlangs mocht ik getuige zijn van zo’n uitlegpoging tijdens de Duits-Nederlandse conferentie van politici en wetenschappers in Potsdam. Is Nederland in paarse ogen pionier en gids van de wereld, de Duitsers zien de Nederlandse opstelling als een wonderlijke ‘alleingang’ die geen navolging verdient.

De dualisering vraagt om een heel andere aanpak van de gemeenteraden. Zo moeten de collegapartijen niet met een dichtgetimmerd collegeprogramma werken, maar slechts de hoofdlijnen vastleggen, vindt drs. F. J. P. van Dijk. De dualisering zelf zal politiek en burger in ieder geval niet dichter bij elkaar brengen.

Een reactie op het Europa-nummer van DenkWijzer (december 2001) en vooral op het hoofdartikel door Roel Kuiper en Benjamin Anker

Iedere bestuurder is ervan doordrongen dat over een maand gemeenteraadsverkiezingen plaatsvinden. Maar daarna? Hoe gaat de ChristenUnie de collegeonderhandelingen in? Wat is precies onze rol? Kunnen wij wel eisen stellen of stellen we juist te harde eisen? Wat betekenen in dit kader de nieuwe gedualiseerde verhoudingen tussen raad en college?

Waarom we tolerant zouden zijn voor moslims in de Nederlandse samenleving.

Er zijn weinig onderwerpen waarover de afgelopen jaren zoveel is gezegd en geschreven als de kwestie van de tolerantie. Zonder te pretenderen daar geheel nieuwe dingen aan toe te kunnen voegen, wil ik in dit artikel het licht laten vallen op enkele aspecten van deze thematiek die mijns inziens tot dusverre onderbelicht zijn gebleven. Daartoe wil ik een vijftal stellingen poneren.

De Tweede Kamer begint maandag aan een reeks debatten over biotechnologie. Mogen voedselproducenten wel gebruik maken van genetisch gemanipuleerd voedsel? Dat is een van de vragen die aan bod komen. Dr. Hendrik van de Pol en ir. Cors Visser vinden dat het kabinet tot nu toe veel te laconiek met biotechnologie omgaat. Zij pleiten voor het gebruik van heldere toetsingscriteria.

De natuur en de schepselen hebben een waarde die onafhankelijk is van hun directe nut voor de mens. Deze benadering komt in het nationale debat over 'Eten en genen' onvoldoende uit de verf. In het debat gaat het om de vraag 'onder welke voorwaarden en omstandigheden de Nederlandse bevolking genetisch gemodificeerd voedsel aanvaardbaar vindt'. Het Contact Christen-Agrariëërs vindt dit een te smalle vraagstelling.

De komende jaren zal de bezinning op de toekomst van Europa een nieuwe fase ingaan. Dat komt niet alleen door de invoering van de Euro – die ongetwijfeld nieuwe integrerende effecten zal hebben - of door het debat over de uitbreiding van Europa, maar vooral door de breed in Europa levende wens en behoefte nieuwe politieke visies voor Europa te formuleren. Europese leiders als Joschka Fischer, Lionel Jospin en Tony Blair hebben al pogingen gedaan nieuwe concepten voor Europa aan te dragen. Het ene na het andere rapport over de toekomst van Europa verschijnt. Het is de hoogste tijd om als ChristenUnie ook een traject van diepere bezinning over Europa in te gaan.

Voedsel, gezondheid en milieu zijn zaken waar we voorzichtig mee om moeten gaan. Helaas gebeurt dat niet altijd. Zo is de commissie-Terlouw die het maatschappelijk debat ‘Eten en genen’ begeleidt te eenzijdig bezig. Terlouw concentreert zich op economische gevolgen, effecten op de voedselveiligheid en op het milieu, terwijl er meer afwegingen meespelen.

Met verbazing hebben wij kennis genomen van de column "De moraal van Europa" van Ronald Plasterk in de Volkskrant van 16 november jl. Hij geeft een volstrekt verkeerde voorstelling van zaken. Zowel als het gaat over de inhoud als de status van Europese uitspraken slaat hij de plank mis.

De discussie over gentechnologie moet zich meer in openheid afspelen. De geheimzinnigheid rond het ‘publieke debat’ Eten en Genen zorgt voor een spanning die de discussie over het thema niet goed doet. Ze leidt bovendien tot wat de regering probeert te voorkomen: desinteresse voor het onderwerp bij grote delen van de bevolking.

De huidige verdragen die gaan over terrorismebestrijding richten zich op de uitingen, zoals kapingen, gijzelnemingen en bomaanslagen. De tijd is rijp voor een VN-breed, op preventie gericht terrorismeverdrag, stelt mr. drs. B. Anker.

De Bilt, Enschede, Hellevoetsluis, Leerdam en Zeewolde. In drie van deze vijf plaatsen zit de
ChristenUnie in de gemeenteraad, maar daar gaat het in dit artikel niet om. De genoemde vijf
gemeenten waren in de afgelopen jaren proeftuinen van de lokale democratie. Zij waren dat in
het kader van het onderzoeksprogramma Vernieuwing van de Lokale Democratie van vijf
verschillende universiteiten samen met het Instituut voor Publiek en Politiek (IPP). In
verschillende gemeenten is geëxperimenteerd met interactieve beleidsvorming. De genoemde
vijf gemeenten zijn uitgebreid onderzocht en de conclusies van dat onderzoek verschenen
deze zomer in het boek Lokale interactieve beleidsvorming.

Er gaat geen dag voorbij zonder dat in de media iets wordt gemeld dat heeft te maken met biotechnologie. Er doen zich op dat terrein stormachtige ontwikkelingen voor.

Op 10 april 2001 behandelde de Eerste Kamer het wetsvoorstel 'levensbeeindigend handelen en hulp bij zelfdoding'. Dit wetsvoorstel is door het kabinet betiteld als een 'sluitstuk' van de euthanasiewetgeving. In ieder geval is het een mijlpaal in een euthanasiediscussie die inmiddels als zo'n dertig jaar gevoerd. In het onderstaande artikel schetst Roel Kuiper, directeur van het WI, de hoofdlijnen in deze discussie, bezien vanuit christelijk oogpunt.

Onderstaand opinie-artikel van Kars Veling, lijsttrekker voor de ChristenUnie bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2002, is verschenen "De lege tolerantie: over vrijheid en vrijblijvendheid in Nederland". In deze bundel onder redactie van Marcel ten Hooven staan naast de bijdrage van Veling ook bijdragen van Jan Willem Sap, Paul Cliteur, Kees Schuyt, Andreas Kinneging, Anton Zijderveld, James Kennedy, Pieter Hilhorst e.v.a. 2001, Uitgeverij Boom, Amsterdam ISBN: 90 53526927, Kars Veling, 11 december 2000