Berichten over waardevol leven

Op het laatste ChristenUnie-congres zagen we een filmpje van een schaatsende Roel Kuiper. Het balanceren op twee ijzers stond model voor het lastige evenwicht tussen overheid en markt. Terugkeer van het algemeen belang is nodig. Dit verlangen naar een samenleving met aandacht is me uit het hart gegrepen. Zeker in de zorg, want daar is de balans nog altijd ver te zoeken.

High, stoned, skaffa. Deze woorden kun je gebruiken om je gevoel te omschrijven als je onder invloed bent van drugs. Deze woorden kun je inmiddels ook wel toepassen op de politiek en overheid als het gaat om de bestrijding van gebruik en smokkel van harddrugs in Nederland.

Het Malieveld wordt druk bevolkt deze weken. Leraren, boeren, jeugdzorgmedewerkers en bouwers willen gezien en gehoord worden in de vele crises die ons land bezighouden. Gekscherend maakte De Speld al een rooster voor het Malieveld voor 2020.

Het H-woord. Niet lang geleden een taboeonderwerp binnen met name de rechtste politieke partijen als het gaat om hypotheekrenteaftrek. Christelijke partijen, ChristenUnie in het bijzonder, hebben iets soortgelijks met een ander H-woord: de waardering van het homohuwelijk. Een precair onderwerp waar de achterban verschillend over denkt en waar partijprominenten zich niet zo snel publiekelijk over uitspreken.

Vorige week pleitte D66-leider Rob Jetten voor een mondiaal natuurakkoord. Hij zou graag zien dat Europa de leiding neemt om volgend jaar op de internationale natuurtop in Peking een akkoord voor biodiversiteit op te stellen, in navolging van het Parijsakkoord uit 2015. In Trouw beargumenteerde hij waarom: “We genieten allemaal van natuurdocumentaires en we willen allemaal nog een keer een safari maken. Kan dat nog als er op Borneo alleen nog palmolievelden zijn, en dus geen orang-oetans meer?” Au. Ik hoop van harte dat niet de safari’s, maar de orang-oetans zelf het doel zijn van het op te stellen mondiale natuurakkoord. Want meer natuurbehoud is absoluut nodig, maar het helpt niet als we daardoor meer gaan vliegen.

Het 100-jarig jubileum van de pacificatie van 1917 ligt nu twee jaar achter ons. Het lijkt er steeds meer op dat we het heuglijke einde van de schoolstrijd herdenken door ons met volle kracht te storten in een herhaling ervan. Nieuwe tijden geven nieuwe problemen. Zo is er terechte zorg over scholen als het Haga-lyceum, waar de letter van de wet (onderwijsvrijheid) lijkt te worden gebruikt om de geest van de wet (opvoeden tot bij deze samenleving betrokken burgers) te ondermijnen.

Afgelopen donderdag inspireerde Martine Vonk ons met haar boeiende lezing 'Duurzaam radicaliseren, over een duurzaamheid vanuit de radix - het hart, de kern. Vonk schreef haar lezing met het oog op de christelijk-sociale politiek van de ChristenUnie. Maar hoe kijken de WI's van andere partijen eigenlijk naar haar lezing? Hieronder een reactie vanuit Bureau de Helling, het WI van GroenLinks: 'Politiek is iets anders dan ethiek. Wás het maar gelijk.'

"Ik luister niet naar jou, want jij bent een Nederlander.” Zo reageerde een Turkse jongen toen Wouter Beekers hem vroeg de beker cola op te ruimen die de jongen had neergegooid. Conservatieven zullen op een dergelijke uitspraak een andere reactie hebben dan progressieven, elk vanuit hun overtuigingen. Maar van elkaars overtuigingen kunnen zij veel leren, betoogt Beekers. Over nationale trouw, bijvoorbeeld.

De allerarmsten ter wereld mogen niet de sluitpost zijn op de Nederlandse begroting, betoogt Rinze Broekema vandaag in Trouw. Nu wordt voor de opvang van asielzoekers geput uit het budget voor ontwikkelingssamenwerking.

'Met de strenge benadering van bijstandsontvangers worden mensen niet opgevangen, maar de lucht in gekatapulteerd. Vervolgens komen ze hard naast het vangnet neer.' Op socialevraagstukken.nl pleiten Wouter Beekers en Jochem Westert voor rechtswaarborgen voor bijstandgerechtigden.

Ook ik heb 'Dorsvloer vol confetti' gezien. Met de levenslust van Katelijne. Tegenover haar nurkse ouders. En haar kinderlijke broer. Klem tussen de akelige reacties op zijn ‘moetje’. Die onmenselijke refo’s toch, die kwetsende, vreugdeloze vroomheid. Hoe zalig is het volk dat deze beklemmende wereld achter zich weet te laten – coming of age.

Een interview met Roel Kuiper verscheen in het Reformatorisch Dagblad van zaterdag 15 maart 2014. Dit naar aanleiding van zijn bijdrage aan de nieuwe bundel 'Open voor God. Charles Taylor en christen-zijn in een seculiere tijd' (red. Hans Burger, Geert Jan Spijker).

Het gedachtegoed van de filosoof Charles Taylor vindt ook in Nederland weerklank. Vandaag wordt een bundel gepresenteerd die zijn boek Een seculiere tijd toegankelijk maakt voor een breder publiek.

Rob Nijhoff en Jan Westert, respectievelijk medewerker en voorzitter van het Curatorium van het WI, reageren in een opinieartikel in het ND op het rapport van de Commissie Cnossen. "Te impliciete uitspraken leiden tot verwarring en stimuleren de cliché dat de ChristenUnie zich aanpast aan de tijdgeest, ‘net als het CDA’.", aldus de auteurs. "De kwestie vraag wel om een voorzichtige en prudente benadering."

Er vindt een stevige bezinning plaats op het begrip solidariteit. In dat woord vat ik ook het mooiere woord ‘naastenliefde’ en gemeenschap. Onlangs verscheen de uitgave “Over de Schutting”, op weg naar nieuwe solidariteit. Eerder pleitte minister-president Balkenende voor de participatiemaatschappij in plaats van de huidige verzorgingsstaat. Het christelijk sociaal congres was ingericht rond dit thema. Het gezamenlijk bestaan van mensen in onze samenleving vraagt nieuwe aandacht. In kerkelijke termen ligt meer aandacht voor het priesterschap en de gemeenschap der heiligen in het verlengde van deze wending in het denken over de verzorgingsstaat.

De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Maria van der Hoeven, gooide dit voorjaar de knuppel in het hoenderhok. Naar aanleiding van een gesprek dat zij had met de Delftse nano-technoloog Cees Dekker liet ze zich in haar weblog [1] positief uit over hoe deze hoogleraar zijn persoonlijk geloof combineert met wetenschapsbeoefening. Concreet spitste de bewindsvrouw dat toe op Intelligent Design, waar ze en passant aan toevoegde zelf evenmin in ‘toeval’ te geloven. Hiermee was de discussie over schepping, evolutie en Intelligent Design geopend.

Christennetwerk GMV, het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie en Sensor houden morgen een congres om zich te bezinnen op de herziening van de Nederlandse verzorgingsstaat. Een van de medewerkers is Ad Heystek, diaconaal consulent van de Christelijke Gereformeerde Kerken: ,,Gemeenteleden en diakenen hebben verleerd voor de medeburgers in de samenleving te zorgen.''

Het doorgaans gesloten kerkgebouw in de straat staat tegenwoordig geregeld open. Vroeger was dit alleen op zondag het geval en voor een oplettende waarnemer ook op een enkele avond in de week. Weliswaar betreft het deze keer niet de hoofddeur van het kerkgebouw die openstaat, maar een deur van het bijgebouw.

Christennetwerk GMV, het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie en Sensor houden vrijdag een congres om zich te bezinnen op de herziening van de Nederlandse verzorgingsstaat. Een van de medewerkers is gezondheidseconoom Johan Polder: ,,Christenen kunnen nu de maatschappelijke consequenties van het Evangelie zichtbaar te maken.''

Christennetwerk GMV, het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie en Sensor houden vrijdag een congres om zich te bezinnen op de herziening van de Nederlandse verzorgingsstaat. Congresvoorzitter Roel Kuiper: ,,Naast het pannetje soep moeten we elkaar meer hulp en zorg gaan geven.''

In de auto tussen werk en huis luister ik doorgaans naar de radio. Is de televisie een spiegel van de samenleving, dan is de radio het klankbord. De reclameboodschappen maken dat wel duidelijk. Naast de mevrouw die een krant voor betrokken christenen aanprijst, zijn er tegenwoordig opvallend veel stemmen van verzekeraars en van de overheid. De datum van 1 januari nadert. Nederland krijgt dan te maken met een nieuw zorgstelsel, de levensloopregeling, de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen. In 2006 volgt dan nog de Wet op de Maatschappelijke Ondersteuning.

Het prostitutiebeleid na de opheffing van het bordeelverbod

In dit artikel[i] komen enkele belangrijke vraagstukken omtrent het ouderenbeleid aan bod en wordt aangegeven hoe de ChristenUnie zich daarbij tot nu toe heeft opgesteld. We beginnen met het neerzetten van een paar bijbelse noties.

De ChristenUnie moet komen met een steviger financieel-economisch beleid. De vergrijzing en de huidige kenniseconomie vragen om meer aandacht voor het gezin en een hogere arbeidsparticipatie van vijftig-plussers. Dat zijn enkele conclusies uit het interview met prof. dr. A.L. (Lans) Bovenberg, hoogleraar algemene economie aan de Universiteit van Tilburg.

Vergrijzing is een wereldwijd vraagstuk, maar in Europa en Nederland speelt de vergrijzing het sterkst. De (dubbele) vergrijzing stelt de samenleving voor een grote uitdaging. Veel financiële middelen gaan naar ouderen, terwijl we juist moeten investeren in jonge generaties. Bovendien schrijven we in Europa in vergelijking met elders in de wereld mensen snel af. Er is maar een klein deel van de bevolking boven de zestig dat nog participeert op de arbeidsmarkt. Toekomst gericht ouderenbeleid vraagt om een evenwichtige benadering in het belang van alle generaties.

De gebeurtenissen van de afgelopen maand hebben duidelijk gemaakt hoe diep de kloven zijn tussen bevolkingsgroepen in Nederland. Er is vaak gezegd dat de solidariteit in de samenleving onder druk staat. Daarbij werd doorgaans gedacht aan sociaal-economische verhoudingen. Nu wordt duidelijk hoezeer religieuze en culturele verhoudingen gekenmerkt worden door afstand en negatieve beeldvorming. Respect en onderlinge waardering blijken soms ver te zoeken. Nederland blijkt een verdeeld huis, burgers zien elkaar niet echt staan en de vrijheid elkaar geestelijk te verwonden wordt gekoesterd.

Naast het gemeentehuis van Katwijk, met alleen een weg ertussen, ligt de praktijk van huisarts Moolenburgh. Het is symbolisch voor de korte lijnen tussen de verschillende partners in het Katwijkse Platform Verslavingszorg, waarvan Hans Moolenburgh de voorzitter is. Korte lijnen, maar ook: weten wat er leeft op straat, iedereen erbij betrekken en goed onderbouwen waar je mee bezig bent. Dat zijn belangrijke succesfactoren van het Platform Verslavingszorg, dat intussen met veel meer bezig is dan alleen verslavingen.

De ChristenUnie is volgens Van Middelkoop een partij die principieel en fundamenteel voorstander is van vrijheidsrechten voor iedereen. „Daar moeten we de consequenties uit trekken”, zo zei hij. Vrijheid van godsdienst en onderwijs zijn ook in het belang van de integratie. Zaken die het dichtst bij het hart van de mens liggen, worden daarin veiliggesteld. Een land dat die basisveiligheden biedt, is de moeite waard om er te integreren.

Er gaat geen dag voorbij zonder dat in de media iets wordt gemeld dat heeft te maken met biotechnologie. Er doen zich op dat terrein stormachtige ontwikkelingen voor. Door genetische manipulatie worden we geconfronteerd met micro-organismen die insuline produceren voor diabetespatiënten, voedselgewassen die herbicidentolerant zijn of zelf een bacterieel insecticide bevatten en een verbetering voor het milieu zouden zijn, vissen die door extra groeihormoon veel sneller groeien en groter worden dan normaal, koeien en konijnen die een eiwit in hun melk produceren waarmee patiënten met een bepaalde ziekte behandeld kunnen worden. Ook wordt bijvoorbeeld gewerkt aan het tot stand brengen van genetisch veranderde varkens waarvan de organen minder sterk door het menselijk lichaam worden afgestoten en daarom naar patiënten getransplanteerd zouden kunnen worden
(xenotransplantatie) en aan gewassen die resistent moeten zijn tegen allerlei plagen en tegen droogte of kou.

Beoordeling van biotechnologie op grond van criteria zonder die criteria ten opzichte van elkaar te wegen, is geen toetsing volgens Henk Jochemsen, Henk van de Pol en Cors Visser. Voor toetsing is een heldere waardenafweging nodig.

Nederland kent 16,2 miljoen inwoners, waarvan het overgrote deel in de stad woont. Deze stedelingen gebruiken echter veel meer ruimte dan binnen de stad beschikbaar is. Het gemiddelde ruimteverbruik van Nederlanders is 3,32 ha per persoon. Die ruimte is nodig om te wonen, voor voedselproductie, voor mobiliteit en bijvoorbeeld recreatie in bos en natuur. Dit betekent dat we ruim vijftien keer zoveel land gebruiken als we in Nederland ter beschikking hebben.

Het vloekverbod is uit de mottenballen gehaald. Veel gemeenten buigen zich weer over een nieuwe APV, inclusief vloekverbod. Maar was een vloekverbod niet strijdig met de grondwet? Bovendien, wat is het concrete effect van zo’n verbod?

Onrecht afkopen met geld, dat is wat veel politici lijken te doen in verkiezingstijd. Cors Visser vindt dat de huidige discussies over ontwikkelingssamenwerking de armsten niet ten goede komen. In deze verkiezingstijd vliegen de percentages en euro’s ons om de oren. Moet er 0,7 of 0,8% van het Bruto Nationaal Product naar ontwikkelingssamenwerking. VVD wil stoer doen, echt bezuinigen en terug naar de 0,7 %. Voor Balkenende die het sociale gezicht van zijn partij nog enigszins hoog wil houden is dat absoluut onbespreekbaar. Niemand mag aan zijn 0,8% komen.

Overheden zijn er niet om welvaart of welzijn voor ieder individu te garanderen, maar wel om de noodzakelijke randvoorwaarden te scheppen voor mensen en gemeenschappen om een goed leven te leiden, ook in Derde Wereldlanden.

Op 10 april vorig jaar aanvaardde de Eerste Kamer het wetsvoorstel dat actieve euthanasie in Nederland toestond. Toen kort daarop negatieve reacties uit het buitenland in de Nederlandse media doordrongen, zei minister Borst dat zij haar best wilde doen de euthanasiewet in het buitenland uit te leggen. Onlangs mocht ik getuige zijn van zo’n uitlegpoging tijdens de Duits-Nederlandse conferentie van politici en wetenschappers in Potsdam. Is Nederland in paarse ogen pionier en gids van de wereld, de Duitsers zien de Nederlandse opstelling als een wonderlijke ‘alleingang’ die geen navolging verdient.

De Tweede Kamer begint maandag aan een reeks debatten over biotechnologie. Mogen voedselproducenten wel gebruik maken van genetisch gemanipuleerd voedsel? Dat is een van de vragen die aan bod komen. Dr. Hendrik van de Pol en ir. Cors Visser vinden dat het kabinet tot nu toe veel te laconiek met biotechnologie omgaat. Zij pleiten voor het gebruik van heldere toetsingscriteria.

De natuur en de schepselen hebben een waarde die onafhankelijk is van hun directe nut voor de mens. Deze benadering komt in het nationale debat over 'Eten en genen' onvoldoende uit de verf. In het debat gaat het om de vraag 'onder welke voorwaarden en omstandigheden de Nederlandse bevolking genetisch gemodificeerd voedsel aanvaardbaar vindt'. Het Contact Christen-Agrariëërs vindt dit een te smalle vraagstelling.

Voedsel, gezondheid en milieu zijn zaken waar we voorzichtig mee om moeten gaan. Helaas gebeurt dat niet altijd. Zo is de commissie-Terlouw die het maatschappelijk debat ‘Eten en genen’ begeleidt te eenzijdig bezig. Terlouw concentreert zich op economische gevolgen, effecten op de voedselveiligheid en op het milieu, terwijl er meer afwegingen meespelen.

Met verbazing hebben wij kennis genomen van de column "De moraal van Europa" van Ronald Plasterk in de Volkskrant van 16 november jl. Hij geeft een volstrekt verkeerde voorstelling van zaken. Zowel als het gaat over de inhoud als de status van Europese uitspraken slaat hij de plank mis.

De discussie over gentechnologie moet zich meer in openheid afspelen. De geheimzinnigheid rond het ‘publieke debat’ Eten en Genen zorgt voor een spanning die de discussie over het thema niet goed doet. Ze leidt bovendien tot wat de regering probeert te voorkomen: desinteresse voor het onderwerp bij grote delen van de bevolking.

Er gaat geen dag voorbij zonder dat in de media iets wordt gemeld dat heeft te maken met biotechnologie. Er doen zich op dat terrein stormachtige ontwikkelingen voor.

Op 10 april 2001 behandelde de Eerste Kamer het wetsvoorstel 'levensbeeindigend handelen en hulp bij zelfdoding'. Dit wetsvoorstel is door het kabinet betiteld als een 'sluitstuk' van de euthanasiewetgeving. In ieder geval is het een mijlpaal in een euthanasiediscussie die inmiddels als zo'n dertig jaar gevoerd. In het onderstaande artikel schetst Roel Kuiper, directeur van het WI, de hoofdlijnen in deze discussie, bezien vanuit christelijk oogpunt.