Zo’n bevlogen theoloog als Rikko Voorberg zou ik niet graag willen missen in dit land. Warm was ook zijn reactie op het nieuws dat humanistisch mensenrechtenactivist Sander Terphuis lid is geworden van de ChristenUnie. Maar ik vrees dat die reactie onbedoeld een oneerlijke is. Want de ChristenUnie is niet los van het geloof verkrijgbaar.

Christus groter dan de politiek
Terphuis heeft zich onlangs als lid aangemeld bij de ChristenUnie. Zijn stap is op geen enkele manier ‘religie-gerelateerd’, zegt hij. In zijn mensenrechtenstrijd zoekt Terphuis pragmatisch naar het meest geschikte podium. Op de vraag waarom hij de christelijke grondslag van de ChristenUnie dan heeft onderschreven, antwoordt hij: ‘Ik zie de grondslag van die partij in de context van waar ik voor sta.’

Rikko Voorberg heet Terphuis hartelijk welkom, onder andere in zijn column voor deze krant. Dat welkom onderbouwde hij vanuit geloof. Christus is groter dan alle aardse macht en bouwt Zijn koninkrijk door ‘kerken en kerkjes’. Laat politiek daarom seculier blijven. Zelfs Abraham Kuyper was al tegen Bijbelgebruik in de politiek. Ook de ChristenUnie zou geen religieuze, maar gewoon een politieke partij moeten zijn. Liefst dus ook onder een andere naam. En Terphuis lijkt dat alles beter begrepen te hebben dan de ChristenUnie zelf, aldus de theoloog.

Met alle waardering voor Voorberg, zijn wankele redenering vraagt toch wel om een klein college over het denken van Abraham Kuyper en de plaats van geloof in de politiek.

Maar is de politiek helemaal van God los?
Gods koninkrijk is groter dan aardse machten, zeker. Maar ik hoop toch dat Voorberg ook een klein beetje geloof heeft in een Koninkrijk dat groter is dan ‘kerken en kerkjes’. Gods koninkrijk krijgt gestalte in heel de wereld, in heel het leven en werken, in heel het vallen en opstaan van mensen. Het krijgt vorm in de gemeenschap van gelovigen, maar Goddank werken Gods Geest en genade ook daarbuiten. In dat kader zij Voorberg van harte aanbevolen eens kennis te nemen van de drie kloeke werken van Abraham Kuyper over ‘De Gemeene Gratie’.

Hoe Voorberg er vervolgens bij komt dat politiek ‘seculier’ zou zijn en zou moeten blijven is volstrekt onduidelijk. Ja, de politiek is van deze tijdelijke wereld, maar toch hopelijk niet helemaal van God los? Zoals Abraham Kuyper scherp stelde: ‘Geen duimbreed is er op heel 't erf van ons menschelijk leven, waarvan de Christus, die áller Souverein is, niet roept: “Mijn!”’

Op elk terrein van het leven maakt het uit hoe de mens zich verhoudt tegenover God. Er is zoiets als een ‘onpartijdige’ overheid, maar ‘neutrale’ politiek bestaat niet. Politiek gaat uit van een bestaan van God of doet dat niet. Het verschillende vertrek-, en soms ook eindpunt, wordt tot op de dag van vandaag regelmatig zichtbaar in discussies over ethiek, cultuur en samenleven. Hoe Voorberg komt bij de insinuatie dat Kuyper vooral ver weg wilde blijven van de Bijbel moet hij nog maar eens uitleggen. Zijn Antirevolutionaire Partij noemde Gods Woord in haar grondslag ‘kenbron der waarheid’ en ‘richtsnoer voor het staatkundig leven’.

Een beweging van christenen
De ChristenUnie staat in deze traditie. Zij wil een politieke beweging ‘van christenen voor heel de samenleving’ zijn. Zij heeft een christelijke grondslag en vraagt van leden die te ondertekenen. Want zo’n grondslag kun je alleen levend houden in een gemeenschap van mensen voor wie deze geen dode letter is.

Met een christelijke grondslag eigen je je Christus niet toe. Christus is groter dan al ons mensenwerk. Hij is nooit te vangen in een leer, programma, partij of institutie. Maar met zo’n grondslag je bent open over de bron waaruit je wilt drinken en daarop aanspreekbaar.
In onze partij komt de Bijbel en het gebed er niet als een extraatje bij. De open Bijbel en onze gevouwen handen maakt ons tot wie wij zijn. Vanuit dat geloof komen wij tot onze inzet voor de schepping, voor het leven, voor de samenleving, voor de mensenrechten. Ons politiek programma en onze politieke stijl zijn niet los van ons geloof verkrijgbaar.

Al kan ik van het verhaal van Voorberg met de beste wil geen chocola maken, natuurlijk zijn bezwaren tegen zo’n christen-unie mogelijk. Misschien werkt zij wel averechts in deze seculiere tijd. Of misschien past een grondslag niet bij in onze netwerksamenleving. Maar de stabiele verkiezingsuitslagen en de aanhoudende politieke invloed van de ChristenUnie wijzen wat mij betreft nog niet in die richting. En bij alle discussies over de vernieuwing van de grondslag, twee jaar geleden, is er niemand geweest die voorstelde er maar afscheid van te nemen.

Sander Terphuis
De steun van Sander Terphuis is voor de ChristenUnie een aanmoediging, maar het lijkt me goed om eerlijk te zijn over wat onze partij wil zijn. En over eerlijkheid gesproken, zelf heb ik mensenrechtenactivist Sander Terphuis ook een vraag gesteld. Een van de mensenrechten is dat we ons op de grondslag van geloof mogen organiseren in de samenleving. Getuigt het van respect voor dit recht om zo’n grondslag te ondertekenen, terwijl je geen snars gelooft van wat er staat? Ik wacht, om eerlijk te zijn, nog steeds op een antwoord op die vraag.