‘Strijdmodel hoort niet bij een christen’, zo vatte het Nederlands Dagblad (3 juni) de hartenkreet samen die Stefan Paas op Twitter liet horen. Het moet christenen volgens de theoloog gaan om waarheidsvinding en argumenten, niet om strijd en loyaliteit. Maar ons land, en de hele westerse wereld, is in hoge mate gepolariseerd. Het is niet de vraag of je kiest voor conflict, maar hoe je je tot dat conflict verhoudt.

In ieder conflict hebben de flanken één boodschap: ‘Het midden bestaat niet, je moet partij kiezen.’ Ter linkerzijde draait de strijd om solidariteit met vluchtelingen, migrantengroepen in eigen land en vrouwen. Als je niet genoeg partij kiest, ben je al snel racist, seksist, een blanke boze man. Ter rechterzijde draait de strijd om veiligheid en behoud van culturele eigenheid van de Nederlandse bevolking. Wie deze strijd niet ziet, is naïef, een Gutmensch, een sukkel.

Deze manier van praten, in termen van kampen en loyaliteit, is inderdaad destructief. Het is de logica van conflict en escalatie. Die logica past een christen niet. Bravo voor Stefan Paas dat hij dat scherp teruggeeft. Helaas laat hij het daarbij en voedt op zijn manier het strijdmodel juist.

Pijlen vooral op rechts
De theoloog richt zijn pijlen vooral op rechts. Zijn kritiek op het al dan niet verkapte racisme aan die zijde is steekhoudend, dat is het punt niet. Maar zou het in een conflict niet verstandiger zijn beide kanten van een verhaal te belichten?

In Eindhoven demonstreerde vorige week zondag een handjevol aanhangers van Pegida op tamelijk provocerende wijze bij een moskee. Tientallen moslimjongeren kozen voor een agressieve tegenreactie, ook nadat de demonstranten zich uit de voeten hadden gemaakt. De politie werd belaagd met vuisten, verkeersborden en stoeptegels. Er moesten paarden aan te pas komen om de menigte uiteen te drijven. Daarna was er een spoor van vernieling zichtbaar, aan straten, auto’s, tuinen en huizen.

Ik vroeg via Twitter de theoloog des vaderlands naar zijn mening over deze regelrechte aanval op de rechtsstaat. Hij riep vervolgens op tot een verbod op Pegida. Een tamelijk eenzijdig antwoord op wat er was voorgevallen, lijkt me. Daarmee voed je gevoelens van onveiligheid en zo ook het conflict.

Hoeveel zin heeft het om het steeds over de bedreigingen van de rechtsstaat te hebben? In een polariserende samenleving krijgen de flanken onevenredig veel aandacht. Ze krijgen een podium van bruggenbouwers, die hopen het conflict om te buigen in gesprek. Of ze krijgen kritiek te verduren van de principiële mens zoals Paas. We dienen de aandacht te verleggen van de strijd naar de achterliggende problematiek: de sociale kwesties van onze tijd. De spanningen die daaruit voortvloeien, drijven mensen naar de flanken.

Onze hoop ligt in het midden, dat problemen onder ogen wil zien en redelijke oplossingen zoekt. Het is altijd makkelijker gezegd dan gedaan, maar ik neem me voor te kiezen voor dat midden. En ik hoop dat ik de theoloog van het vaderland daar zal treffen.

Wouter Beekers is directeur van het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie. Zijn opiniestuk werd op 5 juni geplaatst in het Nederlands Dagblad.