De crisisaanpak vraagt om politieke beginselen: welke?

De crisisaanpak vraagt om politieke beginselen: welke?

corona

9 mei 2020 by Wouter Beekers (Directeur)

‘Blijf gezond!’ De strijdkreet van deze dagen is krachtig, maar ook wel kwetsbaar. Want een mensenleven is kwetsbaar. Onze werkelijkheid is ‘gebroken’, zeggen gelovigen wel. Als er een kernbegrip is uit de christelijk-politieke traditie dat we niet moeten vergeten in deze crisis is het dat woord: gebrokenheid. We zijn geen goden, maar leven in de schaduw van de Schepper. Om het seculier uit te drukken: we zijn gewoonweg begrensde en beperkte wezens. Dat besef is vaak ver weg, ook in deze coronacrisis. Het paradijs van een leven in dankbare afhankelijkheid geven we snel op voor de appel van zelfbeschikking.

In de politiek vertaalt het verlangen naar zelfbeschikking zich in de droom van een maakbare maatschappij. Links wil die van overheidswege forceren. Liberalen lijken soms te geloven mensen hun leven allang naar hun hand kunnen zetten. De frustratie over een weerbarstige werkelijkheid baart keer op keer populistische politici. Is er een dreigende epidemie, dan willen populisten die buiten houden via een lockdown. Is er een vervelende lockdown, dan schreeuwen zij als eerste om een terugkeer naar het normale.

De coronacrisis laat zien dat er in onze gebroken werkelijkheid dilemma’s zijn, die we niet uit de weg moeten gaan. De bedreiging van mensenlevens vandaag de dag staat tegenover de wetenschap dat we door de epidemie heen moeten. De volksgezondheid tegenover de economie, die nodig is om de zorg betaalbaar te houden. Onze fysieke gezondheid tegenover de mentale, die draait om sociale relaties, die ons leven zin geven. Er komen nu al berichten binnen over toegenomen psychische problematiek en depressies. En waar voelden we dit dilemma meer dan in het verpleeghuis, waar we om mensenlevens te redden, mensen hebben laten sterven in eenzaamheid en zo hun laatste beetje menselijkheid hebben ontnomen?

Het idee van een intelligente lockdown is wat dat betreft zo dom nog niet. We leven geïsoleerder dan we gewend waren, maar letten ook ‘een beetje’ op elkaar – zoals de premier het in de prachtige taal van de polder uitdrukte. Intelligent hebben we te blijven in onze persoonlijke levens en in de politiek. Steeds nadrukkelijker hebben we afwegingen te maken tussen het redden van mensenlevens hier en nu en de boel wel ‘een beetje’ leefbaar te houden met elkaar. Omdat ons leven nooit helemaal heel is. Dat maakt ons ook tot mens. En daarin mogen we elkaars tekorten aanvullen. Laat het onderliggende motief daarom niet zozeer zijn: ‘blijf gezond!’. Laten we in deze gebroken wereld ook tegen elkaar zeggen: ‘blijf mens!’ en ‘blijf verbonden!’

Dit artikel van Wouter Beekers verscheen op 9 mei 2020 in NRC