Weblog Groen 2019-4

De start van minister Schouten begon veelbelovend en maakte zelfs een zeker enthousiasme los. De ellende van de invoering van de fosfaatquotering was achter de rug en het werd tijd om weer positief vooruit te kunnen kijken. Er was weer een eigen ministerie, een allang door de landbouw gekoesterde wens, met daarbij een nieuw inspiratiewoord: kringlooplandbouw. Niemand wist toen nog goed wat het was, maar het klonk nieuw en goed. En Schouten trad de sector met een open luisterhouding tegemoet: dat luisterend oor deed ook velen goed. Verder formuleerde ze evenwichtig waardoor niemand zich op de tenen getrapt voelde. Er was een rimpeling rond de fraude met veestapelopgaves en een gezamenlijk gevoeld ongenoegen door de afwijzing van de pulsvisserij door een onbegrijpelijke EU. Maar de minister stond daarbij aan de kant van haar vissers en boeren. Inmiddels is er veel veranderd en is door het stikstofdossier de spanning tussen beleid en sector hoog opgelopen. Hoe staat het ondertussen met de kringlooplandbouw?

Eindelijk staat het op de politieke agenda: de samenleving raakt overbelast. Na bijna tien jaar is dat signaal doorgedrongen tot in ‘Den Haag’ en zijn adviesraden, politieke partijen en ministeries betrokken op de problematiek van de prestatiemaatschappij. In 2019 ontstond zelfs Coalitie-Y, met als voorlopig hoogtepunt een gezamenlijk manifest van politieke partijen en jongerenorganisaties. Bijzonder is natuurlijk dat de ChristenUnie de kartrekker is van deze beweging. Toen ik vorig najaar in Groen (2018, nr.3) een pleidooi hield voor politieke actie tegen prestatiedruk, was ik tegelijkertijd uitgesproken sceptisch over de kans dat de politiek inderdaadspoedig in actie zou komen. Maar politiek is een onvoorspelbaar gebeuren. Toch ben ik niet enthousiast. Ik betwijfel zeer of de koers die Coalitie-Y en de overheidsadviesraden hebben ingezet zal leiden tot verlichting van prestatiedruk. Mijn zorg is dat probleemanalyses halverwege blijven steken en dat de maatregelen niet dwars genoeg zijn.

‘Vertraging is de weg vooruit’, schreef  WI-directeur Wouter  Beekers in een essay voor NRC Handelsblad afgelopen zomer. In eenbezorgde analyse over onze prestatiecultuur verwees hij naar de Vlaamse psychiater Dirk De Wachter. Van zijn hand verscheen de bestseller Borderline times en recent De kunst van het ongelukkig zijn. Op verzoek van de redactie reisde Beekers af naar Antwerpen, waar hij De Wachter in zijn behandelkamer sprak over de roeping voor de politiek in een overhaaste samenleving.

Ruim tachtig jongeren lopen in een optocht naar het Ministerie van Algemene Zaken. Ze brengen hun boodschap in de vorm van een groot bord met zich mee: het jongerenmanifest van Coalitie-Y. Een opeenstapeling van allerlei problemen, zoals het leenstelsel, de flexibilisering van de arbeidsmarkt en de krapte op de woningmarkt, zorgt voor veel druk op jongeren, vaak aangeduid als Generatie Y. De tien punten op het manifest moeten politieke aandacht krijgen en integraal in een nieuw regeerakkoord worden opgenomen. De jongeren zijn op weg naar de premier, om hem voor het oog van de media het manifest aan te bieden. Deze overhandiging vormt het voorlopige sluitstuk van Coalitie-Y. PerspectieF blikt terug én vooruit.

Binnen de ChristenUnie worden waardevolle initiatieven ingezet voor jonge mensen in onze samenleving. Er is veel aandacht voor de druk en de stress waarin jongeren opgroeien. Vooral ChristenUnie-voorman Gert Jan Segers zet dit punt steeds vaker op de agenda. En terecht zo wil ik betogen. Deze aandacht betekent namelijk ook een erkenning van het aantal kinderen dat uitvalt in deze samenleving en jeugdhulp nodig heeft. Die jeugdhulp is vastgelopen, een andere benadering van jeugdproblematiek nodig. Daartoe geeft dit artikel een aanzet.

We kennen allemaal wel de verhalen, uit het nieuws of uit de eigen kennissenkring, van jongeren onder druk. De schrikbarende verhalen over burn-out bij mensen op jonge leeftijd. Veel aandacht gaat uit naar studieschuld en prestatiedruk op hbo en universiteit. Tegelijkertijd volgt veertig procent van alle jongeren een mbo-opleiding. Een enorme groep jongeren blijft in deze discussie dus vaak onderbelicht. Terwijl anekdotische verhalen genoeg aanleiding geven om te bezien of zij wel genoeg kansen krijgen om een waardevol leven op te bouwen. Juist de christelijk-sociale politiek moet aandacht hebben voor groepen die niet of minder gezien worden.

Als Adam zijn vrouw ontmoet, roept hij: ‘Eindelijk een mens, net als ik!’ De mens is een sociaal wezen. Vanaf de geboorte leer je in afhankelijkheid onafhankelijk worden. In het gezin leer je samenleven. Daar worden waarden, normen en tradities overgedragen, afgewezen en verweven met het eigen leven. 

Soms beginnen mensen aan wie ik vertel dat ik voor de ChristenUnie werk over de zondagsrust en dat veel dingen van onze partij niet zouden mogen en dat ze dat betuttelend vinden. Dit kwam bijvoorbeeld ook aan de orde tijdens een studentendebat in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2018.Toen het onderwerp ‘verruiming openingstijden van ondernemers’ aanbod kwam vond ik het recht van rust voor bewoners in de binnenstad van groter belang dan ruimere openingstijden voor horecabezoekers. Al helemaal bij een studentendebat is dat natuurlijk geen erg populaire uitspraak…

Alex ten Cate, Antonie Fountain en Gert-Jan Segers schreven in een eerder nummer van Groen over de nieuwe ChristenUnie-agenda waarin eigenaarschap centraal staat. Een van hun voorstellen was om de ondernemingsraad (OR) meer invloed te geven op het beloningsbeleid van bedrijven. OR-leden Bas Rietkerk en Jan Teeninga en Albert Geerds, bestuurder van vakorganisatie CGMV,vinden dit geen verstandig plan. Volgens hen hebben ondernemingsraden al voldoende rechten. Bovendien zijn vakbonden beter in staat om met debedrijfsleiding te onderhandelen over beloningen.