Coalitie-Y, een brede beweging van politieke partijen en (jongeren)organisaties, is een initiatief van de ChristenUnie. Het is fantastisch dat de partij werkgemaakt heeft van de door PerspectieF ingestuurde en aangenomen motie op het partijcongres in november 2017. Wij riepen toen de ChristenUniefractie op om prestatiedruk op de politieke agenda te zetten. Het huidige resultaat – brede aandacht in politiek en media voor prestatiedruk als collectief probleem – is ietswaar wij als PerspectieF dan ook heel blij mee zijn.

Erkenning | In de afgelopen twee jaar is de publieke aandacht voor prestatiedruk onder jongeren flink toegenomen. Tweed adviesraden hebben hierover gepubliceerd (zie het artikel van Robert van Putten in dit nummer van Groen). Ze constateerden, in lijn met Coalitie-Y, diverse belemmeringen voor jongeren, zoals onzekerheid vanwege het leenstelsel, schaarste aan starterswoningen en onzekere arbeidsvoorwaarden door flexwerk. De adviesorganen bevestigen dat politieke keuzes deels de oorzaak zijn van de huidige druk op jongeren. Ze onderschrijven hiermee de problematiek die Coalitie-Y, middels zo’n brede beweging, aan de orde stelt.

Terecht wijst de Christenunie in diverse publicaties het neoliberale denken aan als de oorsprong van deze beleidsmaatregelen. Coalitie-Y streeft naar een samenleving ‘waarin we elkaar rust en ruimte gunnen’ en geeft richtingen aan. De ChristenUnie is nu aan zet om met barmhartig beleid te komen, beleid dat oog heeft voor mensen die in de knel komen in een prestatiemaatschappij die geregeerd wordt door marktdenken.
Beleid dat de weerbarstigheid van het leven erkent en beleid dat ruimte schept voor ontplooiing van de diverse talenten van mensen om zich in te zetten voor de samenleving. Coalitie-Y is namelijk niet in het leven geroepen om de scherven op te rapen van doorgeslagen marktdenken. Ze beoogt meer dan het bestrijden van symptomen van flexibilisering en liberalisering. De druk op jongeren wegnemen moet samengaan met het structureel bestrijden van de ideologie die hun problemen en die van de gehele samenleving veroorzaakt. Vanuit onze traditie staan we immers voor iets anders: een dienstbare, ver- antwoordelijke samenleving waarbij mensen tot bloei komen in relatie tot elkaar. Graag formuleren we vanuit PerspectieF enkele praktische handvatten die een dergelijke christelijk- socialesamenlevingsvisie kan bieden.

Vervolgstappen | De  huidige  situatie op de woning- en arbeidsmarkt laat zien wat er gebeurt als de economie steeds meer verwordt tot een race to the bottom. Starters komen in de knel met hoge huur- en koopprijzen en onzekerheid door tijdelijke contracten. Coalitie-Y vraagt hier aandacht voor. We juichen het toe dat de ChristenUnie de overdrachtsbelasting naar nul wil brengen en werknemers op de arbeidsmarkt meer zekerheid wil geven. Zo mogen er meer kaders komen om de economie rechtvaardiger te maken.

Het leenstelsel is nauw verweven met de financiële problematiek van studenten. Zolang de terugkeer van de basis- beurs nog geen werkelijkheid is, moet alles op alles gezet worden om de schade te beperken. Een goede start zou zijn om banken te verplichten de actuele in plaats van originele studieschuld mee te nemen in de berekening van hypotheken. Tot op heden zorgt het rekenen met de orginele studieschuld voor fors lagere hypotheken. Hierdoor hebben starters nog minder kans op een toch al krappe woningmarkt.
Als het individu volledig verantwoordelijk wordt gemaakt voor zijn succes, is falen ook eigen schuld. Een mens kan echter niet worden verplicht om 24/7 te presteren. We willen een samenleving waarin rust meer is ingebouwd. Een goed voorbeeld vinden we bijvoorbeeld in Frankrijk. De RVS wijst er op dat het daar wettelijk is vastgelegd dat werknemers buiten werktijd niet op hun zakelijke e-mail hoeven te reageren.

Maakbaarheid | Bovendien is het leven is niet altijd zo maakbaar als ons wordt verteld. De ChristenUnie moet daar oog voor hebben. Ieder mens kan in zijn of haar leven voor korte of langere tijd in  het leven te maken hebben met tegenslag. Psychologische hulp en schuldhulpverlening dienen toegankelijk te zijn. Daarom zou het goed zijn als de ChristenUnie zich inzet voor het volledig vergoeden van specialistische geestelijke gezondheidszorg. Juist voor kwetsbare jongeren kan een (oplopend) eigen risico een belemmering zijn om de juiste hulp te zoeken. Daarnaast dient de overheid prioriteit te geven aan het verminderen van de lange wachtlijsten in de GGZ.

Ieder mens heeft zijn of haar eigen talenten om bij te dragen aan deze samenleving. De universiteit is niet het summum. Macht, geld en roem zijn niet de hoogst haalbare doelen. Van promovendi tot schoolverlaters en van jonge boeren tot jonge mantelzorgers: iedereen moet de mogelijkheid krijgen zich op zijn of haar eigen wijze te ontplooien. De RVS merkt terecht op dat er voor topsporters veel mogelijkheden zijn om hun sport te combineren met hun opleiding, maar dat dat voor studenten die mantelzorg verlenen of een taalachterstand hebben, anders ligt. Dergelijke heersende maatstaven knellen en zijn aan herziening toe.

Ademruimte | Coalitie-Y heeft als doel jongeren weer ademruimte te geven. Een christelijk-sociale visie op de samenleving is volgens ons daarom onmisbaar. Dat geeft jongeren hoop, ook in perioden van falen of wanneer het leven minder maakbaar blijkt. Het  verschuift de focus van zelfontplooiing naar dienstbaarheid en van een rat race naar persoonlijke aandacht. Wat ons betreft blijft de ChristenUnie zich daarvoor inzetten.