Voor Tweede Kamerverkiezingen stond in het EO-blad Visie een advertentie van de politieke partij Jezusleeft met de tekst: “Jezus ja, EU nee”. Dat verband maakte me nieuwsgierig, dus heb ik het partijprogramma opgezocht. Daar lees ik: “Jezusleeft ziet slechts één oplossing voor Nederland en de EU: de samenwerking zo snel mogelijk beëindigen, een Nexit.” De logica ontgaat mij. Het partijprogramma begint met deze zin: ‘Als programmapunt nummer 1 wil Jezusleeft Nederland bekend maken dat er maar 1 oplossing is: Jezus Volgen!’ Wacht even: dus als je Jezus gaat volgen, ben je vanzelf tegen de EU? Vergelijk dat eens met het partijprogramma van het CDA: “Wij kiezen voor een sterker Europa, dat zich richt op haar kerntaken. Veiligheid en economische stabiliteit zijn voor ons de belangrijkste taken van de Europese Unie.” Is dat tegen Jezus?

De situatie op het wereldtoneel is volop in ontwikkeling. Wat betekent dit voor het kleine Nederland? Voor onze veiligheid en internationale invloed moeten wij het vooral hebben van samenwerking, bijvoorbeeld binnen het NAVO-bondgenootschap en de Europese Unie. De vruchtbare samenwerking binnen de EU is echter steeds minder vanzelfsprekend. Bij de verschillende crises van afgelopen jaren – de eurocrisis, vluchtelingencrisis en het Brexit-debacle – bleek dat het draagvlak voor Europese samenwerking kwetsbaar is. En daarmee is ook Nederland kwetsbaar. Onze toekomst en belangen zijn nauw verweven geraakt met die van de EU. Nederland is gebaat bij een stabiele, sterke Unie met groot draagvlak onder burgers.

Hoe wordt er vanuit verschillende christelijke denkstromingen aangekeken tegen internationale relaties en intergouvernementele organisaties? Simon Polinder bereidt een proefschrift voor over deze vraagstukken en redigeerde recent een bundel over dit thema. In een schriftelijk interview stellen we hem onze vragen over het christelijk realisme, het katholiek-sociaal denken en het neocalvinisme of de christelijke filosofie in relatie tot internationale politiek en samenwerking.

In de afgelopen twintig jaar wordt de legitimiteit van internationale organisaties steeds vaker in twijfel getrokken. Recente voorbeelden zijn er te over. De Franse president Macron stelde in 2019: “de NAVO is hersendood.” In de VN-Mensenrechtenraad zitten al jaar en dag lidstaten die mensenrechten niet hoog in het vaandel hebben staan. President Trump dreigde zich terug te trekken uit de Wereldgezondheidsorganisatie en blokkeerde het aanstellen van rechters in de Wereldhandelsorganisatie. Internationale organisaties reflecteren de geopolitieke strijd om invloed tussen met name de VS en China. Voor Nederland, dat zo’n veertig internationale organisaties huisvest en zich vanuit de Grondwet committeert aan een internationale rechtsorde, zijn deze ontwikkelingen een punt van zorg. Maar het multilaterale stelsel kan tegen een stootje.

Wat wil China en moeten we er bang voor zijn? Dat zijn de vragen die Clingendael China-expert Frans-Paul van der Putten het meest over China krijgt. Die vragen hebben alles te maken met de rol die China op het wereldtoneel speelt. Het land is bijvoorbeeld vaak bepalend voor de uitkomst van stemmingen in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Hoewel we ook willen weten wat China wil en of we er bang voor moeten zijn, proberen we een stap verder te gaan en uit te komen bij waarom China doet wat het doet in de internationale betrekkingen. Een deel van het antwoord ligt in de geschiedenis gelooft Van der Putten, en dus schreef hij een boek over de geschiedenis van buitenlandse invloed op China en de Chinese reactie daarop.

Twee weken geleden werd door Wubbo Wierenga een lans gebroken voor een democratischer muntunie. Die poging werd vorige week door Lambert Pasterkamp vergeleken met stucwerk. Stucwerk is misschien niet de beste manier om de breuklijnen in de Europese Unie te dichten, maar ook het dichtpleisteren van een discussie óver deze  breuklijnen is contraproductief. Wie weet bedekken we daarmee immers ook een mogelijke oplossing voor een reëel probleem van de Europese integratie.

Een paar weken geleden is er bij ons thuis een muurtje gestuct. Lekker glad, makkelijk hanteerbaar voor de verfroller. 

Er is veel kritiek op het democratisch gehalte van de Europese Unie. Wubbo Wierenga kon met zijn column op deze plek vorige week zo aansluiten in de rij. Van populist tot eurofiel, niemand is helemaal tevreden.

“Europese macht kan ook heilzaam zijn” was de kop boven een interview in het FD waarin Gert-Jan Segers uitlegde dat hij niet langer argwanend staat tegenover “superstaat Europa”. Veel beter is het om de vraag te stellen: “waar kan de macht en kracht van de EU ons verder helpen?” Vooral voor grensoverschrijdende thema’s – migratie, asiel, klimaatverandering, belastingontwijking – ziet hij dat de macht en kracht van Europa het verschil kan  maken. En ook voor financieel-monetair beleid geldt dat de gezamenlijke aanpak die al is ingezet met de muntunie eigenlijk onontkoombaar is.  

Henk Valk vindt dat taakspecialisatie niet ten koste mag gaan van de grondwettelijke hoofdtaken van de Nederlands krijgsmacht. Ik deel die opvatting voor zover het gaat om grondwettelijke taken zoals het ondersteunen van de overheid bij nationale rechtshandhaving en rampenbestrijding. Maar het is niet goed denkbaar hoe we zonder specialisatie invulling kunnen geven aan de andere grondwettelijke hoofdtaken: de verdediging van het eigen en bondgenootschappelijk grondgebied en de  bescherming van de internationale rechtsorde.