Weblog Groen 2017-3

Begin juli was hij te gast bij RTL Summer Night: Anton de Wit, hoofdredacteur van Katholiek Nieuwsblad. Als ‘religekkie van dienst’ – zijn eigen woorden – mocht hij vertellen wat hij vond van de invoering van het homohuwelijk in Duitsland. In de uitzending van de talkshow kwam hij er bijna niet aan te pas. Presentator Beau van Erven Dorens ondervroeg hem op sceptische toon en rappers Ali B, Boef en Ronnie Flex gingen vol in de aanval. Voor de redactie van Groen was dat reden om hem uit te nodigen zijn verhaal alsnog te doen, maar dan in ons blad. Wat vindt De Wit van huwelijk en gezin? Hoe gaat hij als katholiek journalist om met de spanning tussen de leer van zijn kerk en de overheersende publieke opinie op deze onderwerpen? En wat houdt het in om het huwelijk als sacrament te zien?

Setkin Sies zit er ontspannen bij. In Rotterdam is net het ‘zomerakkoord’ gesloten, waarbij de fractie ChristenUnie/ SGP het college gaat steunen. Het was spannend, maar het is gelukt. De vrucht van jarenlang investeren, niet alleen door hem als eenzetelfractie, maar door het hele team om hem heen. Burgerraadslid Mark de Boer werd door Trouw de ‘mastermind’ achter het akkoord genoemd. Sies werd zelfs de machtigste politicus van Rotterdam genoemd. Het is een afscheidscadeau, want na de verkiezingen van 2018 zal Sies stoppen als raadslid. Tjalling Vonk is voorgedragen als zijn opvolger en heeft zich meteen een duidelijk doel gesteld: hij wil een tweede zetel binnenhalen. Met Sies blikken we terug op acht jaar raadslidmaatschap.

‘Ronduit racistisch’, zo typeerde ik het Forum voor Democratie in mijn vorige column. Tot verbazing van een best een aantal uwer. En daar verbaas ik mij dan weer een beetje over.

De plek die je als kind in het gezin inneemt – oudste, ergens in het midden, jongste – heeft invloed op je latere karakter. Althans, zo gold lange tijd een algemeen aanvaarde vooronderstelling. Twee jaar geleden weerlegden Duitse wetenschappers deze hypothese echter met grootschalig onderzoek. Zij vonden geen directe relatie met dominante karaktereigenschappen als emotionele stabiliteit, vriendelijkheid of zorgvuldigheid. Maar dat het gezin waarin je opgroeit impact heeft op je identiteitsvorming, is nog altijd onbetwist.

Alle ouders verplicht op opvoedcursus. Met die aanbeveling wil de Taskforce Kindermishandeling misbruik en mishandeling van kinderen tegengaan. Het idee  is niet nieuw: onder het motto “Als je auto wilt rijden, heb je toch ook een rijbewijs nodig?” stelde de Rotterdamse wethouder Leonard Geluk (CDA) in 2010 voor om opvoedcursussen voor bepaalde ouders verplicht te stellen. Zijn opvolger Hugo de Jonge kreeg in 2016 landelijke bekendheid met een ander voorstel om vergaand in grijpen in de privésfeer: stel anticonceptie verplicht voor vrouwen met psychische problemen of verslavingen. Dit idee was eerder al gelanceerd door onder meer PvdA-Kamerlid Marjo van Dijken (in 2008) en kinderrechter Paul Vlaardingenbroek (in 2013). Voorstellen om de bemoeienis van de staat met het gezinsleven uit te breiden lijken steeds weer terug te keren. Maar is dit ook zinvol?

Tien jaar geleden ging de ChristenUnie voor het eerst in haar bestaan meeregeren. André Rouvoet was een van de belangrijkste architecten van dat succes. In 2010 eindigde zijn ministerschap en een jaar later verliet hij de politiek. Vanaf 2012 is hij voorzitter van de koepelorganisatie van Nederlandse zorgverzekeraars. Uiteraard volgt hij zijn partij nog steeds – zeker nu die in de formatie weer een rol van betekenis speelt. “Ik vind dat er in de aanloop naar de onderhandelingen met de ChristenUnie veel te veel aandacht is geweest voor voltooid leven”, stelt Rouvoet. Alsof alles daarvan afhangt. In dit interview kijkt hij terug op de formaties van 2003 en 2007, toen hij mocht aanschuiven namens de ChristenUnie. Bovenal evalueert hij zijn beleid als minister van Jeugd en Gezin. We zijn bijna drie kabinetten verder. Hoeveel tastbaar resultaat staat er nog overeind van zijn unieke ministerschap?

Voor de ChristenUnie bestaat het ideale gezin uit een langdurige, monogame en exclusie- ve relatie tussen een man en een vrouw, die open staat voor het ontvangen van kinderen. Aan beide zijden van de Reformatie wordt het grapje vertelt dat ‘de andere kant’ bevolkt wordt door kinderrijke gezinnen die op gezette tijden bezoek krijgen van de dominee of pastoor, die hen komt vertellen dat er best nog eentje bij kan.

De socioloog Anthony Giddens schetste in 1998 in The Third Way de contouren voor een vernieuwde verzorgingsstaat.¹ Hij stelde een nieuwe balans voor tussen overheid, markt en burger. Daarbij geeft de overheid verzorgingstaken ‘terug’ aan markt en burger. In de ogen van Giddens was de burger te veel gaan leunen op de overheid, die daardoor overbelast raakte. Daarom bepleitte hij een vergaande decentralisatie van de verzorgingsstaat, een groter appel op zelfredzaamheid en de civil society en benadrukte hij het belang van het gezin als zorginstituut bij uitstek. Hoewel Giddens bekend staat als pleitbezorger van individualisering, kon hij blijkbaar dus niet om het gezin heen. In Nederland werd Giddens ‘de derde weg’ omhelsd als de verzoening tussen socialisten en liberalen. Met name de PvdA liep er mee weg.² Maar welke plek hebben zijn ideeën over het gezin gekregen bij de hervorming van de verzorgingsstaat?

In de jaren negentig vond er een maatschappelijk debat plaats over de aard van het huwelijk. Het recht kende toen nog een redelijk traditionele opvatting: een verbintenis tussen één man en één vrouw. Tegenover pogingen om dit te veranderen, pleitten de voorlopers van de ChristenUnie voor het vasthouden aan een op de Bijbel gebaseerde norm. De partij kwam in 1998 met de studie Individualisering en gezinsbeleid. Deze vatte het bekende standpunt helder samen, in de aanloop naar het debat over de openstelling van het huwelijk voor koppels van het gelijke geslacht. In de bijna twintig jaar die sindsdien zijn verstreken, zijn echter de samenleving en het recht verder veranderd. De vraag is daarom, waar de ChristenUnie op dit moment staat als het gaat over relaties, huwelijk en ouderschap. In dit artikel staat het rapport van de Staatscommissie Herijking Ouderschap centraal. Hoe moet de ChristenUnie hiermee omgaan?