Setkin Sies zit er ontspannen bij. In Rotterdam is net het ‘zomerakkoord’ gesloten, waarbij de fractie ChristenUnie/ SGP het college gaat steunen. Het was spannend, maar het is gelukt. De vrucht van jarenlang investeren, niet alleen door hem als eenzetelfractie, maar door het hele team om hem heen. Burgerraadslid Mark de Boer werd door Trouw de ‘mastermind’ achter het akkoord genoemd. Sies werd zelfs de machtigste politicus van Rotterdam genoemd. Het is een afscheidscadeau, want na de verkiezingen van 2018 zal Sies stoppen als raadslid. Tjalling Vonk is voorgedragen als zijn opvolger en heeft zich meteen een duidelijk doel gesteld: hij wil een tweede zetel binnenhalen. Met Sies blikken we terug op acht jaar raadslidmaatschap.

Hoe ben je in de politiek beland? | “Ik heb zestien jaar in het jongerenwerk gewerkt, maar had dat wel gezien en wilde me graag bezig houden met de grotere maatschappelijke context. Ik heb de overtuiging dat je als christen iets kunt betekenen in de samenleving – niet alleen in de marges. In Rotterdam is ongeveer vijf tot zes procent christen. Ik heb in mijn werk bij Youth for Christ veel gelobbyd bij diverse gemeentes. Het was dan zo, dat als ik een ambtenaar trof van ouder dan 45, hij vaak wantrouwig was richting ons als christelijke organisatie, terwijl ambtenaren onder de 35 veel opener waren in hun houding. Maar het zijn toch de 45-plussers die de stad besturen. Toen ik raadslid werd, was mijn motto: ‘meer kerk in de politiek en meer politiek in de kerk’. De kerk was toen nog veel meer op zoek naar zijn rol in de maatschappij dan nu. En de politiek was het contact met het christelijke middenveld kwijt.”

Is het gelukt om kerk en politiek dichter bij elkaar te brengen? | “Ik zie wel een kerk die zich zelfbewuster opstelt en die niet meer alleen op zondagochtend open is. Het is voor de overheid natuurlijk handig dat de kerken taken op zich nemen zonder daar geld voor te vragen. In Rotterdam is er House of Hope, begonnen vanuit een christelijke gemeente, dat het afvoerputje van de zorg bedient en maar voor 25 procent door de overheid gefinancierd wordt. De overheid zit voor een dubbeltje op eerste rang. Tegelijk is er nog steeds een kritische houding tegenover religie. Het islamdebat versterkt dat.”

Recent kwam er verzet tegen kerken die wijkgebouwen gebruiken voor zondagse diensten. De gemeente wil dat niet. Is dat al opgelost? | “Nee. Wethouder Hugo de Jonge wil de kerken er nog steeds uit hebben en hen begeleiden naar een andere plek. Volgens hem verhoogt de aanwezigheid van kerken de drempel voor anderen om van het gebouw gebruik te maken. Hij zei: we willen toch ook niet in elk wijkgebouw een moskee? Dat is onzin, want in geen enkel gebouw zit nu een moskee en het gaat in totaal om slechts twaalf kerken die zo’n gebouw gebruiken. In de onderhandelingen voor het Zomerakkoord hebben we hierover willen spreken, maar we botsten tegen een muur op. Het is nog niet opgelost. Hugo de Jonge voelde zich aangevallen door onze opstelling en we zoeken naar een oplossing waarbij de kerken kunnen blijven, zonder dat hij als wethouder gezichtsverlies lijdt.”

Wil de SGP in dit soort discussies misschien sneller oude verworvenheden verdedigen, terwijl de ChristenUnie uitgaat van hoop? | “Wij zijn als protestantse partijen de enigen die ervan uitgaan dat de mens van nature slecht is, maar toch het voordeel van de twijfel moet krijgen. SGP gaat misschien nog iets meer uit van slechte in de mens en de ChristenUnie legt meer nadruk op hoop. Dat zijn in de praktijk accentverschillen. Wij zoeken verbinding met mensen in de stad. Maar ter relativering: het CDA op Urk is waarschijnlijk conservatiever dan de SGP in Rotterdam. De SGP vertegenwoordigt hier 2500 stemmen en ze zien hun kerken slinken. Ze zoeken echt naar een eigen plek in deze stad. Het voordeel voor ons is dat er lokaal niet veel ethische thema’s spelen. De enige uitzondering is het debat over verplichte anticonceptie, een voorstel van Hugo de Jonge. Daar was de SGP eigenlijk tegen, maar toen duidelijk werd dat het om heel specifieke doelgroepen ging, konden ze er wel in mee.”

Wat is het mooiste dat je hebt bereikt, even los van het Zomerakkoord? | “We hebben voor elkaar gekregen dat er armoedeplatforms komen in de wijken. Zij moeten informele en formele netwerken helpen samen te werken. De platforms worden sinds januari geleidelijk opgezet, bottom-up georganiseerd. Er was er al een in de Alexanderpolder en dat model gebruiken we nu – losjes – voor de hele stad. De kerken komen hierdoor in een betere positie. Signalen sijpelen van onderaf makkelijker door naar boven, zodat we in de samenleving meer op elkaar betrokken raken.”

De ChristenUnie is met name groot in de Biblebelt. Is de ChristenUnie wel een stadspartij? | “De ChristenUnie mag meer naar de stad kijken: vraagstukken die nu daar leven, gaan over tien of twintig jaar ook in Biblebelt leven: individualisme, integratie, werkgelegenheid. Dat gaat ook in Ede en Gouda spelen – daar ontstaan al de problemen van de grote steden. In Rotterdam kijken we weer naar Londen, Sydney en de VS, waar ze weer voorlopen op ons. Vaak zijn we buiten de grote steden nog aan verdedigen wat we hebben Dat is in Rotterdam wel voorbij. Als je het ons vraagt, hebben we uiteraard nog wel een mening over zondagsopenstelling van winkels. Maar we gaan geen actie meer voeren. Bovendien denkt niet iedereen in onze fractie daarover hetzelfde. Het christendom gaat naar een minderheidspositie toe. Over enkele jaren is dat in de Bibelbelt ook zo. De vraag is dan: ga je beschermen wat je had, probeer je processen te vertragen, of accepteer je dat er een nieuwe werkelijkheid is?”

Hebben jullie als fractie voor dilemma’s gestaan? | “De komst van het nieuwe Feyenoordstadion was voor ons een dilemma. Opgeteld kost dat 135 miljoen. We hebben vóór gestemd, want je krijgt hieruit anderhalf miljard terug door gebiedsontwikkeling. Het project is drie keer doorgerekend. We kunnen dan wel blijven zeggen dat we tegen voetbal op zondag zijn, dat het sportverdwazing is, dat we tegen topsport zijn… Maar het creëert veel werkgelegenheid op een plek waar niet veel gebeurt, op een industrieterrein dat we Klein België noemen omdat het zo rommelig is. We hebben moeten uitleggen aan onze achterban waarom we dat doen.”

Wat kun je als eenzetelfractie voor elkaar krijgen? | “Ik mag dan een eenmansfractie zijn, maar we krijgen vanuit de gemeente voldoende budget om goede ondersteuning te regelen, we hebben 1,4 fte in dienst. Onze twee burgerraadsleden, Mark de Boer en Tjalling Vonk, krijgen heel bewust ook een podium. Daarnaast hebben we heel duidelijk onze battles gekozen. Als je al weet dat op een bepaald onderwerp de race gelopen is en er niets principieels in zit: laten zitten. Plus: we laten onze agenda niet door het college leiden, maar bepalen zelf wat we doen. We hebben bijvoorbeeld een initiatiefvoorstel geschreven over ‘sociaal incasseren’. Faircasso en Don Ceder hebben ons daarbij geholpen. Het kost dan twee dagen om zes kantjes te tikken en een paar punten te formuleren, maar het betaalt zich wel uit. We investeren ook veel in relaties. We drinken vaak koffie met mensen. En ik hoop geen vuile politieke spelletjes te spelen, integer en transparant te zijn. Een van de mooiste complimenten die ik heb gekregen, was toen ze zeiden: laten we de ChristenUnie vragen, want Setkin liegt niet. We hebben bewust gezocht naar onderwerpen die onderbelicht zijn, zoals cultureel historisch erfgoed. Of het Groenfonds, waarmee we kijken hoe je bouwgrond kunt creëren zonder groen te verliezen.”

De ChristenUnie wil er een zetel bij. Maakt dat nou verschil in zo’n grote gemeenteraad? | “Ja, want de meeste partijen vinden dat je als eenmansfractie geen wethouder kunt leveren. Heb je twee zetels, dan wordt dat anders. Ik verwacht na de volgende verkiezingen nog meer versnippering. De PVV gaat Leefbaar Rotterdam halveren en DENK gaat zetels van de PvdA af snoepen. Misschien komt er nog een ouderenpartij bij.”

Wat zijn belangrijke uitdagingen in de volgende raadsperiode? | “De groeiende segregatie is belangrijk. De komst van DENK en de PVV gaan dan niet helpen. NIDA en Leefbaar zijn gematigder dan die twee nieuwkomers. Ook op verwante onderwerpen, zoals armoede, werkgelegenheid en duurzaamheid, liggen nog wel uitdagingen. In Rotterdam heeft veertig procent een MBO-min opleiding. Veel werkgelegenheid trekt weg. Veel van wat er nu in de haven gebeurt zal, door verplaatsing maar ook door robotisering, verdwijnen. Je hoort steeds vaker het neoliberale antwoord op deze vragen: armoede is een keuze, succes is een keuze. Dat is een heel maakbaar mensbeeld. Het gaat veel solidariteit uit de samenleving trekken. We moeten meer begrip voor elkaar hebben.”

Volgens CDA-fractievoorzitter De Langen was Mark de Boer ‘het mastermind van het akkoord’. Hoe zie jij dat? | “Die eer geef ik hem graag. We zaten maandag samen op het terras toen het bericht kwam dat iemand van Leefbaar naar NIDA overstapte en het collega daarmee zijn meerderheid kwijt was. De donderdag daarna hadden we bovendien een debat, waarbij waarschijnlijk een wethouder zou sneuvelen. Dus zei ik: Mark, ga jij maar vast praten. Al snel was duidelijk dat er twee opties waren. Of de toekomst is onzeker, met zeven oppositiepartijen die een gezamenlijke vijand willen elimineren, maar die niets gemeen hebben. Of we redden het coalitieakkoord. Dat we nu de coalitie steunen, was een teamprestatie. Mark heeft veel voorgesprekken gevoerd. Hij deed het onzichtbare werk, ik de onderhandelingen. Mark is een charmante man en hij kon voortbouwen op goede relaties die we in de loop van de jaren hebben opgebouwd.”

Wethouder Joost Eerdmans (Leefbaar) blokkeerde een verandering van het integratiebeleid. Hadden jullie hier wel akkoord mee moeten gaan? | “Die vraag hebben we ons gesteld. Er zat een enorme tijdsdruk op. Ik heb hier informeel met de nieuwe wethouder Integratie over gesproken. Integratie is een proces van generaties, zei hij. Dat klonk anders dan de harde taal van de Leefbaar-fractie. Leefbaar domineert het debat over integratie. Kijk je naar het college als geheel, dan willen CDA en D66 juist een gematigde toon. Qua beleid staat er weinig op papier in het coalitieakkoord: alleen de manier waarop nieuwkomers worden begeleid. De rest is vooral de toon van de Leefbaar-fractie.”

Zijn de verschillen niet groot, als het bijvoorbeeld gaat over de islam? | “We hebben in februari, na de aanslag in Quebec, een menselijke keten gevormd om de Essalam Moskee. Dat werd breed gewaardeerd. Toch blijft het moeilijk. Iemand uit de raad was in een ziekenhuis geholpen door een arts die een hoofddoek droeg. Dat vond die persoon heel confronterend. Die persoon vond dat het niet moest. Van dat soort dingen maakt Leefbaar een punt. Als een imam iets onaardigs over homo’s zegt, moet hij op het matje komen. Tegelijk is er Thierry Baudet, die vrouwonvriendelijke dingen zegt. Daar zegt Leefbaar niets van, ook al wil Eerdmans strijden tegen intimidatie van vrouwen, omdat Leefbaar een deal heeft met Forum voor Democratie. Al die gevoelens van ongenoegen, en dat een blanke man als Baudet dan ineens wel allerlei dingen mag zeggen, daar wil ik in mijn laatste negen maanden als raadslid nog wel iets mee doen.”

De ChristenUnie is goed in bruggen bouwen, hoor je vaak. Hoe kan dat? “Als je kijkt naar het Zomerakkoord: wij hebben als partij nagedacht wat wij, maar ook de rest van de oppositie gerealiseerd wilde zien. We hebben dus ook geprobeerd om dingen binnen te halen die voor andere partijen interessant zijn. De oppositie reageerde chagrijnig en dat is logisch, maar toch mogen ze in hun handen knijpen.”

Welke typische ChristenUnie-punten zijn met deze gedoogafspraak binnengehaald? | “Dan denk ik vooral aan armoede, duurzaamheid en gezin. Mannelijke ambtenaren krijgen nu drie weken betaald vaderschapsverlof. Alle drie deze punten liggen dicht bij ons, maar worden ook breder gedragen door andere partijen.

Volgens Trouw hebben jullie voor dit akkoord ook overlegd met de Tweede Kamerfractie. Waar ging dat over? “Dat was een heel kort overleg. We wilden kijken of we hen mogelijk in de wielen zouden rijden. Dat bleek niet het geval te zijn. We hebben het ook gehad over beeldvorming: samenwerken met Leefbaar, is dat niet erg? Ook dat viel mee. En de Kamerfractie was het met ons eens dat we punten hadden binnengehaald die dicht bij ons staan.”

Welk advies wil je andere eenzetel- fracties meegeven vanuit je eigen ervaring? | “Ik ben een geboren Rotterdammer, heb heel mijn leven in die stad gewerkt. Het raadslidmaatschap brengt me op plekken waar ik het bestaan niet van wist. Mijn advies: leer de stad kennen, omarm haar, geniet van voorrecht dat je hebt. Maar ook: kies je battles, maak keuzes, zoek je unique selling point. Je hebt een grote verantwoordelijkheid maar zorg dat die hanteerbaar is. Mijn voorganger Remco Oosterhoff heeft binnen het stadhuis het beste uit zichzelf gehaald, passend bij zijn karakter. Hij heeft gedaan waar hij ontzettend goed in is. Toch heb ik gezegd: ik wil ook buiten het stadhuis komen.

Hoe kun je als raadslid een verbindende rol spelen? | “Als ik nu als raadslid iemand bel, wil diegene altijd met me praten. Binnen de kortste tijd heb ik een afspraak. In deze positie kun je mensen bij elkaar brengen en alle belangen inzichtelijk maken. Op papier is er een andere werkelijkheid dan op straat. Neem het armoedebeleid. De wethouder zegt: iedereen kan een budget krijgen, als aanvulling op zijn inkomen. Het Nibud zegt dat dit ‘voldoende maar niet genoeg’ is. Je kunt ervan leven, maar geen buffers opbouwen. Op papier klopt dat. Maar in de stad zie je dat mensen, soms door domme keuzes, toch onder de armoedegrens leven. Op papier klopt het, maar de werkelijkheid is heel anders. Een ander voorbeeld: ik sprak laatst een vrouw met drie kinderen, die op 1 augustus uit haar huis wordt gezet. Ik mail het wijkteam en krijg een standaardantwoord terug: ‘ze kan naar de daklozenopvang, want wij regelen geen huizen voor mensen in de wijk’. Ik leg dat voor aan de wethouder en die zegt: ‘dat kan niet’. Op papier gaat alles goed, maar de werkelijkheid is anders. Het is dus belangrijk om het stadhuis uit te gaan. Als je met mensen een keten om een moskee vormt, ben je een verbinder. Ik heb wel nagedacht of we ook zo’n ‘keten’ om de PVV’ers in de stad kunnen vormen, maar ik weet niet hoe. Het gevoel van die vrouw die het vervelend vindt om door een arts met een hoofddoek geholpen te worden: hoe kom je haar tegemoet?”

Je neemt afscheid. Wat ga je vanaf april 2018 doen? | “Dat weet ik nog niet. Ik heb gepraat en gebeden. In september ga ik solliciteren. Ik heb nu nog de illusie dat ik van alles kan gaan doen, maar misschien moet ik in februari wel alles aannemen wat op m’n pad komt. Ik wil graag actief blijven als verbinder op het snijvlak tussen kerk en politiek. En ik wil dichter bij de uitvoering staan, concrete resultaten van mijn inzet zien. Dat past meer bij me dan het abstracte niveau van het beleid.”

Personalia
Setkin Sies is geboren en getogen in Rotterdam. Jarenlang werkte hij in het jongerenwerk, onder meer voor Youth for Christ. Sinds 2010 is hij in Rotterdam raadslid namens ChristenUnie/ SGP. Na de verkiezingen van 2018 stopt hij daarmee.