Doe recht aan de wegwerpmens
Doe recht aan de wegwerpmens
15 november 2021
Even wat kobalt bestellen om mijn batterij te maken. In de zoekmachine tik ik ‘hoe bouw ik een laptop’ in op zoek naar een tutorial. Oh wacht, zelf een laptop bouwen kan ik niet. Jij vast ook niet. Ik moet er dus één kopen. In deze coronatijd hebben we massaal ontdekt hoe onmisbaar laptops zijn. Dankzij deze digitale apparaten konden onze levens tijdens lockdowns doorgaan. Als ze het begeven gaan we snel op zoek naar een nieuwe. Gelukkig is er keus genoeg.
Dat geldt ook voor de mensen die ze maken. Dat de mensen die onze laptops maken vervangbaar zijn, weet bijna niemand. Als kobaltmijnwerker uit Congo is Elodie het schoolvoorbeeld van de wegwerpmens. Ze is goedkoop, vereist weinig zorg en is prima vervangbaar. Ze is de moderne slaaf die onderbetaald en uitgebuit het kobalt produceert dat nodig is voor batterijen. Dag en nacht werkt ze zich op 15-jarige leeftijd in het bloed, zweet en misschien wel de dood. Mocht zij het begeven dan zijn er voor haar tien anderen.
Onze digitale apparaten dragen het hoogste risico met zich mee om moderne slavernij te ondersteunen. Moderne slavernij viert hoogtij en vaak zonder dat wij het weten. Want hoe kunnen wij het weten? Wij bestellen online een nieuwe telefoon, pakken deze na bezorging uit en genieten van de gemakken die hij biedt. De bittere realiteit is echter dat wij Elodie nodig hebben om ons sociale leven in stand te houden. Zonder in te loggen op Zoom of Teams, zijn wij met haar verbonden. Deze verbondenheid leidt indirect tot verantwoordelijkheid. Maar bij wie ligt de directe verantwoordelijkheid?
Allereerst moeten elecktronicabedrijven hun verantwoordelijkheid nemen door in hun productieketens op zoek te gaan naar uitbuiting en slavernij. Alleen als er meer transparantie is voor consumenten en bedrijven over de gevolgen van hun keuzes is het mogelijk de verbinding met de mijnwerker te kunnen zien.
Vervolgens moet er gehandeld worden, en daar komt de overheid om de hoek kijken: zij kan een bindende ondergrens creëren zodat alle schakels in productieketens hun verantwoordelijkheid nemen. De realiteit is dat overheid de enige speler is die dit kan afdwingen. Daarom, beste coalitiepartijen: gooi de mens niet weg, maar de nietszeggende convenanten. Stel een wettelijke ondergrens voor verantwoord ondernemen. Kijk nog eens naar de initiatiefwet van de ChristenUnie die bedrijven verplicht om moderne slavernij uit hun productieketens te bannen. Anders ben ik genoodzaakt mijn volgende laptop zelf te bouwen. Ik sta niet voor de gevolgen in.
Klariska ten Napel is beleidsmedewerker voor de ChristenUnie Amsterdam, staat verkiesbaar voor de GR22 voor de ChristenUnie Zwolle, is voormalig voorzitter van European Christian Political Youth en kandidaat-Europarlementariër, en maakt zich druk om zaken als mensenhandel en moderne slavernij.
Elke maandagmiddag verschijnt op deze plek een nieuwe column van een van onze columnisten. Na de zomer staan deze columns in het teken van de formatiebesprekingen. Eerder verschenen de columns Een recept voor herstel van vertrouwen van Jeroen Troost en Een nieuwe bestuurscultuur? Ga eerst eens luisteren van Daphne Wind-Hoogeveen. Met deze columns faciliteert het Wetenschappelijk Instituut het partijdebat. De columns zijn op persoonlijke titel.