Experimenten met burgerraden hollen democratie uit
Experimenten met burgerraden hollen democratie uit
16 januari 2023
De afgelopen maanden waren de Provinciale Staten van Groningen ‘op expeditie’. Samen met jongeren, toneelmakers, onderzoekers en belangstellende inwoners zochten we naar de best mogelijke vormen van burgerparticipatie. Het resultaat van de Expeditie Participatie was een voorstel over hoe in de provincie Groningen burgerparticipatie vormgegeven moet worden. Eén onderdeel van dit voorstel was om naast de gekozen volksvertegenwoordiging te gaan experimenteren met burgerberaden en (gelote) burger-panels. Hoewel het streven nobel is, hollen burgerberaden de bestaande lokale democratie uit en vergroten de kloof tussen inwoner en openbaar bestuur. En dat terwijl het vertrouwen in de overheid al zeer laag is, zeker in Groningen.
In tegenstelling tot Rosita Bussink en Jos Maessen ben ik kritisch op deze vorm van burgerparticipatie. Door loting heeft namelijk iedereen misschien wel even veel kans om te participeren, maar niet iedereen heeft dezelfde mogelijkheden om dit goed te kunnen doen. Is het reëel om te verwachten dat jonge ouders, drukke ondernemers, chronisch zieken, minder mobiele ouderen of studentenavond aan avond met meer dan 100 mensen willen sparren over een maatschappelijk vraagstuk? Ik denk van niet. Hierdoor zullen sommige bevolkingsgroepen onvoldoende vertegenwoordigd worden. Ik ken bovendien genoeg mensen die blij zijn dat Statenleden nu namens hen besluiten nemen. Zodat zijzelf die tijd en energie in andere taken kunnen steken.
Een groot verschil tussen burgerberaden en de bestaande democratie in Nederland is dat volksvertegenwoordigers worden gekozen door alle kiesgerechtigde burgers. Een besluit van een burgerberaad kan daarom wat mij betreft nooit leidend zijn voor besluiten van de Staten, waar wél de stemmen van alle bevolkingsgroepen vertegenwoordigd zijn. Waar alle belangen zorgvuldig gewogen en meegenomen worden bij de besluitvorming.
Ik zie zeker ook wel dat er op het gebied van burgerparticipatie nog veel te verbeteren valt. Inwoners moeten eerder en beter bij plannen betrokken worden. De besluitvorming wordt daarmee zorgvuldiger en daardoor beter. Maar dat betekent niet dat we beleidsmakers moeten laten experimenteren met het de democratie. De democratie is immers een groot goed!
Bij de behandeling van het voorstel diende ik daarom een (aangenomen) amendement in om de experimenten met burgerberaden en burgerpanels uit het voorstel te halen. Ook schreef ik een opiniestuk over dit onderwerp. Daarin betoogde ik dat betere burgerparticipatie binnen de statenzaal moet plaatsvinden. De Provinciale Staten is immers al een burgerraad! Als Statenleden meer burgerparticipatie willen, moeten ze zelf meer de verbindende schakel zijn tussen inwoners en de provinciale overheid.
Margriet Donker-van der Vinne is Statenlid voor de ChristenUnie in Groningen en woont in Garrelsweer, middenin het aardbevingsgebied. Naast het statenlidmaatschap werkt zij bij een klantenservice.