Wanneer we inzoomen op de arbeidsongeschiktheidswetgeving in die afgelopen 30 jaar, valt op dat via zogeheten schattingsbesluiten mensen voor een steeds kleiner aantal voorbeeldfuncties geschikt hoeven zijn om arbeidsgeschikt te worden verklaard. Een verzekeringsarts brengt de belastbaarheid van iemand in kaart en een arbeidsdeskundige beoordeelt of een functievoorbeeld passend is. Een bekend voorbeeld uit de jaren 90 was de bonsaibomenknipper. Dit was een extreem lichte variant van de boomkwekersknecht. Toen was dat slechts één van de vele vereiste functievoorbeelden die zo’n beoordeling realiteitswaarde gaf. Doordat er nu nog slechts 3 passende functies met 3 arbeidsplaatsen aangetoond hoeven te worden, bepalen enkele extreem lichte functievoorbeelden het lot van vele tienduizenden mensen met ernstige gezondheidsschade. Juist werknemers met een lager inkomen komen ondanks forse gezondheidsschade gewoon in de WW. Deze mensen kunnen voor passend werk niet eens aan hun sollicitatieplicht voldoen. Zij gaan kansloos op weg naar de bijstand, wanneer er geen huisgenoot is met een inkomen.

Het zal duidelijk zijn dat deze complexe arbeidsongeschiktheidswetgeving geen recht doet aan het rechtvaardigheidsgevoel ondanks het gegeven dat vrijwel alle beslissingen bij de Rechtbank in stand blijven.

Een arbeidsongeschiktheidsverzekering zou moeten voorzien in een bestaansminimum waarbij mensen uitgedaagd worden om er bovenop te komen. Dat zou kunnen met eenvoudiger wetgeving en lagere uitvoeringskosten.

Hoe zijn we zover gekomen dat we onze moraliteit én het lot van kwetsbare mensen opofferen aan de eisen van de vrije markt? Wat is eigenlijk die vrije markt?

Hans Schipper is 25 jaar werkzaam geweest in diverse functies bij UWV en haar rechtsvoorgangers. Deze column is een reactie op de column van Jan Henk Verburg 'Gebrek aan controle leidt tot rampen'. Met deze columns faciliteert het Wetenschappelijk Instituut het partijdebat. De columns zijn op persoonlijke titel.