De menselijke maat was zoek in de toeslagaffaire, waar bleek dat de overheid en de rechterlijke macht genadeloos oordeelden op basis van een wet die door de Tweede en Eerste Kamer was aangenomen en die geen ruimte liet voor menselijkheid en maatwerk. De menselijke maat was ook zoek in de Participatiewet waar bijstandsontvangers hun uitkering plus een boete moesten terugbetalen als ze boodschappen ontvangen van hun ouders.

Het is terecht dat Eppo Bruins de hand in eigen boezem steekt. Ook sterk dat hij in snel tempo komt met een initiatiefwetsvoorstel waarmee gemeenten niet meer wettelijk verplicht zijn om in alle gevallen een boete op te leggen of geld terug te vorderen. Gemeenten krijgen de ruimte om daar een afweging in te maken, met oog voor de specifieke situatie. In de hoop dat dit voor meer mensen rechtvaardiger uitpakt.

Dit legt de bal bij wethouders en gemeenteambtenaren, en daar wordt het meteen ook ingewikkeld. Er zijn gevallen, zoals die in Wijdemeren, waarbij iedereen meent te weten hoe die menselijke maat moet worden toegepast. In het grootste deel van de situaties, is echter helemaal niet zo helder wat juist is. Hoe voorkom je dat wethouders bezwijken onder de druk om altijd hun hart te laten spreken? Of dat er wethouders zijn die sommigen voortrekken?

Ik vermoed dat er flink wat wethouders zijn die de afgelopen jaren stiekem blij waren dat ze zich konden verschuilen achter die ‘onmogelijke regels uit Den Haag’. Verontschuldigend naar de burger dat de harde wetgeving het onmogelijk maakte om een ander besluit te nemen.

De oplossing is niet om gemeenten meer discretionaire bevoegdheid te geven voor meer menselijke maat. Als je wilt dat mensen geen onrecht wordt aangedaan door wetten die bedoeld zijn om kwetsbare mensen te helpen, zul je wetten moeten schrijven die recht doen aan kwetsbare mensen. Dat vraagt een ideologisch debat aan de voorkant en een goede evaluatie van wetten op landelijk niveau. Met meer discretionaire bevoegdheid voor wethouders is risico dat het zoveelste probleem door Den Haag over de schutting van gemeenten wordt gegooid.

Joëlle Gooijer-Medema is fractievoorzitter voor de ChristenUnie in Delft, werkt bij het Leger des Heils en heeft hart voor de ouderenzorg. Dit is haar laatste maandagmiddagcolumn.

Elke maandagmiddag verschijnt op deze plek een nieuwe column van één van onze columnisten. Vorige week schreef Wietse de Boer de column 'Maak het simpel'. Tot volgende week!