Praktisch iedere Nederlander heeft er de afgelopen jaren mee te maken gehad: de Rijksoverheid heeft veel taken “gedecentraliseerd”. Gemeenten zijn tegenwoordig verantwoordelijk voor de uitvoering van onder andere Jeugdzorg, de bijstand, het vinden van werk, volwassenenzorg via de WMO en nog een aantal andere taken. 

Belangrijkste argument voor de decentralisaties was dat de lokale overheid dichter bij de burger staat. Daarmee kan ze “op maat” de zorg en ondersteuning bieden die nodig is. Gemakshalve ging Den Haag er daarbij vanuit dat de lokale overheid voor deze taken dan ook een substantieel lager budget nodig had. Dat budget werd dan ook afgeschaald, tot wel tientallen procenten minder.  

Het gevolg is inmiddels ook bekend. De overgrote meerderheid van de gemeenten heeft in de afgelopen jaren veel meer geld uit moeten geven aan de gedecentraliseerde taken, dan zij hiervoor van het Rijk ontving. De reserves zijn nu uitgeput en het water staat aan de lippen. Vanuit koepelorganisatie VNG wordt ongewoon scherpe en zelfs dreigende taal geuit richting het kabinet. Overleggen worden opgezegd en gedreigd wordt met het “teruggeven” van de gedecentraliseerde taken. Op het binnenhof verschijnen demonstrerende wethouders(!) en burgemeesters die Kamerleden aanklampen om te klagen over de nood.

Deze vertoning past niet in een fatsoenlijk land met een betrouwbare overheid. Als praktisch alle gemeenten zo in financiële nood zitten gaat er iets fundamenteel fout. En dat in een tijd waarin de betrouwbaarheid van de overheid al zo onder druk staat. 

De ChristenUnie moet als betrouwbare en degelijke partij in Kamer en Kabinet pal staan voor de medeoverheden. Daarom moet ze in het verkiezingsprogramma komen structurele met oplossingen voor deze krapte. Want een Rijksoverheid die inzet op het tegengaan van laaggeletterdheid en tegelijk  geld overhoudt, zoals in 2019, terwijl gemeenten moeten bezuinigen op de bibliotheek, dat is echt niet uit te leggen.

Jan Steven Eilander is lid van ChristenUnie-fractie in Amersfoort, ambtenaar in Zeist en radionerd in Nijkerk.

Elke maandagmiddag verschijnt op deze plek een nieuwe column van één van onze columnisten. Vorige week schreef Nadine Boers de column 'Ecco Homo'. Tot volgende week!