Je kunt verschillen ook overdrijven en groter voorstellen dan ze zijn. Het Nederlandse debat over Europa zucht  daaronder, terwijl de burger juist hier het vertrouwen kwijt is. Te vrezen valt dat de karikaturen in de aanloop naar de verkiezingen voor Het Europese Parlement opnieuw zullen domineren en verhullen dat we het in Nederland  eigenlijk vergaand over Europa eens zijn.

De uitbreidingen in de jaren zeventig en tachtig van het Europa, van de zes naar twaalf landen, bracht het ideaal van de naoorlogse droom dichterbij maar verhoogde ook de onderlinge spanningen. De foto van bondskanselier Kohl en president Mitterrand, hand in hand bij de herdenking op het slagveld van Verdun, werd iconisch. Niet alleen vanwege de Frans-Duitse vriendschap, maar ook omdat deze het symbool werd van een (mogelijke) dominantie van deze grootmachten. 

De latere voorzitter van de Europese Commissie Jacques Delors was bij mijn weten de eerste die een Europa van twee snelheden bepleitte. Lees: een kopgroep van landen die veel samen doen en een tweede groep met minder ambities. Het is er toen niet van gekomen. Nu zijn we met achtentwintig landen en kan niemand meer onder die principiële keuze uit. Commissievoorzitter Junckers vergezichten over vergaande overdrachten, een federatie en een Europees leger vallen niet alleen bij ons slecht. Met de Brexit verliest Nederland een partner in Europese terughoudendheid en probeert het nieuwe verbonden te smeden met gelijkgestemde landen.

Prominent denker Mathieu Segers, hoogleraar Europese geschiedenis, vat hun boodschap bondig samen: nationaal wat kan, Europees wat moet. Of, zoals de slotconclusie van het themacongres over Europa van de ChristenUnie afgelopen september luidde: minder, maar overtuigender. Dat heeft niets met Euroscepsis te maken, maar alles met een realistische kijk op de verwerkelijking van de Europese droom.

Columnist Ton van Brussel is oud-journalist en oud-directeur van het Amsterdamse debatcentrum de Rode Hoed.