Alleen inclusief onderwijs is passend onderwijs

Alleen inclusief onderwijs is passend onderwijs

10 november 2025 by Pieter Dirk Dekker

Passend onderwijs is niet passend als het om inclusie gaat. Bij passend onderwijs staat het probleem van het kind centraal en daaromheen wordt een veilige omgeving gebouwd. Maar met deze exclusieve positie zijn kinderen niet gebaat. Ze moeten gewoon mee kunnen doen, gewoon naar school kunnen en gewoon naar verjaarspartijtjes kunnen. Dat kan alleen door inclusief onderwijs, is de stelling van Pieter Dirk Dekker.

Naar welke school stuur je je kinderen? Ook wij, als ouders van twee jonge jongens, stellen ons deze vraag. Een belangrijke vraag – en een lastige. Zeker als een van je kinderen, zoals bij ons, een verstandelijke beperking heeft. Waar komen hij en zijn broer het beste tot bloei?

Wie zich verdiept in de verschillende onderwijsmogelijkheden voor kinderen met en zonder beperking, ontdekt al snel een grote consensus onder alle deskundigen. Uiteindelijk zijn álle kinderen gebaat bij zogenoemd ‘inclusief onderwijs’. Dat is onderwijs waarbij speciaal onderwijs uitzondering in plaats van regel is: in principe gaan alle kinderen samen naar een reguliere school. Eventuele extra zorg of ondersteuning wordt binnen die reguliere school aangeboden. Zo groeien kinderen samen op, profiteren ze van elkaar in hun ontwikkeling en leren ze met respect om te gaan met hun onderlinge verschillen. Niet voor niets heeft de rijksoverheid zichzelf ten doel gesteld dat in 2035 de meeste scholen de overgang naar zulk inclusief onderwijs hebben gemaakt.

Juist van een partij als de ChristenUnie zou je verwachten dat ze deze koerswijziging in het Nederlandse onderwijsbestel voluit omarmt. De waarde van ieder mens, ongeacht eventuele beperkingen, zit diep verankerd in ons christelijk-sociale DNA. Talloze rapporten over het belang van samen opgroeien vallen bij de partij van het gezin in rijpe aarde. Toch?

Wie het concept-verkiezingsprogramma van de ChristenUnie goed bekeek, kreeg helaas een andere indruk. Inzet was niet ‘inclusief’, maar ‘passend onderwijs’. Onderwijs waarbinnen kinderen met een beperking in de regel dus niet naar reguliere scholen gaan, maar naar aparte scholen voor speciaal onderwijs. Waarom loopt de ChristenUnie juist op dit onderwerp achter de muziek aan? Na overleg met de indiener van een amendement dat zeer terecht de vinger bij deze zere plek legde, werd de tekst verbeterd. Maar nog altijd klinkt er weinig overtuiging in door. Onder het kopje ‘Passend onderwijs voor ieder kind’ staat er nu: ‘We blijven stappen zetten richting inclusiever onderwijs, waarbij alle kinderen zoveel mogelijk naar dezelfde school gaan. Voorwaarde is dat de scholen dit kunnen doen zonder bureaucratie en geschuif met budgetten.’

Natuurlijk kost het geld en moeite om vanuit een bestaand systeem van passend onderwijs over te gaan naar voluit inclusief onderwijs. Dat vraagt iets van beleidsmakers, van scholen en van ouders. We zijn, vaak met de beste bedoelingen, nu eenmaal gewend geraakt aan een situatie waarin niet het onderwijssysteem maar het kind met een beperking vaak het probleem lijkt. Het past een partij als de ChristenUnie om moedig voorop te gaan in de verbeterslag die door deskundigen en tal van scholen al ingezet is. Dit in het belang van alle kinderen: met én zonder beperking.

In ieder geval maakt een transitie naar inclusief onderwijs het ouders zoals ons een stuk eenvoudiger om een school te vinden waar allebei onze zonen goed tot hun recht komen. 

Pieter Dirk Dekker is lid van de ChristenUnie en woont in Rotterdam