De scheve verhouding van de gezondheidszorg in ons Koninkrijk

14 april 2025 by Henco Cecilia

All animals are equal, but some animals are more equal than others. Deze ongelijkheid speelt ook in de Nederlandse gezondheidszorg. Voor de wet is iedereen gelijk en heeft iedereen hetzelfde recht op zorg, maar de Nederlandse Caribische eilanden binnen ons koninkrijk kampen met zorg van tweederangs kwaliteit. De Nederlandse regering is daarvan op de hoogte, maar neemt geen maatregelen. Zorg is echter geen gunst, geen luxe en al helemaal geen politieke speelbal. Het is een fundamenteel mensenrecht. Hoe kunnen we vanuit christelijk-sociaal oogpunt een hoeder zijn van dit recht?

Het Koninkrijk der Nederlanden is een soevereine staat, die bestaat uit vier landen: Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Deze vier landen zijn autonoom. Bonaire, Sint-Eustatius en Saba hebben de status van bijzondere gemeente van Nederland en vormen samen Caribisch Nederland. Dat is vastgelegd in het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden (1954). Dit statuut beoogt een balans tussen autonomie en samenwerking. Wat betekent hier autonomie? In elk geval iets anders dan vrijblijvendheid, zoals Nederland dat binnen het Koninkrijk der Nederlanden lijkt op te vatten als het om gezondheidszorg gaat. Maar laten we eerlijk zijn: als je buurman in nood is, zeg je toch ook niet 'zoek het zelf maar uit'?

Nederland heeft de middelen, de Caribische eilanden hebben de nood. En toch grijpt Den Haag pas in als de vlam in de pan slaat. Tijdens de coronapandemie kon het opeens wél. Maar structureel bijdragen? Ho maar. Dat is niet alleen inconsequent, het schendt ook de gezondheidszorg als mensenrecht. Een recht is geen cadeautje dat je alleen met Kerstmis uitdeelt; het is een voortdurende verplichting. Als een staat zijn burgers geen gelijke toegang tot zorg biedt, hoe legitiem is die staat dan nog?

Natuurlijk, gezondheidszorg is formeel een landsaangelegenheid. De landen zijn verantwoordelijk voor mensenrechten en deugdelijk bestuur, maar het Koninkrijk is de hoeder van deze principes.

Vanuit een christelijk-sociale visie is zorg immers niet alleen een juridisch recht, maar ook een morele plicht. Drie principes moeten leidend zijn:

Solidariteit boven bureaucratie – We zijn allemaal koninkrijksburgers. Waarom zou je postcode bepalen hoe goed je geholpen wordt?
Verantwoordelijkheid boven vrijblijvendheid – Structurele investeringen, niet alleen paniekvoetbal bij crisissen.
Waardigheid boven winst – Zorg is geen kostenpost, maar een investering in welzijn.

De realiteit is simpel: zolang Nederland zich terughoudend opstelt, blijven duizenden burgers verstoken van goede zorg. Tijd voor een koerswijziging:

Gelijke zorgstandaarden in het hele Koninkrijk.
Eerlijke verdeling van middelen en expertise.
Actieve betrokkenheid van Nederland, structureel en niet alleen in crisistijd.

Zorg is geen aalmoes. Het is een recht. En het wordt hoog tijd dat het Koninkrijk dat recht serieus neemt.