Tijd voor maatregelen? Ik denk van wel. Digitalisering in het algemeen is een ander verhaal; maar als het om persoonlijk mobiel internet gaat, dan moet het privéleven van ieder mens er geheel van verschoond kunnen blijven. Het is een belangrijk recht, dat we ongetwijfeld de facto gaan verliezen als de overheid niet ingrijpt.

Met zulk overheidsingrijpen zullen veel bedrijven niet blij zijn. Mensen zonder smartphone gelden zeker voor bedrijven meer en meer als lastpost en erger: als kostenpost. Standvastige politici zijn nodig om onze vrijheid te verdedigen tegen commerciële belangen. Van politici van de ChristenUnie zou je mogen verwachten dat ze zich hiervoor inzetten. 

Toch is dat maar de vraag. Met de Digitaliseringsvisie van de ChristenUnie in de hand (Meer dan enen en nullen, §3.2) kunnen bedrijven zich zelfs beroepen op de “soevereiniteit in eigen kring” – om vervolgens de soevereiniteit van andere kringen zoals de school en het gezin te vernietigen. De smartphone is het universele paard van Troje. 

Dit lijkt misschien overdreven, maar dat is het niet. Tegenover de voordelen van de smartphone staan namelijk grote nadelen. Ten eerste de problemen van sociale en psychologische aard, zoals schermverslaving en concentratieverlies. Ten tweede problemen van maatschappelijke en politieke aard, zoals teloorgang van privacy, bubbelvorming en nepnieuws, en de bizarre concentratie van macht in onduidelijke, onvoorspelbare en oncontroleerbare handen. Mij houdt vooral dat laatste bezig: een update van George Orwell’s 1984 en nu niet in romanvorm, maar in het echt.  

Een wettelijk beschermde vrijheid voor mensen om vrijwillig tijdelijk, periodiek of permanent zonder mobiel internet te leven is als een schep zand in de machine van noodlottige machtsconcentratie. Hoe groter de minderheid die hiervoor kiest, hoe groter de schep zand. En hoe sterker ook, voor ieder die eigenlijk van het ding af zou willen, de stimulans en inspiratie om dat serieus te gaan proberen. Zo’n belangrijke dienst aan de samenleving mag iets kosten. 

Arend Smilde is kritisch ChristenUnie-stemmer. 

Deze column zal in juni in Groen verschijnen, met een reactie vanuit de werkgroep die de digitaliseringsvisie schreef.