We willen meer bewustwording over het slavernijverleden en Keti Koti is één van de tools daarvoor. Ook ik heb mij in Arnhem ingezet voor een jaarlijkse herdenking, viering en monument. Maar toch heb ik soms het gevoel dat we voorbij schieten aan het doel. Het vieren van Keti Koti is een festival geworden, met beelden van vrouwen in kleurrijke koto, muziek, dansen en natuurlijk lekker eten. Alhoewel al deze elementen een deel van het verhaal van de slavernij vertellen, lijkt het toch vaak op een gezellig feestje. Een vinkje op ons diversiteit-en-inclusielijstje. 

Maar die bewustwording, waar het eigenlijk om draait, hoe staat het daarmee? Herdenken we alleen de gruweldaden die tot slaafgemaakten zijn aangedaan? En vieren we alleen de vrijheid die is teruggegeven? Of staan we ook stil bij de vrijheidsstrijders, die zich niet neerlegden bij de onderdrukking? Leren we aan de volgende generatie dat zij de ware helden zijn die streden voor gelijkwaardigheid met gevaar voor eigen leven? 

Een aantal krijgt nu wat meer bekendheid, zoals Tula en Boni. Maar er zijn er zoveel meer, en van velen zullen we de namen en de verhalen nooit kennen. Maar juist deze verhalen moeten verteld worden, zodat de geschiedenis niet alleen vanuit wit perspectief wordt verteld, maar ook vanuit het perspectief van de mensen die het leed hebben moeten doorstaan. Pas als we een completer beeld van de geschiedenis hebben en dichterbij de waarheid komen kunnen we echt herdenken en vieren. 

Als we het over het slavernijverleden hebben, moeten we het ook hebben over de doorwerking nu. Mensen van kleur vertellen over de keren dat ze zijn uitgescholden, zonder reden zijn aangehouden en een lager schooladvies kregen dan hun score. Het toeslagenschandaal, de fraudecontroles van DUO en racisme bij het ministerie van Buitenlandse Zaken: institutioneel racisme valt niet meer te ontkennen. 

Een oplossing lijkt nog moeilijk te vinden. Maar misschien kunnen we beginnen bij de geschiedenis. De Nederlandse staat en verschillende steden deden onderzoek naar hun slavernijverleden, wat leidde tot nieuwe inzichten. Arnhem zal dit najaar een onderzoek presenteren. Laten we daarmee doorgaan. Als we de waarheid over het verleden blootleggen, komen we wellicht ook dichterbij de vrijheid en gelijkwaardigheid waarop ieder mens recht heeft. 

Nathalie Nede is  fractievoorzitter van de ChristenUnie Arnhem