Niet onwetendheid, maar rechtvaardigheid inspireert christelijk-sociaal klimaatbeleid
Niet onwetendheid, maar rechtvaardigheid inspireert christelijk-sociaal klimaatbeleid
13 februari 2023
Vorige week betoogde Michiel Plooij dat John Rawls een inspiratie kan zijn voor de klimaatpolitiek van de ChristenUnie. En hoewel het nuttig kan zijn om eens buiten de christelijk-sociale canon te kijken, is het niet raadzaam om Rawls’ gedachtenexperiment te gebruiken. De klimaatpolitiek van de ChristenUnie zou zich moeten baseren op een steviger fundament.
Het gedachtenexperiment van Rawls gaat namelijk uit van een aantal veronderstellingen: je weet niet waar je op aarde je woont, hoe oud je bent, wat je inkomen is en ga zo maar door. Als je dan de wereld zou inrichten, zou je dan niet kiezen voor een eerlijke verdeling van kansen en een minimale levensstandaard voor iedereen? Michiel past dit toe op klimaatbeleid en toekomstige generaties, en de conclusie is simpel: een eerlijke wereld vraagt om radicaal klimaatbeleid.
Maar zo simpel is het niet. Het gedachtenexperiment van Rawls gaat uit van een maakbare samenleving die van buitenaf kan worden vormgegeven. In werkelijkheid zijn we geplaatst op een bepaalde plek en in een bepaalde tijd. Dat beperkt niet ons begrip van rechtvaardigheid, maar versterkt het en geeft het inhoud. Juist door onze overtuigingen, ervaringen en kennis kunnen we weten wat rechtvaardig is. Dit sluit goed aan bij de christelijk-sociale gedachte van soevereiniteit in eigen kring.
De paradox van de sluier van onwetendheid is bovendien dat we, om dit experiment goed uit te voeren, juist veel moeten weten. Over toekomstige ontwikkelingen en de consequenties van alle keuzes die we maken. En als we eerlijk zijn, ontbreekt die kennis vaak. Hoe kunnen we dan nog een goede inschatting maken?
Dan is het fantastisch dat we mogen bouwen op een beter fundament Een fundament waarvoor we geen onwetendheid hoeven te veronderstellen. De Bijbel inspireert ons om op onze plek verantwoordelijkheid te nemen voor mensen, dieren en de natuur. Volgens onze beginselverklaring maken we ‘deel uit van één schepping en één mensheid. We komen tot ons recht in een leven van dankbare verbondenheid.’
Juist als we beseffen dat wat we Gods schepping én elkaar aandoen door onze verwoestende manier van leven onrechtvaardig is, dan kunnen we niet anders dan in actie komen. Met een levensstijl die haaks staat op onze huidige manier van leven. En met een radicaal klimaatbeleid.
De conclusie van Michiel is dus terecht. Het experiment van Rawls kan gebruikt worden om niet-christenen te overtuigen van de noodzaak van klimaatbeleid. De ChristenUnie mag echter bouwen op een rijker fundament. Niet onwetendheid, maar Bijbelse rechtvaardigheid inspireert christelijk-sociaal klimaatbeleid.
Jan Werkman is projectleider Ruimtelijke Ontwikkeling bij de gemeente Montferland, en lid van de Denktank van PerspectieF, ChristenUnie-jongeren.
Elke maandagmiddag verschijnt op deze plek een nieuwe column. Met deze columns faciliteert het Wetenschappelijk Instituut het partijdebat. De columns zijn op persoonlijke titel. Wilt u zelf een column schrijven, stuur dan een email naar laurenswijmenga@christenunie.nl.