Wie onwetend is, kiest voor een radicaal klimaatbeleid

6 februari 2023 by Michiel Plooij

Een bekend gedachtenexperiment van de filosoof John Rawls heet ‘de sluier van onwetendheid’. Kort gezegd stelt hij de vraag: als je van tevoren niet weet waar je in de maatschappij geplaatst zou worden, hoe zou je die dan inrichten? Binnen christelijk-sociale kringen is Rawls misschien niet de meest aangehaalde filosoof. Toch kunnen we van zijn gedachtenexperiment wel iets leren. Die les zou ook gevolgen moeten hebben voor onze visie op het klimaatbeleid.

Het idee van de sluier is dat als je van tevoren niet weet wie je wordt, je een samenleving inricht waar iedereen ongeveer even gelukkig is. Het maakt dan niet uit of je een vuilnisman bent op de Zuidas of een bankier in Friesland.

Dit gedachtenexperiment is interessant op nationaal niveau, maar wordt nog prikkelender als we het internationaal toepassen. Hoe richt je de wereld in als je niet zou weten of je in de kledingindustrie in Vietnam werkt, of boer bent in Nederland. Of je werkloos bent in Angola, of politicus in Nederland?

Helemaal spannend wordt het als je ook niet weet of je in het heden geplaatst wordt of in de toekomst. Opeens moet je overwegen hoe je de wereld nu zou inrichten als je niet weet of je over 100 jaar in Bangladesh woont en met enorme overstromingen te maken krijgt als gevolg van klimaatverandering. Of dat je in een Nederland woont met een behaaglijk Mediterraan klimaat en hoge dijken. Maar dat je dan wel te maken krijgt met enorme vluchtelingenstromen.

Dit gedachtenexperiment spoort ons aan om een veel radicaler klimaatbeleid te voeren dan we nu doen. Als we de consequenties van ons handelen voor volgende generaties echt tot ons door laten dringen, is een flink hogere belasting op spullen dan onbespreekbaar? Is het sterk verminderen van onze vleesconsumptie dan echt een gek idee? Inclusief de vleesconsumptie van onze geliefde huisdieren, zeg ik als katteneigenaar. En is het radicaal indammen van onze vliegreizen dan zo idioot? Vult u de lijst maar aan…

We hebben politici nodig die moedig genoeg zijn om te vertellen dat een radicaal klimaatbeleid pijn gaat doen, maar dat het wel eerlijk is. Politici die ons vertellen dat we de lasten van het klimaatbeleid op een sociale manier kunnen en moeten verdelen. En dat ons geluk niet afhangt van het plegen van roofbouw op de aarde. Politici, tot slot, die ons vertellen dat dit beleid echt nodig is, omdat we anders het achtste gebod (“steel niet”) overtreden ten opzichte van de generaties na ons.

Michiel Plooij is lead engineer bij een ingenieursbureau, waar hij werkt aan de ontwikkeling van medische hulpmiddelen.

Elke maandagmiddag verschijnt op deze plek een nieuwe column. Met deze columns faciliteert het Wetenschappelijk Instituut het partijdebat. De columns zijn op persoonlijke titel. Wilt u zelf een column schrijven, stuur dan een email naar laurenswijmenga@christenunie.nl.