Meer diversiteit in de geneeskunde kan levens redden
Meer diversiteit in de geneeskunde kan levens redden
9 januari 2023
In de geneeskunde is de diagnostiek en behandeling van aandoeningen gebaseerd op wetenschappelijke feiten, de zo genoemde evidence-based medicine. Maar deze bewijzen zijn vooral gebaseerd op onderzoek bij een selecte groep, die voornamelijk bestaat uit witte mannen. Door meer aandacht te besteden aan diversiteit kunnen mensenlevens worden gered.
In geneeskundig onderzoek is nu nog weinig rekening gehouden met verschillen in geslacht, leeftijd, ras, etniciteit, cultuur, socio-economische en demografische factoren. Als er wel rekening mee gehouden is, zijn de populaties te klein om onderbouwde uitspraken te doen. De laatste decennia wordt echter steeds duidelijker dat er bij de meeste aandoeningen man/vrouw verschillen zijn in de klachten, presentatie van de ziekte en de levensverwachting. Dat geldt ook voor het hart.
In de leerboeken wordt beschreven dat een hartinfarct zich uit als een plotselinge heftige pijn midden op de borst, uitstralend naar de kaken en gepaard gaand met doodsangst, misselijkheid en transpireren. Het gevoel van een olifant op de borstkast. Maar dat komt vooral voor bij mannen. Vrouwen hebben vagere klachten zoals pijn tussen de schouderbladen of extreme vermoeidheid waardoor de diagnose vaak gemist wordt. Rotterdams onderzoek toonde aan dat de diagnose hartinfarct bij 50 % van de vrouwen met klachten wordt gemist. Bij mannen is dit bij 33 % van de infarcten. Een gemiste diagnose kan fatale gevolgen heen.
Het beloop van hart- en vaatziekten wordt beïnvloed door risicofactoren, zoals roken, hoge bloeddruk, suikerziekte (diabetes), hoog cholesterol, stress, overgewicht en genetische belasting. De negatieve impact van deze risicofactoren is bij vrouwen is 4-6 x hoger is dan bij mannen.
De verschillen worden nog groter wanneer rekening gehouden wordt met leeftijd, ras, etniciteit enzovoort. Gericht onderzoek heeft aangetoond dat vrouwen die complicaties in de zwangerschap hebben doorgemaakt een groter risico hebben om op jongere leeftijd hartklachten te ontwikkelen. Met deze kennis kunnen -preventieve maatregelen worden genomen, met een goed resultaat.
Een actueel voorbeeld van man/vrouw verschillen in het verloop van een ziekte is longcovid. Naar schatting honderd duizend mensen hebben na de besmetting longcovid overgehouden en tweederde van deze gevallen zijn vrouwen, overwegend twintigers en dertigers.
God schiep hen, man en vrouw, naar Zijn beeld, niet naar elkaars beeld. Het is daarom heel belangrijk dat het wetenschappelijk onderzoek diverser wordt. Daarvoor is geld nodig en hier ligt ook een opdracht voor de politiek. Want meer diversiteit in de geneeskunde kan levens redden.
Dr. Harriette Verwey is gepensioneerd cardioloog bij het Leids UMC en kandidaat van de ChristenUnie voor de Eerste Kamer.