Cultureel erfgoed – écht gewaardeerd?

Cultureel erfgoed – écht gewaardeerd?

1008x567.jpg

9 mei 2022 by Susanne van den Beukel

Het hoofdstuk cultuur valt in onze verkiezingsprogramma’s vaak nogal kort uit. Ja, er is aandacht voor cultuureducatie, en terecht. Ook wordt herkend, dat cultuur sterk is verbonden met onze nationale en lokale geschiedenis. Objecten vertellen verhalen. Ze worden geprezen of zijn omstreden en zijn zo getuigen van onze identiteit. Maar wat is erfgoed ons écht waard? 

In het VNG magazine was de serie ‘BuitenBeeld’ populair. Lokale politici staan trots afgebeeld voor een voor hen betekenisvol beeld. Ik begon altijd met de achterkant, want deze hekkensluiter liet steeds een persoonlijke kant van een lokaal politicus zien. Een gepassioneerd getuigenis van verbondenheid met zijn of haar gemeente.  

De waardering voor gemeentelijke kunstcollecties kan echter beter. Als we de objecten in depots laten staan en ze niet te onderhouden, raken we ze stap voor stap kwijt. Wie heeft in beeld hoe omvangrijk de collecties zijn? Wie weet waar schilderijen, etsen, foto’s etc. zijn opgeborgen?  

Kunstcollecties worden bovendien de afgelopen jaren steeds vaker ‘ontzameld’, objecten worden afgestoten en opgeruimd. Maar welke waarderingsrichtlijn wordt hiervoor gebruikt? Het wordt pas besproken als het depot onder water staat en de gemeentelijke kas hoge restauratiekosten moet ophoesten. We zijn voor preventie in de zorg, waarom niet ook in de cultuur? Want schades betekenen hoge herstelkosten: voorkomen is beter dan genezen. 

Hetzelfde geldt voor gebouwd erfgoed. Nu de komende jaren flink mag worden gebouwd vliegen ons de bestemmingsplannen om de oren. Oude gebouwen moeten ruimte maken voor nieuwe. Raken gebouwen hun oorspronkelijke functie kwijt dan komt het vraagstuk herbestemming om de hoek kijken. Lukt het ons als gemeenteraden om zo te sturen, dat waardevolle gebouwen behouden blijven? Ik zag het de afgelopen jaren helaas veel te vaak mis gaan. We raakten veel moois onomkeerbaar kwijt.  

Het lijkt alsof erfgoed vooral een probleem is dat innovatieve stedenbouwkundige ontwikkelingen in de weg staat. Woningbouw en verduurzaming zijn met stip prioriteiten nummer één en twee. Hebben we onze cultuurhistorische waardenkaart nog wel op orde? Cultureel erfgoed is geen belemmering, maar een inspiratiebron. Een verbinding tussen het verleden en het heden. 

Laten we de coalitieakkoorden waarover nu wordt onderhandeld beoordelen op de waardering voor cultureel erfgoed. Die waardering mag ons best wat kosten. 

Susanne van den Beukel is gediplomeerd restaurator en kerkorgelbouwer, tevens fractievoorzitter van de ChristenUnie in Hengelo. 

Elke maandagmiddag verschijnt op deze plek een nieuwe column. Momenteel gaan de columns over onderwerpen uit de gemeentepolitiek. Met deze columns faciliteert het Wetenschappelijk Instituut het partijdebat. De columns zijn op persoonlijke titel.