Door de ongunstigheid der tijden zijn de engelen – helaas – bijna geheel verdwenen uit de academische discussie – alleen de theologie houdt dapper stand. Hun plek als gedachtenexperiment over de condition humaine is echter overgenomen door de robots en artificiële intelligenties uit onze boeken, films en videogames. Data uit Star Trek, C-3PO uit Star Wars of Janet uit The Good Place-serie: ze lijken (heel erg) op mensen, maar ze zijn het niet. Robot Data worstelt met het hebben van emoties en Janet met haar liefde voor een sterveling. En precies dat – aldus de theorie – wijst aan wat een mens zo menselijk maakt. Wij hebben emoties, robots niet. Wij worden verliefd, robots niet.

Of toch wel? In de game The Turing Test – vernoemt naar Alan Turning, die tijdens de Tweede Wereldoorlog de Duitse enigmacodes kraakte – discussieert de astronaut Ava Turing geregeld met een eigenwijze boordcomputer TOM geheten. Ava wil de hele tijd graag het unieke van haar eigen mens-zijn benadrukken, maar TOM is niet onder de indruk. Mensen hebben ethiek, zegt ze. Ethiek is niets anders dan logisch nadenken, dat kan ik ook, antwoordt TOM. Ik ben creatief, probeert Ava. Je bedoelt gewoon de beste keuze maken uit een chaos van toevalligheden, dat kan ik ook.

The Turing Test laat zien dat robots niet zozeer op ons lijken, maar wij op hen. En met elke stap die zij zetten, stellen ze fundamentele vragen over wie of wat wij nu eigenlijk zijn en denken te zijn.


Dr. Frank Bosman is cultuurtheoloog