De nieuwe scheiding
De nieuwe scheiding
5 november 2018
De oorlog was voorbij. De wederopbouw kon beginnen en de gewone man kreeg het wat beter. Hoopvol woei daarna het verheffingsideaal door Nederland. Niet alleen de dokterszonen konden gaan studeren, ook de kinderen uit andere milieus konden zich gaan ontwikkelen. De zon scheen in de ‘glorieuze jaren zeventig tot negentig.’
Inmiddels is ongeveer een derde deel van de Nederlandse bevolking is hogeropgeleid. Zij zijn opgeklommen uit de lagere klasse, waar de braindrain zich voltrok. Wie kon verliet het dorp, bleef wonen in de stad en trouwde met een afgestudeerde vrouw. Opleiding bepaalt salaris, en salaris bepaalt waar je kunt wonen en op welke sport de kinderen kunnen.
Eerder dit jaar won Kees Vuyk de Socrates wisselbeker voor zijn boek Oude en nieuwe ongelijkheid,waarin hij reflecteert op de schaduwzijde van deze sociale maatschappelijke herstructurering. De grenzen van de meritocratie en daarmee verbonden sociale mobiliteit lijken inmiddels bereikt, en een onomkeerbare scheiding loopt nu door onze scholen, banen en woonwijken.
Dit zie ik ook in Maastricht. Zo streek onze kerk vier jaar geleden neer in een leuke volksbuurt dicht bij het centrum. Als nieuwe groep, konden we samen met buurtbewoners en welzijnswerk toch veel mooie activiteiten organiseren. Vriendschap groeide, evenals het sociale kapitaal van de wijk.
Maar toen werd de kerk – die we in symbiose met de katholieken gebruikten – onttrokken aan de eredienst. Ook voor ons huurcontract viel even later het doek. Nu beperkt het geloof zich niet tot muren, en gelukkig vieren we alweer op een andere locatie. Maar dit is het grote verdriet: we zagen met eigen ogen het stedelijke ontwikkelingspatroon waarin volksbuurt, hot-property wordt.
Zo kunnen de kinderen van de buurt er geen huis meer betalen, noch voldoen aan de waarborgen voor een huurwoning. Instromende expats en Hollanders verdrijven nu, traag maar onverbiddelijk, de bewoners en cultuur van de wijk. Onze kerk had de verbinding tussen het oud en nieuw in de wijk wel kunnen vormen. Maar niet de prijzen kunnen drukken.
Kerk en sportveld kunnen kloven overbruggen. Dat zei Gert-Jan Segers tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen, en als voorganger en oud-atleet herken ik beiden. Bewust wonen, sporten en kerk-zijn is noodzakelijk, maar bewuste woonvisies creëren wel het noodzakelijke kader.
De inzet van lokale bestuurders wordt cruciaal. En ChristenUnie/SGP Den Haag durfde het voorstel aan: sociale buurten opfleuren met koopwoningen is goed, maar sociale huur in koopwijken is evengoed nodig. Dit verdient navolging, want sociale cohesie ontstaat niet vanzelf.
Jesse de Haan is voorganger in Maastricht en houdt van echte slagroom.