Natuurlijk, in Nederland moet er worden samengewerkt, verantwoordelijkheid worden genomen, over schaduwen heen gestapt worden. Maar samenwerking met corrupte politici of corrupte partijen? De beschuldiging is ernstig genoeg om eens nader onder de loep te nemen.

Corruptie – bederf – komt voor in het groot en in het klein. In het academisch discours over corruptie wordt het onderscheid tussen grand corruption en petty corruption gemaakt. Kleine corruptie is vaak makkelijker te herkennen: wetsovertredingen of machtsmisbruik voor eigen gewin. Omkoping, witwassen, fraude, diefstal, dat werk. Dit is het soort corruptie dat je kunt bewijzen met bonnetjes (tenzij je ze kwijtraakt natuurlijk), afschriften, tapgesprekken. En hoewel Mark Rutte nog geen corruptie lijkt te herkennen als hij er bovenop zit, zijn er VVD-politici dit het zelfs voor hém onmogelijk hebben gemaakt dit in een enkel geval te ontkennen.

Grote corruptie is vaak veel subtieler. Het aanstellen van mensen van wie je weet dat ze loyaal aan je zullen zijn, het gunnen van klusjes om er ooit eens iets voor terug te verwachten, het creëren van ongelijkheid door aan mensen (of multinationals) invloed op een samenleving te geven die ze niet toekomt. Een bekend voorbeeld uit het buitenland is de voormalig Georgische president Saakasjvili. Hij ontsloeg in 2005 in een dag het door en door rotte voltallig politiekorps, en had ook echt succes als corruptiebestrijder. Saakasjvili eigende zich echter steeds meer macht toe en begon met het aanstellen van vrienden en familie op belangrijke posten – voor de goede zaak, zo vond hij zelf uiteraard. Een ander soort corruptie, maar niet minder bederfelijk.

Invloed op onze premier lijkt een kwestie van de goede connecties, een gevulde portemonnee en VVD-partijpunten. Als je rijk bent of een lange staat van VVD-dienst hebt is de premier bereid het onverdedigbare voor je te verdedigen. Is dat corrupt? Het is een stevige beschuldiging. Corruptie is geen berekening met een duidelijke uitkomst, geen kwestie van ‘bewijzen’. Juist bij de vormen van corruptie die je niet met een bonnetje kunt aantonen, moet je afstand nemen om te zien of wat er gebeurt nog klopt, of dat bederf is ingetreden. Maar ik vrees dat Engelen er niet ver naast zit, en het gedrag van Rutte is een gesprek waard. Ik hoop dat onze bewindspersonen en politici dat gesprek ook in de Trêveszaal durven voeren.

Mart Keuning was van van 2012 tot 2018 fractievoorzitter van de ChristenUnie Leiden.