Dit was toch wel de lente van onverwachtse uitslagen. Groot was de verbazing in maart, toen Forum voor Democratie niet alleen winst boekte, maar ook de grootste werd. Daarna dook tussen de tweestrijd op rechts plotseling de Partij van de Arbeid op. Bij alle duidingen heb ik echter in toenemende mate moeite met het begrip ‘winnaar’.

Want winnen gaat in dit land volgens merkwaardige spelregels. Je kunt nog zoveel stemmen krijgen, als het er minder zijn dan vorige keer: verloren! Zo hoorde het GroenLinks van Klaver in 2017 tot het kamp van de grote winnaars en de SP van Roemer tot dat van de grote verliezers. In werkelijkheid hadden op beide partijen een miljoen mensen gestemd – het verschil bedroeg slechts vierduizend stemmen. De kiezer die zweeft krijgt op deze manier bovengemiddelde aandacht. Invloed ook trouwens. Rotsvast zijn kiezers en politici er immers van overtuigd dat ‘de winnaars’ mogen formeren.

Eerlijk is eerlijk, je hebt er natuurlijk altijd één die ‘de grootste’ is. Maar wat betekent dat nu eigenlijk? In Nederland hebben we een traditie van partijen die claimen volkspartij te zijn. In die zin hebben tot op heden alle partijen alle verkiezingen verloren. Nog nooit heeft een partij het vertrouwen van het volk gewonnen en gewoon een absolute meerderheid behaald. Slechts een (van de dertien) miljoen kiesgerechtigden stemde in maart op Forum – evenveel als op de VVD, en in absolute zin evenveel als op GroenLinks of de SP in 2017.

Nu is een land met alleen maar verliezers niet zo’n aantrekkelijk beeld. We kunnen er ook anders naar kijken. Keer op keer besluiten de Nederlandse kiezers hun stemmen netjes te verdelen. Een veelkleurige samenleving vertaalt zich in een veelkleurig politiek palet. Wie durft samen te werken kan in een meerderheidspositie terecht komen. En de winnende meerderheid dient vervolgens altijd oog te hebben voor de verliezende minderheid. Ook als die Forum heet.

Auteur
Dr. Wouter Beekers is directeur van het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie