Berichten over Wetenschappelijk Instituut

De urgentie van de energieproblematiek vraagt om een antwoord. We moeten daarom af van de ‘pappen-en-nathouden’ sfeer die rondhangt in het Nederlandse energiebeleid. Duidelijke keuzen voor een duurzame energievoorziening zijn nodig. Door het energiebeleid in stroomlijn te brengen met ambitieuze duurzaamheid- en besparingsdoelstellingen kunnen we die keuzen ook daadwerkelijk maken.

Het onderwijs is één van de onderwerpen die het meest tot politieke strijd aanleiding geven. Dat was zo in de 19e eeuw, toen als het ware een tweede tachtigjarige oorlog, maar nu met vreedzame middelen, werd gestreden. Na de vrijheid van godsdienst moest ook de vrijheid van onderwijs verzekerd worden. Maar ook na de pacificatie van 1917 was de onderwijsvrijheid geen rustig bezit. Dat is ook nu niet het geval, getuige de vele pleidooien om deze vrijheid in te perken of zelfs af te schaffen. Wat zit daar achter? En waar staan wij in deze discussies?

Temidden van alle discussies over het onderwijs is het goed weer eens te luisteren naar ‘de stem van het verleden’. Hoe zat het met die befaamde schoolstrijd in de 19de eeuw? En welke houding namen Guillaume Groen van Prinsterer en zijn antirevolutionairen aan in het onderwijsdebat met liberalen, katholieken en conservatieven?

De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Maria van der Hoeven, gooide dit voorjaar de knuppel in het hoenderhok. Naar aanleiding van een gesprek dat zij had met de Delftse nano-technoloog Cees Dekker liet ze zich in haar weblog [1] positief uit over hoe deze hoogleraar zijn persoonlijk geloof combineert met wetenschapsbeoefening. Concreet spitste de bewindsvrouw dat toe op Intelligent Design, waar ze en passant aan toevoegde zelf evenmin in ‘toeval’ te geloven. Hiermee was de discussie over schepping, evolutie en Intelligent Design geopend.

Christennetwerk GMV, het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie en Sensor houden morgen een congres om zich te bezinnen op de herziening van de Nederlandse verzorgingsstaat. Een van de medewerkers is Ad Heystek, diaconaal consulent van de Christelijke Gereformeerde Kerken: ,,Gemeenteleden en diakenen hebben verleerd voor de medeburgers in de samenleving te zorgen.''

Het doorgaans gesloten kerkgebouw in de straat staat tegenwoordig geregeld open. Vroeger was dit alleen op zondag het geval en voor een oplettende waarnemer ook op een enkele avond in de week. Weliswaar betreft het deze keer niet de hoofddeur van het kerkgebouw die openstaat, maar een deur van het bijgebouw.

Christennetwerk GMV, het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie en Sensor houden vrijdag een congres om zich te bezinnen op de herziening van de Nederlandse verzorgingsstaat. Een van de medewerkers is gezondheidseconoom Johan Polder: ,,Christenen kunnen nu de maatschappelijke consequenties van het Evangelie zichtbaar te maken.''

Christennetwerk GMV, het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie en Sensor houden vrijdag een congres om zich te bezinnen op de herziening van de Nederlandse verzorgingsstaat. Congresvoorzitter Roel Kuiper: ,,Naast het pannetje soep moeten we elkaar meer hulp en zorg gaan geven.''

In de auto tussen werk en huis luister ik doorgaans naar de radio. Is de televisie een spiegel van de samenleving, dan is de radio het klankbord. De reclameboodschappen maken dat wel duidelijk. Naast de mevrouw die een krant voor betrokken christenen aanprijst, zijn er tegenwoordig opvallend veel stemmen van verzekeraars en van de overheid. De datum van 1 januari nadert. Nederland krijgt dan te maken met een nieuw zorgstelsel, de levensloopregeling, de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen. In 2006 volgt dan nog de Wet op de Maatschappelijke Ondersteuning.

Het prostitutiebeleid na de opheffing van het bordeelverbod

Na de val van de Muur en het wegvallen van de dreiging van het Warschaupact heeft onze krijgsmacht, evenals overigens die van veel andere landen, te kampen gehad met een zekere desoriëntatie. De “vertrouwde” vijand was verdwenen, Nederland leek nauwelijks nog externe dreigingen te kennen, dus wat was nog de ratio van een krijgsmacht. Natuurlijk, niemand heeft in ernst afschaffing bepleit, maar een heroriëntatie en het zoeken van een nieuwe missie waren noodzakelijk.

Nog maar ruim vijftien jaar geleden zag de politieke en geografische wereld er heel anders uit dan nu. Onder president Gorbatsjov was de Sovjet-Unie langzaam maar zeker onder haar eigen gewicht bezweken. De Berlijnse Muur was al lang beklad maar uiteindelijk werd ze zelfs geheel ontmanteld. Economische sleutelwoorden waren 'marktwerking' en 'flexibilisering'. Kenmerk van de eerste periode na de val van de Muur was optimisme.

Toen André Rouvoet in het praatprogramma Barend & Van Dorp in september 2004 uitlegde waarom hij niet tegen de bezuinigingen ging demonstreren op het Museumplein, kreeg hij van de interviewers de gratuite en misschien juist daarom zo veelzeggende Pavlov-reactie : “maar meneer Rouvoet, ik begrijp het niet, waarom bezuinigt u dan niet liever op defensie of zo?” Ook de ChristenUnie, die bij de laatste verkiezingen geen bezuinigingen op defensie in haar programma had staan, moet zich kennelijk hiervoor verantwoorden.

De discussie over winkelopenstelling op zondag steekt op dit moment in veel steden de kop op. De Utrechtse burger mocht zich op 1 juni voor of tegen uitbreiding van het aantal koopzondagen uitspreken (gelukkig bleek de Utrechtse bevolking in meerderheid tegen te zijn).
Ook in andere steden, waaronder Rotterdam, “verveelt men zich mateloos” op zondag en wil men leven in de brouwerij. Winkeliers zeggen omzet te verliezen aan steden waar men wel mag “shoppen” op de dag des Heeren. Grote vraag voor de ChristenUnie; reageren we defensief en hameren we op het christelijke gebod van de zondagsrust en de traditie of benadrukken we het welzijn van de burger (gebrek aan rust, teveel aan prikkelingen, afbraak onderlinge ontmoeting, enzovoort).

Heeft het zin om een kleine christelijke partij in stand te houden nu de verzuiling voorbij is? En zo ja, hoe zou deze partij zich moeten manifesteren? Deze vragen hebben voortdurend op de achtergrond een rol gespeeld bij discussies in de eerste jaren van de ChristenUnie.

Op 22 januari 2005 werd ter gelegenheid van het vijf-jarig bestaan van de ChristenUnie een visiestuk aangeboden aan André Rouvoet met als titel: Appèl tot relatiepolitiek en als ondertitel Perspectief en richting voor de politiek in een verwarde samenleving. Dit stuk was opgesteld door een projectgroep uit de partij.
Het appèl werd door André Rouvoet omarmd en in brede kring positief ontvangen, bijvoorbeeld door de bezoekers van de actiedag ‘Warmlopen voor de raad’. Het roept herkenning én nieuw enthousiasme op.

Klimaatverandering is een hot issue. Omdat het Kyoto protocol in februari eindelijk van kracht is geworden, staat het in het brandpunt van de belangstelling. Waar gaat het eigenlijk over? Dit artikel schetst de klimaatverandering, onderzoekt het menselijk aandeel daarin en bespreekt het beleidsmatige antwoord daarop.

Het huidige samenspel van landbouw- en ontwikkelingsbeleid vraagt teveel van boeren, aldus Jacob Jan Vreugdenhil en Cors Visser. Te veel van boeren hier: algehele liberalisering zorgt voor de onmogelijke spagaat van nog lagere prijzen tegenover toenemende consumenteneisen. En te weinig voor boeren ginds, want de hulp moet verder gaan dan alleen hulp voor handel.

Afgelopen week is de knop omgegaan bij Minister Van Ardenne. Was ze er voorheen overtuigt op tegen om arme landen hun torenhoge schulden kwijt te schelden, nu is er bereidheid om er in ieder geval over te praten. Dat bleek in Brussel, na een overleg met haar EU-collega’s. Kwijtschelding of verlichting van schulden zou echter een smaller budget voor ontwikkelingssamenwerking impliceren, want de kabinetsafspraak is dat schuldverlichting – mocht het er van komen – niet uit een ander potje betaald wordt. Maar de minister laat zich niet zomaar ten doel gestelde ontwikkelingsresultaten van haar brood eten. Daarom stelde ze met haar ommezwaai wel voorwaarden: de EU moet de landbouwsubsidies aan haar boeren afbouwen en de markten beter openstellen voor producten uit ontwikkelingslanden.

In dit artikel[i] komen enkele belangrijke vraagstukken omtrent het ouderenbeleid aan bod en wordt aangegeven hoe de ChristenUnie zich daarbij tot nu toe heeft opgesteld. We beginnen met het neerzetten van een paar bijbelse noties.

De ChristenUnie moet komen met een steviger financieel-economisch beleid. De vergrijzing en de huidige kenniseconomie vragen om meer aandacht voor het gezin en een hogere arbeidsparticipatie van vijftig-plussers. Dat zijn enkele conclusies uit het interview met prof. dr. A.L. (Lans) Bovenberg, hoogleraar algemene economie aan de Universiteit van Tilburg.

Vergrijzing is een wereldwijd vraagstuk, maar in Europa en Nederland speelt de vergrijzing het sterkst. De (dubbele) vergrijzing stelt de samenleving voor een grote uitdaging. Veel financiële middelen gaan naar ouderen, terwijl we juist moeten investeren in jonge generaties. Bovendien schrijven we in Europa in vergelijking met elders in de wereld mensen snel af. Er is maar een klein deel van de bevolking boven de zestig dat nog participeert op de arbeidsmarkt. Toekomst gericht ouderenbeleid vraagt om een evenwichtige benadering in het belang van alle generaties.

De laatste tijd dient zich bij herhaling het sceptische liberale commentaar op het Nederlandse ontwikkelingsbeleid aan. Zo ook weer op woensdag 12 januari in deze krant: de VVD vindt het Nederlandse ontwikkelingsbeleid een aanfluiting. Kamerlid Szasbo laat niet af, ook na het verschijnen van zijn rapport ‘Duurzame armoede; 35 jaar Nederlands ontwikkelingsbeleid’, zijn boodschap te herhalen. En dat gebeurt in weinig genuanceerde bewoordingen. Minister Van Ardenne zou niet eens kans zien ‘een deuk in een pakje boter te slaan’, iets wat haar voorgangers evenmin bereikt hebben.

De gebeurtenissen van de afgelopen maand hebben duidelijk gemaakt hoe diep de kloven zijn tussen bevolkingsgroepen in Nederland. Er is vaak gezegd dat de solidariteit in de samenleving onder druk staat. Daarbij werd doorgaans gedacht aan sociaal-economische verhoudingen. Nu wordt duidelijk hoezeer religieuze en culturele verhoudingen gekenmerkt worden door afstand en negatieve beeldvorming. Respect en onderlinge waardering blijken soms ver te zoeken. Nederland blijkt een verdeeld huis, burgers zien elkaar niet echt staan en de vrijheid elkaar geestelijk te verwonden wordt gekoesterd.

Na de schokkende moord op Theo van Gogh zal de discussie over onze rechtstaat en haar botsende grondrechten opnieuw oplaaien. Het is belangrijk dit debat zuiver te voeren en de spanning van beide zijden te belichten.

Woordenboeken noemen veel verschillende betekenissen van macht: vermogen, kracht, gezag, gezagdragend lichaam, grote menigte, leger, mogendheid, wettelijke bevoegdheid of invloed.
Macht is een kernbegrip in de politiek. Het is zelfs een centraal begrip in alle sociale wetenschappen. Maar wat is macht nu precies? Wat is een christelijke visie op macht? En hoe kan macht in goede banen worden geleid?

De bestuursstructuur in onze moderne en mondige samenleving dient transparant en controleerbaar te zijn. Er moet verantwoording afgelegd kunnen worden over het reilen en zeilen van de bestuursorganisaties. In dit artikel onderzoeken Henk Visser en Jan Post aan de hand van de casus over de veiligheidsregio’s of onze bestuursstructuur wel beantwoordt aan die eisen van transparantie en het kunnen afleggen van verantwoording.

Een artikel over internationale machtsverhoudingen vraagt om een analyse van deze verhoudingen. Het is niet gemakkelijk aan te geven waar het zwaartepunt van de macht in de internationale politiek ligt. Macht is in deze context namelijk moeilijk te meten. Ligt de macht nog steeds bij de staat, de multinationale ondernemingen, de EU, de VN, de Veiligheidsraad, de Wereldbank of het IMF?

In de bezuinigingsstrijd en de onderlinge concurrentie tussen CDA, ChristenUnie en SGP laten partijen kansen liggen. Volgens Cors Visser komen de partijen te weinig toe aan het invullen van een van hun belangrijkste speerpunten: het vorm geven aan de verantwoordelijkheden van de samenleving.

Sinds de ontdekking van een multicultureel drama in onze polders, buitelen de politiek correcte meningen over elkaar heen. De een nog radicaler dan de ander. Toen was daar het rapport van de commissie Blok. Het drama bleek mee te vallen. Het grootste deel van de nieuwkomers integreert en vindt zijn plek. Maar er zijn ook knelpunten. De vraag is, waar zitten die knelpunten en hoe gaan we daar als ChristenUnie mee om. In dit artikel probeer ik een aantal praktische handreikingen te bieden.

Hoe kan een partij geestelijke vrijheid hoog in het vaandel hebben, wanneer ze een religieus geïnspireerd programma heeft? Deze vraag wordt ons wel eens door niet-christenen gesteld. Wanneer we denken over integratie worden we ook zelf met deze vraag geconfronteerd. Immers hoe gaan we om met andere religies die ook een politiek streven ontwikkelen? Welke plaats verdient een christelijke partij als de ChristenUnie in het politieke debat?
Steeds vaker wordt religie in verband gebracht met fundamentalisme. De vrijheid van onderwijs staat ter discussie. Juist nu is het belangrijk om helder te hebben op welke manier religie een plaats heeft in het politieke debat en een rol mag spelen bij het besturen van ons land.

Nederland moet kiezen. Wil ze wel of niet een migratiesamenleving zijn? Wil ze een verzorgingsstaat zijn of wil ze veel vrijheden, geld en aandacht geven aan zelforganisaties (verzuiling)? Kiezen moet, want een etnisch verzuilde samenleving tast de solidariteit - de bestaansgrond van onze verzorgingsstaat - aan. Een combinatie is onmogelijk. Althans, dat is kort samengevat de belangrijkste stelling van Ruud Koopmans in het voorgaande interview.
In dit artikel willen we enerzijds laten zien dat zijn stelling niet ongegrond is en anderzijds een aantal oplossingsrichtingen in discussie geven.

In het maatschappelijke en politieke debat over integratie neemt de kwestie van de grondrechten en in het bijzonder de botsing van verschillende grondrechten een belangrijke plaats in. Met name de vrijheid van godsdienst en de vrijheid van meningsuiting komen keer op keer terug in het spreken over integratie: hoever reiken deze vrijheden en wat moet er in een democratische rechtsstaat gebeuren als deze grondrechten conflicteren met andere grondrechten, zoals het gelijkheids- of non-discriminatiebeginsel? André Rouvoet zet de ChristenUnie-lijn uiteen.

De integratie van allochtonen is, ondanks falend integratiebeleid, grotendeels geslaagd en dat is een prestatie van formaat van zowel de betreffende allochtone burgers als van de ontvangende samenleving. Zo luidt in een notendop de belangrijkste conclusie van de Tijdelijke Commissie Onderzoek Integratiebeleid. Onlangs verdedigde de commissie haar rapport ‘Bruggen bouwen’ in de Kamer en kreeg daarvoor lof. Wat heeft de commissie gezegd, hoe moet het nu verder met het integratiebeleid en wat is de eigen insteek van de ChristenUnie daarin? [1]

Arbeid is meer dan geld verdienen. Het geeft invulling aan de bijbelse opdracht om binnen de samenleving verantwoordelijkheid te dragen en de van God gekregen gaven verder te ontwikkelen. Voor de ChristenUnie is dat een belangrijke legitimering van gesubsidieerde arbeid. Daarom is het jammer dat, nu de economische motor hapert en de werkloosheid sterk stijgt, het rijk hierop fors bezuinigt.

“In het besef dat Europa als werelddeel een bakermat van de beschaving is; dat zijn inwoners, die zich sinds het begin der tijden hier golfsgewijs gevestigd hebben, geleidelijk de waarden hebben ontwikkeld die ten grondslag liggen aan het humanisme: gelijkheid, vrijheid en eerbied voor de rede, geïnspireerd door de culturele, religieuze en humanistische tradities van Europa, waarvan de waarden, die immer deel hebben uitgemaakt van zijn erfgoed, de centrale rol van de mens en zijn onschendbare en onvervreemdbare rechten, alsmede de eerbiediging van het recht, in de samenleving hebben verankerd, …”

Waar willen we heen met de ChristenUnie? Moet de partij zich scharen in de conservatieve gelederen? Moet de partij zich meer gaan profileren als een links- activistische beweging? Welke conclusie moet de partij trekken uit de opkomst van Pim Fortuyn? Hoe moet de partij zichzelf organiseren? Het laatste jaar zijn dit soort vragen regelmatig te horen in de ChristenUnie. Gelukkig maar. Een partij die niet over zichzelf en haar identiteit nadenkt vervalt al gauw in gezapigheid en zelfgenoegzaamheid. En wat nog erger is, ze raakt het contact met de samenleving kwijt.

Dit artikel geeft een korte schets van de achtergrond waartegen de permanente campagne van de ChristenUnie ontwikkeld is. Een aantal recente media-uitingen zijn heel goed bruikbaar om die achtergrond te illustreren. Postmodernisme, zo blijkt uit die artikelen, heeft misschien toch niet het laatste woord. Er lijken zich tekenen van enig herstel en bezinning aan te dienen, een adempauze in de kaalslag zo u wilt. Ik wil daarover niet al te optimistisch zijn, maar negeren is ook geen optie. Ik zie nieuwe kansen voor het zichtbaar maken van de relevantie van een bewezen politieke traditie.

Als een echte moderne politieke partij voert de ChristenUnie tegenwoordig permanent campagne. Hierbij worden mensen gemobiliseerd, moderne middelen ingezet en allianties aangegaan met andere organisaties. Maar wat is eigenlijk een moderne politieke partij? Dé specialist op het gebied van partijpolitiek, politicoloog en PvdA-partijvoorzitter dr. Ruud Koole over het fenomeen democratie, de rol van de moderne politieke partij, en de noodzakelijkheid van partijvernieuwing. "Een politieke partij moet als het ware een soort baken zijn in de politieke zee."

Wat hield de doorbraak in de Nederlandse politiek precies in en hoe werd er vanuit kerkelijke kring op gereageerd, in het bijzonder binnen vrijgemaakte kring door representatieve auteurs in de periode 1945-1960?

Op 31 december 2003 eindigde het Nederlandse voorzitterschap van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE). De Nederlandse regering heeft in aanloop naar het voorzitterschap gezegd zich hard te willen maken voor de vrijheid van godsdienst. Nu het jaar erop zit is het de vraag in hoeverre de regering zich heeft ingespannen voor het bevorderen van de vrijheid van godsdienst. Hierbij doet zich de moeilijkheid dat de inspanningsverplichting niet onmiddellijk tot resultaat leidt.

Naast het gemeentehuis van Katwijk, met alleen een weg ertussen, ligt de praktijk van huisarts Moolenburgh. Het is symbolisch voor de korte lijnen tussen de verschillende partners in het Katwijkse Platform Verslavingszorg, waarvan Hans Moolenburgh de voorzitter is. Korte lijnen, maar ook: weten wat er leeft op straat, iedereen erbij betrekken en goed onderbouwen waar je mee bezig bent. Dat zijn belangrijke succesfactoren van het Platform Verslavingszorg, dat intussen met veel meer bezig is dan alleen verslavingen.

Opvoedingsondersteuning is ‘in’. Beleidsmakers en werkers in de jeugdhulpverlening gebruiken de term in toenemende mate. Ook de ChristenUnie doet mee aan de trend: de term is bijvoorbeeld te lezen in het verkiezingsmanifest: door middel van opvoedingsondersteuning “wil de ChristenUnie het uiteengaan van ouders voorkomen”. In deze bijdrage wil ik in kaart brengen wat opvoedingsondersteuning precies is. Voor wie is opvoedingsondersteuning bedoeld? Wat zijn de effecten en waar liggen eventuele knelpunten? Tenslotte zal ik nagaan wat het verkiezingsprogramma zegt over opvoedingsondersteuning. Mijns inziens behoeft dit standpunt enige aanpassing dan wel nuancering.

Wie vandaag de dag nog durft te stellen dat het gezin de hoeksteen van de samenleving is, wordt ofwel meewarig aangekeken ofwel in zijn gezicht uitgelachen. Het is natuurlijk een gegeven dat onze maatschappij steeds individueler wordt, een ontwikkeling die overigens sterk gestimuleerd wordt door de overheid. Toch is de vraag gerechtvaardigd of het gezin inderdaad een achterhaald fenomeen is, dat dreigt te verdwijnen. En als die dreiging er is, wat zouden dan de consequenties zijn voor de maatschappij als het realiteit zou worden en het gezin inderdaad zou verdwijnen? Als directeur van Focus on the Family Nederland ben ik (uiteraard) overtuigd van het feit dat het gezin onmisbaar is voor een gezond functioneren van de samenleving. In dit artikel hoop ik te kunnen beargumenteren waarom de ingeslagen weg naar individualisering uiteindelijk een doodlopende weg is.

De gekozen burgemeester lijkt er nu echt aan te komen. Het kabinet heeft de plannen in een notitie aan de Kamer voorgelegd. In de Kamer tekent zich een duidelijke meerderheid af voor de hoofdlijnen. Alle aanleiding dus om in aansluiting op een eerder artikel in dit blad nog eens goed na te denken over voor en tegen van verkiezen en benoemen.

Enkele beschouwingen naar aanleiding van de WRR-publicatie 'Nederland en de Europese Grondwet'

Nederland wordt over het algemeen internationaal geroemd vanwege haar sterke gezondheidscultuur. Met name als het gaat om seksualiteit dient het Nederlandse model als voorbeeld voor vele beleidsadviseurs en lobbygroepen die gericht zijn op het terugdringen van met name zwangerschappen en seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) onder jongeren.
Het feit dat de situatie in Nederland de laatste jaren zo sterk is verslechterd, hangt dan ook lineair samen met de erosie van het traditionele gezin. Het is geen geheim dat de sociale gezondheid van een maatschappij wordt bepaald door de sterkte van het gezin, en dat hierbij met name de rol van de moeder doorslaggevend is.

Terwijl de meeste politieke stromingen de Verlichting omarmen vanwege de vele aan haar toegeschreven verworvenheden, staat de christelijke politiek zoals de ChristenUnie die vorm wil geven in een traditie die ronduit kritisch stond en staat tegenover de Verlichting: de anti-revolutionaire traditie. Maar hoe vult christelijke politiek de begrippen vrijheid, gelijkheid en broederschap in. En hoe kan christelijke politiek, terwijl ze het ‘ni Dieu et ni maitre’ en de volkssoevereiniteit afwijst, toch tolerant zijn?

De ChristenUnie is volgens Van Middelkoop een partij die principieel en fundamenteel voorstander is van vrijheidsrechten voor iedereen. „Daar moeten we de consequenties uit trekken”, zo zei hij. Vrijheid van godsdienst en onderwijs zijn ook in het belang van de integratie. Zaken die het dichtst bij het hart van de mens liggen, worden daarin veiliggesteld. Een land dat die basisveiligheden biedt, is de moeite waard om er te integreren.

Het kameroverleg over de Navo zal donderdag 13 november met meer dan gewone belangstelling worden gevolgd. De toekomstig secretaris-generaal van de Navo vertolkt dan wellicht voor de laatste keer als minister van Buitenlandse Zaken het standpunt van de Nederlandse regering over de Navo. Of neemt De Hoop Scheffer als vast een voorschot op zijn nieuwe functie? Meer prioriteit aan de vorming van NATO Response Force en minder aan een EU-interventiemacht?

Het kabinet wil flink bezuinigen, maar niet op de veiligheid. Dat was één van de belangrijkste boodschappen van Prinsjesdag 2003. Aan veiligheid wordt in de komende vier jaar 350 miljoen euro meer uitgegeven. Het aantal arrestaties, behandelde zaken en straffen en boetes moet fors omhoog. Hoofddoel is dat de criminaliteit en overlast in de openbare ruimte vanaf 2006 met zo'n 25 procent is afgenomen. De politie krijgt hiervoor in 2004 22,5 miljoen extra, het Openbaar Ministerie 36 miljoen, de rechtsbijstand 30 miljoen en de rechterlijke macht 58 miljoen.

De ChristenUnie en de SGP zitten met één fractie in het Europees Parlement. Toch kwamen de wetenschappelijke studiecentra van deze twee partijen met twee afzonderlijke publicaties uit. De Mr. G. Groen van Prinsterer stichting kwam vorig jaar december met het boek “Richting Europa”, geschreven door Benjamin Anker en Sander Luitwie-ler. De Guido de Brèsstichting publiceerde enkele maanden geleden “Boodschap aan Eu-ropa”, een SGP-visie op de Europese Unie, geschreven door een werkgroep onder leiding van de vroegere Europarlementariër ir. L. van der Waal. De auteurs van beide brochures maakten naar eigen zeggen dankbaar gebruik van de kennis van de mede-werkers van de Eurofractie.

Mensen zijn altijd onzeker geweest over wat de toekomst zou brengen. Toch is de wijze waarop we in onze moderne samenleving omgaan met deze onzekerheid anders dan die in premoderne samenlevingen. Dit heeft ook consequenties voor het overheidsbeleid. In de huidige risicosamenleving lijkt de taak van de overheid als verzorgingsstaat te worden ingeruild voor die van een voorzienige staat, die aan individuen maximale veiligheid moet bieden en alle mogelijke risico’s moet uitsluiten.

Een van de magische woorden van zowel het vorige als het huidige kabinet is veiligheid. Verontrustend echter is het gemak waarmee vergeten wordt, dat de veiligheid in Nederland mede wordt bepaald door de internationale situatie. Tevens wordt te gemakkelijk voorbij gegaan aan de rol die de Nederlandse krijgsmacht in veiligheidskwesties dient te spelen.

Zo’n twintig jaar geleden werden in Nederland heftige discussies gevoerd over het al of niet plaatsen van Amerikaanse middellange nucleaire afstandswapens (de INF). Deze wapens waren de ontbrekende schakel tussen de kernwapens die op het slagveld de Sovjettroepen uit moesten schakelen en het Amerikaanse strategische lange afstand kernwapen. Inmiddels is de internationale situatie gewijzigd: de Sovjet-Unie bestaat niet meer. Er lijkt een internationale ordening te ontstaan die door de Verenigde Staten wordt gedomineerd. Het vijandbeeld van de Sovjet-Unie maakte plaats voor dat van “schurkenstaten” (Irak onder Saddam Hoessein, Iran en Noord-Korea) en voor een religieus gemotiveerd transnationaal terrorisme. Als gevolg van deze veranderingen nemen de Amerikanen enige afstand van de gedachte van de wederzijdse afschrikking.

Sinds de aanslagen van 11 september 2001 is het concept van de soevereiniteit dat sinds het verdrag van Westfalen in 1648 de wettelijke grondslag van het internationale stelsel is geweest op losse schroeven komen te staan. De staatssoevereiniteit is niet heilig meer. Deze soevereiniteit wordt niet alleen van buitenaf, maar ook van binnenuit uitgehold. Het resultaat is dat we niet alleen meer met soevereine staten te maken hebben, maar ook met failed of failing states. Deze staten vormen niet langer alleen een bedreiging op nationaal niveau, maar tevens op regionaal en mondiaal niveau. De vraag is welk antwoord hierop moet worden gegeven.

Er gaat geen dag voorbij zonder dat in de media iets wordt gemeld dat heeft te maken met biotechnologie. Er doen zich op dat terrein stormachtige ontwikkelingen voor. Door genetische manipulatie worden we geconfronteerd met micro-organismen die insuline produceren voor diabetespatiënten, voedselgewassen die herbicidentolerant zijn of zelf een bacterieel insecticide bevatten en een verbetering voor het milieu zouden zijn, vissen die door extra groeihormoon veel sneller groeien en groter worden dan normaal, koeien en konijnen die een eiwit in hun melk produceren waarmee patiënten met een bepaalde ziekte behandeld kunnen worden. Ook wordt bijvoorbeeld gewerkt aan het tot stand brengen van genetisch veranderde varkens waarvan de organen minder sterk door het menselijk lichaam worden afgestoten en daarom naar patiënten getransplanteerd zouden kunnen worden
(xenotransplantatie) en aan gewassen die resistent moeten zijn tegen allerlei plagen en tegen droogte of kou.

De Tweede Kamer zal na het zomerreces met minister De Hoop Scheffer overleggen over het Nederlandse OVSE-voorzitterschap van het afgelopen halve jaar. De regering was voornemens het parlement elk kwartaal te informeren over de voortgang van de werkzaamheden van het Nederlands voorzitterschap. Tot nu toe heeft de Kamer echter slechts één rapportage ontvangen. Handhaving van de godsdienstvrijheid zou door Nederland hoog op de politieke agenda worden gezet, maar de resultaten van de Nederlandse inzet zijn nog niet goed zichtbaar.

Beoordeling van biotechnologie op grond van criteria zonder die criteria ten opzichte van elkaar te wegen, is geen toetsing volgens Henk Jochemsen, Henk van de Pol en Cors Visser. Voor toetsing is een heldere waardenafweging nodig.

President Bush heeft vorig jaar in zijn befaamde speech het begrip "pre-emptive strike" gelanceerd. Hij paste deze strategie toe in Irak. Ook andere landen hebben, al dan niet in bedekte termen, inmiddels aangegeven dat zij de pre-emptive strike in hun nationale strategie overwegen op te nemen. Uitlatingen van Australische en Japanse regeringsleiders wijzen daarop. Het onderwerp dat ik wil aansnijden betreft de relatie tussen het internationale recht en de pre-emptive strike. In het volkenrecht komt het begrip “anticiperende verdediging” voor. Een begrip dat mogelijk een preemptive strike zou toestaan. Om allerlei "wildgroei" te voorkomen dat elk land een dergelijke pre-emptive strike gaat uitvoeren, is het wenselijk te zoeken naar mogelijkheden om deze vorm van "aanvallende verdediging" onder bepaalde voorwaarden volkenrechtelijk te accepteren. Het zou de nieuwe Nederlandse regering sieren als zij een aanzet tot een discussie zou geven om consensus over deze begrippen te bereiken. Voorkomen wordt dan dat regionale grootmachten naar eigen inzicht dit soort termen gaan invullen.

Het kabinet mist visie en daadkracht op het punt van de verantwoordelijkheden van de samenleving. Dit gapend gat in het regeerakkoord kan volgens Cors Visser niet alleen gevuld worden met de volzinnen van de minister-president. Er is een brede coalitie van conservatieven, katholieken, protestanten en liberalen van de oude stempel nodig om die hiaten concreet in te vullen.

Eind vorige week is de Europese Conventie afgerond met een ontwerp voor een “Grondwet” dat vrijdag 20 juni aan de EU-regeringsleiders tijdens de Top van Thessaloniki wordt aangeboden.
Helaas heeft de Conventie in de Preambule van deze grondwet geen verwijzing opgenomen naar de christelijke wortels van Europa.

Op verschillende fronten heeft Nederland te maken met de gevolgen van een jarenlange gedoogcultuur. Het klimaat ten aanzien van gedogen is echter in grote delen van de samenleving omgeslagen. Op het gebied van de recreatiewoningen heeft dit de laatste jaren grote gevolgen. Permanente bewoners van deze woningen zitten op de schopstoel en menig bestuurder staat voor de bijna onmogelijk opgave op een rechtvaardige wijze de wet te handhaven. Oost, west, wat is het best?

In deze bijdrage wordt een overzicht gegeven van de stand van zaken in de totstandkoming van het nationaal ruimtelijk beleid. De vraag dringt zich op of de nieuwe Nota Ruimte nog iets zal toevoegen aan wat op provinciaal en lokaal niveau al wordt afgesproken. De sturende kracht van centraal ruimtelijk beleid staat ter discussie, maar vooral is er sprake van gebrek aan planologische ambitie. De Nota Ruimte zal een zwaar beroep doen op het verantwoordelijkheidsbesef van raads- en statenfracties om de eigen verstedelijking binnen grenzen te houden en het landelijk gebied te beschermen.

Nederland kent 16,2 miljoen inwoners, waarvan het overgrote deel in de stad woont. Deze stedelingen gebruiken echter veel meer ruimte dan binnen de stad beschikbaar is. Het gemiddelde ruimteverbruik van Nederlanders is 3,32 ha per persoon. Die ruimte is nodig om te wonen, voor voedselproductie, voor mobiliteit en bijvoorbeeld recreatie in bos en natuur. Dit betekent dat we ruim vijftien keer zoveel land gebruiken als we in Nederland ter beschikking hebben.

Bekende woorden van onze Here Jezus aan het slot van de bergrede. Het staat in het stukje waar Jezus de scharen oproept zijn woorden niet alleen te horen, maar ook te doen (Mattheüs 7:24-27). En dan volgt die vergelijking van de verstandige man die Zijn woorden hoort en ze wel doet en de dwaze of domme man die ze hoort en niet doet. In dit artikel gaat het mij om het voorbeeld dat Jezus gebruikt om duidelijk te maken wat verstandig en dom is.

De Irak-resolutie 1483 die op 22 mei jl. in de Veiligheidsraad werd aangenomen is een overwinning van het Amerikaans buitenlands beleid. De sancties worden opgeheven, de Amerikanen krijgen veel zeggenschap over de wederopbouw. Onduidelijkheid bestaat over het moment van een definitieve terugtrekking van de VS-troepen. Vaagheid is er ook ten aanzien van de terugkeer en de rol van de VN-inspecteurs om te zoeken naar massavernietigingswapens. De Amerikaanse conservatieven hebben met het aannemen van de resolutie een overwinning behaald. Toch is men in deze kring sceptisch ten aan-zien van het functioneren van de Veiligheidsraad. Ook de Russische president Putin vroeg vorige week tijdens zijn “State of the Union” in de Doema om aandacht voor meer hervormingen in de Veiligheidsraad. Een mogelijkheid hiertoe is om het vetorecht te beperken.

Dagelijks sterven 25.000 mensen aan ondervoeding. En dat terwijl er voldoende voedsel is op aarde. In de meeste hongerlanden is voldoende vruchtbare landbouwgrond aanwezig. De producten zijn echter steeds vaker bestemd voor de export. Overbevolking is dus niet aan de orde, en slechts 10% van honger komt door rampen en conflicten. Onder druk van instanties als het IMF en de Wereldbank - met medeweten van Westerse overheden en ten behoeve van Westerse bedrijven - worden arme landen gedwongen producten voor de export te verbouwen als koffie, soja en tabak, terwijl de eigen bevolking niet genoeg te eten heeft.

Waar houdt Europa op? Het is een vraag die, met het oog op de uitbreiding van de Europese Unie, al vele malen gesteld is. Toenmalig bondskanselier Kohl zei ooit, dat Europa ophoudt waar de gotische kathedralen uit het landschap verdwijnen. Met de kandidatuur van Turkije voor lidmaatschap in het verschiet lijkt een dergelijke opvatting echter een gepasseerd station. Maar welke criteria spelen bij beantwoording van deze gevoelige vraag nu een rol? Een korte verkenning.

Wat kenmerkt een ChristenUnie-bestuurder of zou een ChristenUnie-bestuurder moeten kenmerken? Wat is er opvallend, anders of uniek aan een bestuurder van de ChristenUnie? Wat betekent het om als christen bestuurder te zijn? Wat vinden ChristenUnie-bestuurders zelf belangrijke begrippen voor hun politieke stijl? Tientallen raadsleden, wethouders, burgemeesters, Statenleden, Kamerleden en Europarlementariërs gingen met elkaar aan de slag om hier antwoorden op te vinden.

Het vloekverbod is uit de mottenballen gehaald. Veel gemeenten buigen zich weer over een nieuwe APV, inclusief vloekverbod. Maar was een vloekverbod niet strijdig met de grondwet? Bovendien, wat is het concrete effect van zo’n verbod?

Een interessant artikel van Hans Valkenburg en Frank Visser. Zij proberen via een analyse van partij en omgeving tot aanbevelingen te komen voor de beste structuur van hun en onze ChristenUnie. Graag wil ik ingaan op de vraag om hierop te reageren, omdat ik hun denkwerk en aanzetten waardeer en ook vanwege de betrokkenheid die uit hun artikel blijkt. Ik haak daarom graag aan bij hun slotzin: “de ChristenUnie moet een beweging worden van enthousiaste leden die ervoor gaan om het principiële geluid van de christelijke politiek nog breder in de samenleving te laten landen”.

Een van de artikelen van de Nederlandse Grondwet die het afgelopen jaar ruim aandacht hebben gekregen in de politieke discussie, is artikel 23 over de vrijheid van onderwijs. Dit artikel garandeert de vrijheid onderwijs te geven én de vrije keuze voor onderwijs. In het eerste lid van het artikel wordt de zorg van de overheid voor het onderwijs verwoord. Bij het uitoefenen van die zorg moet de overheid echter rekening houden met de vrijheid van de aanbieders en de ontvangers van het onderwijs. In de discussie over de vrijheid van onderwijs staat de spanning centraal tussen de ‘zorgplicht’ van de overheid voor goed onderwijs en de vrijheid van aanbieders en ontvangers van het onderwijs.

Gevraagd als oud-RPF-voorzitter te reageren op het artikel van Frank Visser en Hans Valkenburg, lijkt het me goed dat ik me iets nader voorstel, omdat mijn geschiedenis en ervaring in de partij mede mijn visie bepaalt op dit onderwerp.

Aan de vooravond van de definitieve fusie van de RPF en het GPV, met als resultaat de ChristenUnie, zijn regelmatig geluiden te horen dat de leden binnen deze nieuwe partij meer invloed moeten krijgen. Met andere woorden: de partij moet democratischer worden. De verschillende fora op het internet en de krant zijn bekende spreekbuizen voor deze geluiden. In dit artikel wordt ten eerste de noodzaak hiervan onderzocht. Moet de partijstructuur worden veranderd? Moet het democratischer? Of kan alles blijven zoals het is, en moet er geïnvesteerd worden in de huidige organisatiestructuur, teneinde deze beter te laten functioneren? Daarnaast wordt in dit artikel ingegaan op een aantal mogelijke varianten voor de nieuwe partijstructuur van de ChristenUnie.

Onrecht afkopen met geld, dat is wat veel politici lijken te doen in verkiezingstijd. Cors Visser vindt dat de huidige discussies over ontwikkelingssamenwerking de armsten niet ten goede komen. In deze verkiezingstijd vliegen de percentages en euro’s ons om de oren. Moet er 0,7 of 0,8% van het Bruto Nationaal Product naar ontwikkelingssamenwerking. VVD wil stoer doen, echt bezuinigen en terug naar de 0,7 %. Voor Balkenende die het sociale gezicht van zijn partij nog enigszins hoog wil houden is dat absoluut onbespreekbaar. Niemand mag aan zijn 0,8% komen.

Hij komt …, hij komt…, de gekozen burgemeester! Dat was de openingszin die ik al in gedachten had, net voor het kabinet viel. Of het interim-kabinet of een nieuw kabinet de plannen nu doorzet of niet, ik vrees dat die gekozen burgemeester er vroeger of later toch komt.
Het valt me namelijk op dat het hoe en waarom en waartoe van deze gekozen ambtsdrager niet meer aan de orde komt . We doen het gewoon, is de teneur. De geesten zijn er kennelijk rijp voor. Toch is het goed nogmaals bij de inhoud stil te staan.

De moord op Pim Fortuyn heeft onze samenleving in heftige beroering gebracht. De schokgolven zijn nog niet weggeëbd. Zijn plotselinge dood heeft de aandacht voor zijn boodschap allen maar versterkt. Hij is martelaar geworden voor een nieuw soort politieke waarheid, die we nog steeds proberen te begrijpen. Seminars, boeken, congressen worden aan het ‘fortuynisme’ gewijd en de interpretatiedrift verheft deze moord een beetje tot onze ‘11 september’. Er is een roep om een nieuwe politiek en een nieuwe samenleving. Met welke onderliggende bewegingen hebben we hier te maken? Liggen er raakvlakken en verbindingen tussen nieuwe politiek en christelijke politiek?

Politiek heeft een nare eigenschap. Het is vaak nogal eenzijdig. Politiek houdt zich bezig met wat de overheid moet doen en op welke manier. De samenleving wordt als het ware van bovenaf bekeken en dus is het risico groot, dat de samenleving ook eenzijdig van boven bestuurd wordt. Daar zijn burgers zich vaak wel van bewust, maar de politiek veel minder. Tekenend is bijvoorbeeld dat leden van een partij altijd 'rechtser' zijn dan het partijkader. Dat geldt zowel voor de SP als de VVD. En ook voor de ChristenUnie.

Bart-Jan Spruyt van de conservatieve Burke Stichting heeft zijn bijdrage aan het congres 'Dienstbare Overheid' omgewerkt tot een artikel in het Nederlands Dagblad. Het lijkt me goed de gedachtewisseling ook van mijn kant voort te zetten. Het geeft de gelegenheid de door hem verwoorde conservatieve visie te vergelijken met de door mij verwoorde christelijk-staatkundige visie.

“Zetels verliezen zou een ramp zijn”, zegt ChristenUnie-senator en oud-hoofdredacteur van het Nederlands Dagblad Jurjen de Vries in het hier besproken boek. Tegen alle verwachtingen in vond “die ramp” op 15 mei toch plaats. Het maakt de lezer extra nieuwsgierig naar de inhoud van de publicatie van Manusja Aangeenbrug en Hans Valkenburg.

Tijdens de afgelopen verkiezingscampagne is de term ´christelijk-sociaal´ vaak gevallen. Premier Balkenende was zelfs bijzonder hoogleraar in het christelijk-sociaal denken. Ook de ChristenUnie maakt zich sterk voor een sociaal beleid gebaseerd op zorg voor de naaste. Deze sociale betrokkenheid van christelijke partijen is niet nieuw, maar afkomstig van christen-socialisten. In hoeverre was er sprake van wisselwerking tussen christendom en socialisme in Nederland aan het begin van de twintigste eeuw? En wat is de plaats van godsdienst in de politiek?

Vaak wordt de stelling gehoord, dat evangelische Christenen geen oog hebben voor de maatschappelijke consequenties van het evangelie. Het zou bij hen uitsluitend gaan om persoonlijk heil en niet om het heil van de hedendaagse wereld. De enige roeping van de gemeente is de verkondiging van het evangelie en de consequenties voor de schepping spelen hierbij geen enkele rol. Het is de vraag of deze visie op evangelisch Christendom recht doet aan de werkelijkheid.

Overheden zijn er niet om welvaart of welzijn voor ieder individu te garanderen, maar wel om de noodzakelijke randvoorwaarden te scheppen voor mensen en gemeenschappen om een goed leven te leiden, ook in Derde Wereldlanden.

Homoseksualiteit is een gruwel! Mag je tegenwoordig een artikel nog op deze wijze beginnen? Of is het uiten van een dergelijke zinsnede voldoende voor een veroordeling door de rechter? De afgelopen tijd is gebleken, dat dergelijke vragen niet louter van academisch belang zijn. De rechter heeft zich recentelijk meerdere malen moeten uitlaten over de verhouding tussen de vrijheid van meningsuiting en het discriminatieverbod.

Het aantreden van een nieuw kabinet is traditioneel een goede gelegenheid om het kiesstelsel weer eens tegen het licht te houden. Elke nieuwe minister van Binnenlandse Zaken heeft wel bepaalde ideeën om het stelsel te veranderen. In de verkiezingscampagne is veel gesproken over een te grote afstand tussen kiezers en gekozenen. Welnu, via het kiesstelsel kan daar wat aan gedaan worden. Het zou mij niet verwonderen als het deze keer opnieuw zo zou gaan. In ieder geval doen we er goed aan op een hernieuwde discussie voorbereid te zijn. Zelfs kleine veranderingen in het stelsel kunnen voor een partij als de ChristenUnie belangrijke gevolgen hebben.

De op 15 mei 2002 verkozen Tweede Kamer heeft een bijzondere opdracht: ze moet een aantal voorstellen tot wijziging van de grondwet in tweede lezing behandelen. Een daarvan betreft het invoeren van de mogelijkheid om in ons land een vorm van referendum in te voeren

Van de verkiezingen kan nu al gezegd worden dat ze een breuklijn gaan vormen in onze politieke geschiedenis. Pim Fortuyn heeft dingen blootgelegd die door de gevestigde politiek niet zomaar weer bedekt kunnen worden. Het volk roept om veranderingen en deze roep zal zich ongetwijfeld vertalen in de verkiezingsuitslag. En wat dan? Er is een ‘nieuwe politiek’ nodig die weer principieel houvast geeft. Het lege pragmatisme van het poldermodel heeft de volkswoede gaande gemaakt en zal moeten worden afgezworen.

Op het terrein van het welzijnsbeleid kan de overheid verschillende rollen vervullen: voorwaardenscheppend, stimulerend, regisserend, participerend of zelfs (mede) uitvoerend. Binnen en buiten de ChristenUnie worden de begrippen ‘voorwaardenscheppend’ en ‘stimulerend‘ vaak gebruikt en gekoesterd. Zo komt de verhouding tussen overheid en particulier initiatief het beste tot uiting. De overheid erkent immers de verantwoordelijkheid van de burgers voor het welzijn van henzelf en hun naasten. Dan krijgt het particulier initiatief ruim baan, ook voor het bepalen van het eigen beleid.

Oude massa-partijen, PvdA en VVD voorop, hebben in de gemeenteraardsverkiezingen geoogst wat zij hebben gezaaid. Zij hebben hun ideologie begraven, het pragmatisme omarmd, echte keuzes voor het algemeen belang vermeden (veiligheid, openbaar vervoer, zorg) en de burger politiek buitenspel gezet. De wraak van de ontevreden kiezer tekent zich nu af. Wat betekent dit voor de christelijke politiek? Haar winst in zetels was gering. Volgens dr. Roel Kuiper moet versterking van de christelijke politiek van binnenuit komen. Christenen moeten elkaar aansporen trouw te zijn aan christelijke idealen en die gezamenlijk uitdragen. Hij hoopt dat dat gesprek ook aan de eet- en koffietafels zal worden gevoerd.

Op 10 april vorig jaar aanvaardde de Eerste Kamer het wetsvoorstel dat actieve euthanasie in Nederland toestond. Toen kort daarop negatieve reacties uit het buitenland in de Nederlandse media doordrongen, zei minister Borst dat zij haar best wilde doen de euthanasiewet in het buitenland uit te leggen. Onlangs mocht ik getuige zijn van zo’n uitlegpoging tijdens de Duits-Nederlandse conferentie van politici en wetenschappers in Potsdam. Is Nederland in paarse ogen pionier en gids van de wereld, de Duitsers zien de Nederlandse opstelling als een wonderlijke ‘alleingang’ die geen navolging verdient.

De dualisering vraagt om een heel andere aanpak van de gemeenteraden. Zo moeten de collegapartijen niet met een dichtgetimmerd collegeprogramma werken, maar slechts de hoofdlijnen vastleggen, vindt drs. F. J. P. van Dijk. De dualisering zelf zal politiek en burger in ieder geval niet dichter bij elkaar brengen.

Een reactie op het Europa-nummer van DenkWijzer (december 2001) en vooral op het hoofdartikel door Roel Kuiper en Benjamin Anker

Iedere bestuurder is ervan doordrongen dat over een maand gemeenteraadsverkiezingen plaatsvinden. Maar daarna? Hoe gaat de ChristenUnie de collegeonderhandelingen in? Wat is precies onze rol? Kunnen wij wel eisen stellen of stellen we juist te harde eisen? Wat betekenen in dit kader de nieuwe gedualiseerde verhoudingen tussen raad en college?

Waarom we tolerant zouden zijn voor moslims in de Nederlandse samenleving.