Berichten over christelijke politiek

Een interessant artikel van Hans Valkenburg en Frank Visser. Zij proberen via een analyse van partij en omgeving tot aanbevelingen te komen voor de beste structuur van hun en onze ChristenUnie. Graag wil ik ingaan op de vraag om hierop te reageren, omdat ik hun denkwerk en aanzetten waardeer en ook vanwege de betrokkenheid die uit hun artikel blijkt. Ik haak daarom graag aan bij hun slotzin: “de ChristenUnie moet een beweging worden van enthousiaste leden die ervoor gaan om het principiële geluid van de christelijke politiek nog breder in de samenleving te laten landen”.

Gevraagd als oud-RPF-voorzitter te reageren op het artikel van Frank Visser en Hans Valkenburg, lijkt het me goed dat ik me iets nader voorstel, omdat mijn geschiedenis en ervaring in de partij mede mijn visie bepaalt op dit onderwerp.

Aan de vooravond van de definitieve fusie van de RPF en het GPV, met als resultaat de ChristenUnie, zijn regelmatig geluiden te horen dat de leden binnen deze nieuwe partij meer invloed moeten krijgen. Met andere woorden: de partij moet democratischer worden. De verschillende fora op het internet en de krant zijn bekende spreekbuizen voor deze geluiden. In dit artikel wordt ten eerste de noodzaak hiervan onderzocht. Moet de partijstructuur worden veranderd? Moet het democratischer? Of kan alles blijven zoals het is, en moet er geïnvesteerd worden in de huidige organisatiestructuur, teneinde deze beter te laten functioneren? Daarnaast wordt in dit artikel ingegaan op een aantal mogelijke varianten voor de nieuwe partijstructuur van de ChristenUnie.

Hij komt …, hij komt…, de gekozen burgemeester! Dat was de openingszin die ik al in gedachten had, net voor het kabinet viel. Of het interim-kabinet of een nieuw kabinet de plannen nu doorzet of niet, ik vrees dat die gekozen burgemeester er vroeger of later toch komt.
Het valt me namelijk op dat het hoe en waarom en waartoe van deze gekozen ambtsdrager niet meer aan de orde komt . We doen het gewoon, is de teneur. De geesten zijn er kennelijk rijp voor. Toch is het goed nogmaals bij de inhoud stil te staan.

De moord op Pim Fortuyn heeft onze samenleving in heftige beroering gebracht. De schokgolven zijn nog niet weggeëbd. Zijn plotselinge dood heeft de aandacht voor zijn boodschap allen maar versterkt. Hij is martelaar geworden voor een nieuw soort politieke waarheid, die we nog steeds proberen te begrijpen. Seminars, boeken, congressen worden aan het ‘fortuynisme’ gewijd en de interpretatiedrift verheft deze moord een beetje tot onze ‘11 september’. Er is een roep om een nieuwe politiek en een nieuwe samenleving. Met welke onderliggende bewegingen hebben we hier te maken? Liggen er raakvlakken en verbindingen tussen nieuwe politiek en christelijke politiek?

Politiek heeft een nare eigenschap. Het is vaak nogal eenzijdig. Politiek houdt zich bezig met wat de overheid moet doen en op welke manier. De samenleving wordt als het ware van bovenaf bekeken en dus is het risico groot, dat de samenleving ook eenzijdig van boven bestuurd wordt. Daar zijn burgers zich vaak wel van bewust, maar de politiek veel minder. Tekenend is bijvoorbeeld dat leden van een partij altijd 'rechtser' zijn dan het partijkader. Dat geldt zowel voor de SP als de VVD. En ook voor de ChristenUnie.

Bart-Jan Spruyt van de conservatieve Burke Stichting heeft zijn bijdrage aan het congres 'Dienstbare Overheid' omgewerkt tot een artikel in het Nederlands Dagblad. Het lijkt me goed de gedachtewisseling ook van mijn kant voort te zetten. Het geeft de gelegenheid de door hem verwoorde conservatieve visie te vergelijken met de door mij verwoorde christelijk-staatkundige visie.

“Zetels verliezen zou een ramp zijn”, zegt ChristenUnie-senator en oud-hoofdredacteur van het Nederlands Dagblad Jurjen de Vries in het hier besproken boek. Tegen alle verwachtingen in vond “die ramp” op 15 mei toch plaats. Het maakt de lezer extra nieuwsgierig naar de inhoud van de publicatie van Manusja Aangeenbrug en Hans Valkenburg.

Tijdens de afgelopen verkiezingscampagne is de term ´christelijk-sociaal´ vaak gevallen. Premier Balkenende was zelfs bijzonder hoogleraar in het christelijk-sociaal denken. Ook de ChristenUnie maakt zich sterk voor een sociaal beleid gebaseerd op zorg voor de naaste. Deze sociale betrokkenheid van christelijke partijen is niet nieuw, maar afkomstig van christen-socialisten. In hoeverre was er sprake van wisselwerking tussen christendom en socialisme in Nederland aan het begin van de twintigste eeuw? En wat is de plaats van godsdienst in de politiek?

Vaak wordt de stelling gehoord, dat evangelische Christenen geen oog hebben voor de maatschappelijke consequenties van het evangelie. Het zou bij hen uitsluitend gaan om persoonlijk heil en niet om het heil van de hedendaagse wereld. De enige roeping van de gemeente is de verkondiging van het evangelie en de consequenties voor de schepping spelen hierbij geen enkele rol. Het is de vraag of deze visie op evangelisch Christendom recht doet aan de werkelijkheid.

Overheden zijn er niet om welvaart of welzijn voor ieder individu te garanderen, maar wel om de noodzakelijke randvoorwaarden te scheppen voor mensen en gemeenschappen om een goed leven te leiden, ook in Derde Wereldlanden.

Homoseksualiteit is een gruwel! Mag je tegenwoordig een artikel nog op deze wijze beginnen? Of is het uiten van een dergelijke zinsnede voldoende voor een veroordeling door de rechter? De afgelopen tijd is gebleken, dat dergelijke vragen niet louter van academisch belang zijn. De rechter heeft zich recentelijk meerdere malen moeten uitlaten over de verhouding tussen de vrijheid van meningsuiting en het discriminatieverbod.

Het aantreden van een nieuw kabinet is traditioneel een goede gelegenheid om het kiesstelsel weer eens tegen het licht te houden. Elke nieuwe minister van Binnenlandse Zaken heeft wel bepaalde ideeën om het stelsel te veranderen. In de verkiezingscampagne is veel gesproken over een te grote afstand tussen kiezers en gekozenen. Welnu, via het kiesstelsel kan daar wat aan gedaan worden. Het zou mij niet verwonderen als het deze keer opnieuw zo zou gaan. In ieder geval doen we er goed aan op een hernieuwde discussie voorbereid te zijn. Zelfs kleine veranderingen in het stelsel kunnen voor een partij als de ChristenUnie belangrijke gevolgen hebben.

De op 15 mei 2002 verkozen Tweede Kamer heeft een bijzondere opdracht: ze moet een aantal voorstellen tot wijziging van de grondwet in tweede lezing behandelen. Een daarvan betreft het invoeren van de mogelijkheid om in ons land een vorm van referendum in te voeren

Van de verkiezingen kan nu al gezegd worden dat ze een breuklijn gaan vormen in onze politieke geschiedenis. Pim Fortuyn heeft dingen blootgelegd die door de gevestigde politiek niet zomaar weer bedekt kunnen worden. Het volk roept om veranderingen en deze roep zal zich ongetwijfeld vertalen in de verkiezingsuitslag. En wat dan? Er is een ‘nieuwe politiek’ nodig die weer principieel houvast geeft. Het lege pragmatisme van het poldermodel heeft de volkswoede gaande gemaakt en zal moeten worden afgezworen.

Op het terrein van het welzijnsbeleid kan de overheid verschillende rollen vervullen: voorwaardenscheppend, stimulerend, regisserend, participerend of zelfs (mede) uitvoerend. Binnen en buiten de ChristenUnie worden de begrippen ‘voorwaardenscheppend’ en ‘stimulerend‘ vaak gebruikt en gekoesterd. Zo komt de verhouding tussen overheid en particulier initiatief het beste tot uiting. De overheid erkent immers de verantwoordelijkheid van de burgers voor het welzijn van henzelf en hun naasten. Dan krijgt het particulier initiatief ruim baan, ook voor het bepalen van het eigen beleid.

Oude massa-partijen, PvdA en VVD voorop, hebben in de gemeenteraardsverkiezingen geoogst wat zij hebben gezaaid. Zij hebben hun ideologie begraven, het pragmatisme omarmd, echte keuzes voor het algemeen belang vermeden (veiligheid, openbaar vervoer, zorg) en de burger politiek buitenspel gezet. De wraak van de ontevreden kiezer tekent zich nu af. Wat betekent dit voor de christelijke politiek? Haar winst in zetels was gering. Volgens dr. Roel Kuiper moet versterking van de christelijke politiek van binnenuit komen. Christenen moeten elkaar aansporen trouw te zijn aan christelijke idealen en die gezamenlijk uitdragen. Hij hoopt dat dat gesprek ook aan de eet- en koffietafels zal worden gevoerd.

De dualisering vraagt om een heel andere aanpak van de gemeenteraden. Zo moeten de collegapartijen niet met een dichtgetimmerd collegeprogramma werken, maar slechts de hoofdlijnen vastleggen, vindt drs. F. J. P. van Dijk. De dualisering zelf zal politiek en burger in ieder geval niet dichter bij elkaar brengen.

Een reactie op het Europa-nummer van DenkWijzer (december 2001) en vooral op het hoofdartikel door Roel Kuiper en Benjamin Anker

Iedere bestuurder is ervan doordrongen dat over een maand gemeenteraadsverkiezingen plaatsvinden. Maar daarna? Hoe gaat de ChristenUnie de collegeonderhandelingen in? Wat is precies onze rol? Kunnen wij wel eisen stellen of stellen we juist te harde eisen? Wat betekenen in dit kader de nieuwe gedualiseerde verhoudingen tussen raad en college?

De Tweede Kamer begint maandag aan een reeks debatten over biotechnologie. Mogen voedselproducenten wel gebruik maken van genetisch gemanipuleerd voedsel? Dat is een van de vragen die aan bod komen. Dr. Hendrik van de Pol en ir. Cors Visser vinden dat het kabinet tot nu toe veel te laconiek met biotechnologie omgaat. Zij pleiten voor het gebruik van heldere toetsingscriteria.

De komende jaren zal de bezinning op de toekomst van Europa een nieuwe fase ingaan. Dat komt niet alleen door de invoering van de Euro – die ongetwijfeld nieuwe integrerende effecten zal hebben - of door het debat over de uitbreiding van Europa, maar vooral door de breed in Europa levende wens en behoefte nieuwe politieke visies voor Europa te formuleren. Europese leiders als Joschka Fischer, Lionel Jospin en Tony Blair hebben al pogingen gedaan nieuwe concepten voor Europa aan te dragen. Het ene na het andere rapport over de toekomst van Europa verschijnt. Het is de hoogste tijd om als ChristenUnie ook een traject van diepere bezinning over Europa in te gaan.

De Bilt, Enschede, Hellevoetsluis, Leerdam en Zeewolde. In drie van deze vijf plaatsen zit de
ChristenUnie in de gemeenteraad, maar daar gaat het in dit artikel niet om. De genoemde vijf
gemeenten waren in de afgelopen jaren proeftuinen van de lokale democratie. Zij waren dat in
het kader van het onderzoeksprogramma Vernieuwing van de Lokale Democratie van vijf
verschillende universiteiten samen met het Instituut voor Publiek en Politiek (IPP). In
verschillende gemeenten is geëxperimenteerd met interactieve beleidsvorming. De genoemde
vijf gemeenten zijn uitgebreid onderzocht en de conclusies van dat onderzoek verschenen
deze zomer in het boek Lokale interactieve beleidsvorming.

Dualisering van het gemeentebestuur zou volgens voorstanders de politieke herkenbaarheid van de gemeentelijke besluitvorming voor burgers vergroten. Arie Slob en Erik van Dijk plaatsten bij die opvatting enige kanttekeningen.

Onderstaand opinie-artikel van Kars Veling, lijsttrekker voor de ChristenUnie bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2002, is verschenen "De lege tolerantie: over vrijheid en vrijblijvendheid in Nederland". In deze bundel onder redactie van Marcel ten Hooven staan naast de bijdrage van Veling ook bijdragen van Jan Willem Sap, Paul Cliteur, Kees Schuyt, Andreas Kinneging, Anton Zijderveld, James Kennedy, Pieter Hilhorst e.v.a. 2001, Uitgeverij Boom, Amsterdam ISBN: 90 53526927, Kars Veling, 11 december 2000