Legeraanvoerder Joab is net als Gideon een complex figuur. In zijn optreden wordt duidelijk dat de scheidslijn tussen goed en kwaad dwars door een mensenhart loopt. Het zijn dan ook niet zijn bloedige liquidaties van rivalen die ik ons als partij graag voorhoud. Liever heb ik het over een bijzonder optreden van Joab waarmee hij ons wel kan inspireren, vooral in de omgang met digitaliseringsvraagstukken.

Koning David had een oorlog uit te vechten en was benieuwd naar de omvang van zijn leger. Hij wilde die mannen tellen. Goed om te weten: digitalisering heeft alles met tellen te maken. Het woord digitalisering komt van het Latijnse digitus, dat vinger betekent en verwijst naar tellen op je vingers. Het zat dus ongeveer zo: David wilde op zijn vingers kunnen natellen of zijn leger groot genoeg was voor die oorlog. Misschien kun je zeggen: David probeerde datagedreven te werken.

En dan komt die legeraanvoerder Joab en hij zegt: “beste koning, moge de Heer uw leger bij uw leven nog honderd keer zo sterk maken als nu, maar waarom wilt u dit eigenlijk?” (2 Samuel 24:3).

Afgelopen zaterdag verscheen een digitaliseringsvisie waaraan ik samen met een werkgroep van de ChristenUnie gewerkt heb. We zoeken daarin naar welke waarden en uitgangspunten voor de ChristenUnie van belang zijn in digtialiseringsvraagstukken. In veel van die vraagstukken is helemaal niet zo duidelijk wat goed is om te doen. Juist dan schittert die vraag van Joab in zijn eenvoud en doordringendheid. Wat mij betreft gaat de ChristenUnie hem in digitaliseringsvraagstukken vaak stellen, zodat we deze vraagstukken terugbrengen tot de kern. Waarom willen we een betreffende digitale ontwikkeling precies? Met die openingsvraag ontstaat ruimte voor een waardenafweging met oog voor de rol van de overheid en gevolgen voor individuen en de samenleving

Waardengedreven digitaliseren is bovendien helemaal in, dus we kunnen mooi mee in die flow. En zo heel moeilijk hoeft het niet te zijn. Je geeft de initiatiefnemer – niet zelden een minister – een door Joab geïnspireerd compliment: “O Minister leef in eeuwigheid, moge uw Ministerie bloeien als een veldboeket en uw schare ambtenaren honderdvoudig toenemen” en stelt dan de Joabvraag.

Mirjam Kosten is wetenschappelijk medewerker bij het WI en schreef mee aan de recent verschenen Digitaliseringsvisie.