“We hebben geen keuze.” Met deze zin sprak onze minister-president ons herhaaldelijk aan op onze gezamenlijke verantwoordelijkheid. Het is goed als ’s lands leider in crisistijden een gevoel van urgentie weet te verwoorden. Toch zit ik met een tamelijk principieel probleem. De uitspraak ‘we hebben geen keuze’ staat namelijk toch wel haaks op het idee van democratie.

Waar visie ontbreekt, gaat een volk ten gronde. De vertalingen verschillen wat, maar zo ongeveer houdt Salomo het ons voor in zijn Spreukenboek. Onze eigen staatsman Mark Rutte heeft wat minder op met dat idee van visie. Een visie is wat hem betreft de olifant in de kamer die het zicht belemmert. Die dus – als we even verder redeneren – maar beter door de dierenbescherming kan worden gesedeerd en opgesloten. Toch lijken hij en anderen nu toch wel een beetje bezig met visie: visie op hoe we corona onder controle krijgen en houden en visie op de lessen uit de ingrijpende periode die achter ons ligt.

Stilgezet zijn we bij onze kwetsbaarheid. En daarbij paste een nieuwe groet: ‘blijf gezond!’ Een bijzonder hartelijke wens, die moeten we er misschien maar inhouden. Of toch niet eigenlijk? Dat opzwepende ‘blijf!’ daar zit ik namelijk een beetje mee. Sommigen verklaren het virus zelfs officieel de oorlog. En dat past ook wel bij onze tijd. We zeggen tegen elkaar ‘geef kanker geen kans’. We complimenteren elkaar als we niet ‘opgeven te vechten’ of een ziekte ‘overwonnen’ hebben.

‘Blijf gezond!’ De strijdkreet van deze dagen is krachtig, maar ook wel kwetsbaar. Want een mensenleven is kwetsbaar. Onze werkelijkheid is ‘gebroken’, zeggen gelovigen wel. Als er een kernbegrip is uit de christelijk-politieke traditie dat we niet moeten vergeten in deze crisis is het dat woord: gebrokenheid. We zijn geen goden, maar leven in de schaduw van de Schepper. Om het seculier uit te drukken: we zijn gewoonweg begrensde en beperkte wezens. Dat besef is vaak ver weg, ook in deze coronacrisis. Het paradijs van een leven in dankbare afhankelijkheid geven we snel op voor de appel van zelfbeschikking.

Jakobus maakt op mij altijd indruk, als de apostel van het actieve geloof. Maar voor de daden van de tong is Jacobus nogal beducht. Hij vergelijkt dit kleine orgaan met een roer dat een reusachtig schip in hevige wind richting kan geven. Met een kleine vlam die een enorme bosbrand kan veroorzaken. Daaromwaarschuwt Jakobus: wees traag in het spreken, en haast u te luisteren.

Een interview in het NRC roept veel reacties op...